Pain Guide
Under each subheading of each part of the body, muscles are listed in order with the muscles listed first being the ones most frequently found by Travell and Simons to be the cause of the specific pain. This information is based on Travell and Simons’ Myofascial Pain and Dysfunction, The Trigger Point Manual, by D. Simons, J. Travell and L. Simons, Volume I, 1999; Volume II, 1993. [Information in colored italics indicates additional muscles and sub-groupings, mentioned by other authors, that may not be included in the Trigger Point Manual. I am still checking these.]
Abdominal pain:
general: rectus abdominis, external oblique, transversus abdominis,
iliocostalis thoracis, multifidi, quadratus lumborum, pyramidalis
pubic bone: rectus abdominis, adductor magnus
Ankle pain:
Achilles tendon (often called tendinitis): soleus, tibialis posterior
anterior: tibialis anterior, peroneus tertius, extensor digitorum longus,
extensor hallucis longus
anteromedial: tibialis anterior
arthritis of the ankle: peroneal muscles
bone pain, anterior tibia: extensor hallucis longus
lateral: peroneus longus, peroneus brevis, peroneus tertius
medial: abductor hallucis, flexor digitorum longus, gastrocnemius, soleus
posterior: soleus, tibialis posterior
Arm pain, upper arm: (for lower arm, see Forearm pain)
anterior: scalene muscles, infraspinatus, biceps brachii, brachialis, triceps
brachii, supraspinatus, deltoid, sternalis, scalenus minimus,
subclavius
lateral: infraspinatus
oppressive ache on the outside of the upper arm near elbow: brachialis
posterior: scalene muscles, triceps brachii, deltoid, subscapularis,
supraspinatus, teres major, teres minor, latissimus dorsi, serratus
posterior superior, coracobrachialis
medial: latissimus dorsi
Back pain:
arthritis of the back: deep spinal muscles, quadratus lumborum
low back: hamstrings (treat both legs), gluteus medius, iliopsoas, rotatores,
longissimus thoracis, quadratus lumborum, gluteus maximus, rectus
abdominis, iliopsoas, soleus
low back horizontal pain pattern: lowest portion of rectus abdominis
low back immobilized, can’t bend forward or to side: hamstrings (treat both
legs), quadratus lumborum
low back sharp pain with small movement: quadratus lumborum, multifidi at
base of spine on sacrum
low back stiff, difficult to turn over in bed: hamstrings (treat both legs),
quadratus lumborum
lower-thoracic back: iliocostalis thoracis, multifidi, serratus posterior
inferior, rectus abdominis, intercostals, latissimus dorsi, iliopsoas
lumbar: longissimus thoracis, iliocostalis lumborum, iliocostalis
thoracis, multifidi, rectus abdominis, iliopsoas, gluteus medius,
quadratus lumborum, hamstrings
lumbosacral: gluteus maximus, anterior cervical muscles, soleus
mid-back oppressive or burning: trapezius (points 3, 4)
mid-back pain centered on inferior angle of scapula: latissimus dorsi
mid-thoracic back: scalene muscles, latissimus dorsi, levator scapulae,
iliocostalis thoracis, multifidi, rhomboid muscles, serratus posterior superior,
infraspinatus, trapezius (points 4, 5), anterior cervical muscles,
serratus anterior, serratus posterior inferior, rectus abdominis,
intercostals, iliocostalis lumborum
sacral and gluteal: longissimus thoracis, iliocostalis lumborum, multifidi,
quadratus lumborum, piriformis, gluteus medius, gluteus maximus,
levator ani, obturator internus, gluteus minimus, sphincter ani,
coccygeus, soleus
sacroiliac joint: gluteus medius, gluteus maximus, piriformis, quadratus
lumborum, longissimus thoracis, multifidi, soleus
upper-thoracic back: scalene muscles, levator scapulae, supraspinatus,
trapezius (point 2, 3, 5), multifidi, rhomboid muscles, splenius cervicis,
triceps brachii, biceps brachii, superficial spinal muscles, serratus
posterior superior, infraspinatus, serratus anterior
upper sacral: bilateral quadratus lumborum (cephalad, deep)
Breast pain:
general: serratus anterior, scalene muscles, pectoralis major, pectoralis minor
nipple: pectoralis major, serratus anterior
Buttock pain: (see also Hip pain)
any pain: piriformis almost always involved due to nerve entrapments as
well as trigger points
buttock: gluteus medius, quadratus lumborum, gluteus maximus, iliocostalis
lumborum, longissimus thoracis, semitendinosus, semimembranosus,
piriformis, gluteus minimus, rectus abdominis, soleus
lower buttock: quadratus lumborum (caudal, deep)
coccyx: levator ani, coccygeus, gluteus maximus
Chest pain:
front: pectoralis major, pectoralis minor, scalene muscles, sternalis,
intercostals, iliocostalis cervicis, subclavius, sternocleidomastoid,
external abdominal oblique, diaphragm, rectus abdominis
lower ribcage: abdominal obliques
mid-clavicular: sternocleidomastoid
side: serratus anterior, intercostals, latissimus dorsi, diaphragm
Ear pain, see Head pain
Elbow pain:
back or olecranon: triceps brachii (attachment tendon), serratus
posterior superior
front or antecubital: brachialis, biceps brachii
lateral (thumb side): supinator, brachioradialis, extensor carpi radialis
longus, triceps brachii, supraspinatus, fourth and fifth finger
extensors, anconeus
medial (little finger side): triceps brachii, pectoralis major,
pectoralis minor, serratus anterior, serratus posterior superior, flexor
carpi ulnaris
Eye pain, see Head pain.
Facial pain, see Head pain.
Finger pain:
arthritis of the fingers: flexor digitorum, interossei
arthritis of the knuckles: extensor digitorum, interossei
dorsal (back-of-hand side) fingers: extensor digitorum, interossei,
scalene muscles, abductor digiti minimi, pectoralis major, pectoralis
minor, latissimus dorsi, subclavius, triceps brachii
fourth and fifth fingers: latissimus dorsi, triceps brachii, pectoralis major,
pectoralis minor, serratus anterior
index finger: scalene muscles
little finger: serratus posterior superior
thumb, at base, and radial-side hand: supinator, scalene muscles, brachialis,
infraspinatus, extensor carpi radialis longus, brachioradialis,
opponens pollicis, adductor pollicis, subclavius, first dorsal
interosseus, flexor pollicis longus
sharp pain to palm side of fingers, misinterpreted as arthritis or carpal tunnel
syndrome: flexor digitorum
volar (palm side) fingers: flexores digitorum superficialis and
profundus, interossei, latissimus dorsi, serratus anterior, abductor
digiti minimi, subclavius, triceps brachii
Foot pain: (see also Toe pain)
arch and mid-foot: gastrocnemius, soleus, flexor digitorum longus, adductor
hallucis, abductor hallucis, interossei, tibialis posterior
dorsal forefoot: extensors digitorum longus and brevis, extensors
hallucis longus and brevis, flexor hallucis brevis, interossei, tibialis
anterior
dorsal (top) foot pain: tibialis anterior, peroneus tertius, extensor digitorum
longus, extensor hallucis longus
heel pain, general: soleus, quadratus plantae, abductor hallucis, tibialis
posterior
heel pain, lateral: peroneus tertius
heel pain, medial: abductor hallucis
heel pain, posterior: soleus, tibialis posterior
heel pain, plantar (bottom): soleus, tibialis posterior, quadratus plantae,
abductor hallucis
lateral plantar foot pain: abductor digiti minimi
metatarsal heads (ball of foot): flexor hallucis brevis, flexor digitorum brevis,
adductor hallucis, flexor hallucis longus, interossei, abductors digiti
minimi longus and brevis, flexor digitorum longus, tibialis posterior
plantar mid-foot: gastrocnemius, flexor digitorum longus, adductor hallucis,
soleus, interossei, abductor hallucis, tibialis posterior
Forehead pain, see Head pain or Headache.
Forearm pain:
achiness and oppressive pain in forearm and back of upper arm: triceps brachii
dorsal (extensor) side burning, tightness, aching: extensor carpi radialis brevis,
extensor carpi radialis longus, brachioradialis, supinator
dorsal (extensor) side: triceps brachii, teres major, extensors carpi radialis
longus and brevis, coracobrachialis, scalenus minimus,
brachioradialis, brachialis
radial aspect (thumb side) pain: infraspinatus, scalene muscles,
brachioradialis, supraspinatus, subclavius
radial aspect (thumb-side) burning pain: extensor carpi radialis longus,
brachioradialis, supinator
ulnar aspect (little finger side): latissimus dorsi, pectoralis major, pectoralis
minor, serratus posterior superior, serratus anterior
volar (flexor) side: palmaris longus, pronator teres, serratus anterior, triceps
brachii, latissimus dorsi, pectoralis major, pectoralis minor, serratus
posterior superior
Genital pain: (see also Groin pain and Pelvic pain)
both genders: rectus abdominis, abdominal obliques, intrapelvic muscles,
adductor magnus, iliopsoas, piriformis
labia: psoas major
prostate pain: posterior intrapelvic muscles
pubic bone: rectus abdominis, adductor magnus
rectal fullness sensation: obturator internus, piriformis
testicular: psoas major, anterior intrapelvic muscles, external oblique,
internal oblique, transversus abdominis
vaginal: anterior intrapelvic muscles, levator ani, obturator internus,
adductor magnus
Groin pain:
deep pain, below inguinal ligament: adductor magnus (mid-thigh)
general: quadratus lumborum, iliopsoas, adductor longus, adductor brevis,
adductor magnus, rectus abdominis, external and internal obliques,
transversus abdominis
shooting pain inside pelvis: adductor magnus (proximal)
with restricted extension at the hip: pectineus, tensor fasciae latae
Hand pain:
arthritis in the knuckles: extensor digitorum, interossei
burning pain, wrist and hand: extensor carpi radialis longus, brachioradialis,
supinator
dorsal (back side) hand and wrist: extensors carpi radialis brevis and
longus, extensor digitorum, extensor indicis, extensor carpi ulnaris,
subscapularis, coracobrachialis, scalenus minimus, latissimus dorsi,
serratus posterior superior, first dorsal interosseus
palm of hand and wrist: flexor carpi radialis, flexor carpi ulnaris,
opponens pollicis, pectoralis major, pectoralis minor, latissimus dorsi,
palmaris longus, pronator teres, serratus anterior
radial (thumb side) hand and base-of-thumb: supinator, scalene muscles,
brachialis, infraspinatus, extensor carpi radialis longus,
brachioradialis, opponens pollicis, adductor pollicis, subclavius, first
dorsal interosseus, flexor pollicis longus
ulnar (little finger side): latissimus dorsi
Head pain: (see also Headache)
above eye to bridge of nose: orbicularis oculi
back (can’t bear weight of back of head on pillow): occipitalis
cheek: sternocleidomastoid (sternal), masseter, lateral pterygoid, trapezius
(point 1), digastric, medial pterygoid, buccinator, platysma,
orbicularis oculi, zygomaticus major
chin and jaw, prickling pain: platysma
crown or top of head: sternocleidomastoid (sternal), splenius capitis
ear: lateral pterygoid, masseter, sternocleidomastoid (clavicular), medial
pterygoid, digastric, suprahyoid group, infrahyoid group, longus colli
eye and eyebrow: sternocleidomastoid (sternal), temporalis, splenius
cervicis, masseter, suboccipital muscles, occipitalis, orbicularis oculi,
trapezius (point 1)
forehead: sternocleidomastoid (sternal), masseter, zygomaticus major,
frontalis
gum, upper gum: buccinator
jaw: sternocleidomastoid (sternal), masseter, lateral pterygoid, trapezius
(point 1), digastric, medial pterygoid, buccinator, platysma,
orbicularis oculi, zygomaticus major
jaw, upper, aggravated by chewing: buccinator
occiput: digastric (posterior), occipitalis, semispinalis capitis, semispinalis
cervicis
mouth, diffuse ache in pharynx, tongue, hard palate: medial pterygoid
nose: orbicularis oculi, zygomaticus major
posterior head: trapezius (point 1), sternocleidomastoid, semispinalis capitis,
semispinalis cervicis, splenius cervicis, suboccipital muscles,
occipitalis, digastric, temporalis
sinus: sternocleidomastoid, masseter, lateral pterygoid
temple: trapezius (point 1), sternocleidomastoid (sternal), temporalis,
splenius cervicis, suboccipital muscles, semispinalis capitis
temporomandibular joint: temporalis, lateral pterygoid, masseter,
sternocleidomastoid (clavicular), medial pterygoid
tongue: sternocleidomastoid, medial pterygoid, digastric, mylohyoid
toothache, lower incisors: digastric (anterior)
toothache, lower molars: trapezius (point 1), masseter
toothache, upper teeth: temporalis
Headache:
behind the ear: sternocleidomastoid (sternal), longissimus capitis
behind the eye: occipitalis, temporalis, splenius cervicis
cervicogenic: masseter, trapezius (points 1, 2), temporalis, suboccipital
muscles, posterior cervical muscles, scalene muscles
deep, diffuse pain on one side, from occiput to forehead: suboccipital
muscles, semispinalis capitis
eyebrow area: temporalis, masseter, sternocleidomastoid (sternal),
orbicularis oculi
frontal: sternocleidomastoid (clavicular), semispinalis capitis, frontalis,
zygomaticus major
front and sides: sternocleidomastoid, temporalis, masseter
forehead: sternocleidomastoid, masseter, zygomaticus major, frontalis
hangover: sternocleidomastoid
migraine, inside head from back to front: suboccipital muscles,
semispinalis capitis, trapezius
pressure in back of head (lying face-up) causes headache: suboccipital
muscles
side, toward the back: occipitalis
spinal tap headache: sternocleidomastoid
stabbing pain, “straight through the head:” splenius cervicis
temple: trapezius (point 1), sternocleidomastoid (sternal), temporalis,
splenius cervicis, suboccipital muscles, semispinalis capitis
tension type: trapezius (point 1), sternocleidomastoid (sternal), suboccipital
muscles, temporalis, masseter, orbicularis oculi, buccinator,
zygomaticus major, occipitofrontalis, posterior cervical muscles
top of head: splenius capitis, sternocleidomastoid (sternal)
vascular: sternocleidomastoid
Hip pain:
ache in hip, deep, between iliotibial band (ITB) and greater trochanter:
tensor fasciae latae
back, hip, and/or tailbone: posterior intrapelvic muscles
coccyx: levator ani, coccygeus, gluteus maximus
greater trochanter region: quadratus lumborum, tensor fasciae latae
groin and hip: pectineus
“growing pains” in hips and thighs: adductors, hamstrings
hip, with pain down back of leg: piriformis, hamstrings, vastus lateralis,
gastrocnemius, iliopsoas, quadratus lumborum, gluteus minimus,
gluteus medius (with associated points in: thoracic paraspinal
muscles, rectus abdominis, shoulder and posterior cervical muscles)
iliac crest: gluteus medius, longissimus thoracis, quadratus lumborum
iliosacral area: levator ani and coccygeus, gluteus medius, quadratus
lumborum, gluteus maximus, multifidi, rectus abdominis, soleus
lateral hip and thigh: gluteus minimus, vastus lateralis, piriformis, quadratus
lumborum, tensor fasciae latae, vastus intermedius, gluteus maximus,
rectus femoris
sacral and gluteal: longissimus thoracis, iliocostalis lumborum, multifidi
quadratus lumborum, piriformis, gluteus medius, gluteus maximus,
levator ani, obturator internus, gluteus minimus, sphincter ani,
coccygeus, soleus
sacroiliac joint: gluteus maximus, gluteus medius, piriformis, quadratus
lumborum, soleus
sitting or lying supine causes pain in hip: quadratus lumborum (due to small
hemipelvis)
Jaw pain, see Head pain.
Knee pain:
ache deep in knee joint, often interrupting sleep: vastus medialis
ache in front of and above kneecap: rectus femoris
anterior: rectus femoris, vastus medialis, adductor longus, adductor brevis
anteromedial: vastus medialis, gracilis, rectus femoris, sartorius, adductor
longus, adductor brevis
behind the knee upon straightening leg: popliteus, plantaris, biceps femoris
behind the knee when crouching: popliteus, plantaris
dull ache in back of knee: vastus lateralis
dull ache at head of fibula: biceps femoris
“growing pains” in leg and knee: vastus lateralis, other quadriceps
lateral: vastus lateralis, biceps femoris, gluteus minimus, fibular
collateral ligament
lateral while walking downhill: popliteus
medial: vastus medialis, gracilis
posterior knee: gastrocnemius, biceps femoris, popliteus, semitendinosus,
semimembranosus, soleus, plantaris, gluteus minimus, vastus lateralis
posterior pain in knee with pain in hip and posterior thigh: hamstrings,
vastus lateralis, gastrocnemius, iliopsoas, quadratus lumborum,
gluteus minimus, thoracic paraspinal muscles, rectus abdominis
sharp pain to posterior medial knee: semimembranosus, semitendinosus
Lower leg pain: (see “Thigh pain” for upper leg)
anterior: tibialis anterior, adductor longus, adductor brevis
cramping at night, calf: gastrocnemius
lateral: gastrocnemius, gluteus minimus (anterior section), peroneus longus,
peroneus brevis, vastus lateralis
medial: flexor digitorum longus
posterior: soleus, gluteus minimus (posterior section), gastrocnemius,
semitendinosus, semimembranosus, tibialis posterior, plantaris
Neck pain:
anterior neck or throat pain: sternocleidomastoid (sternal), digastric, medial
pterygoid, longus colli
base of skull: trapezius (points 2, 3), multifidi
lateral, below ear: digastric, splenius cervicis, longissimus capitis
nodding and tilting head, painful in posterior neck: suboccipital muscles
posterior neck pain: trapezius (points 1, 2, 3), multifidi, levator scapulae,
splenius cervicis, infraspinatus, anterior cervical muscles, rotatores
posterolateral, with temporal headache: trapezius (point 1)
posterolateral, without headache: trapezius (point 2)
stiff and painful: levator scapulae
turning head to the side causes pain: trapezius (point 2, 3), levator scapulae,
splenius capitis, splenius cervicis, posterior cervical muscles
Pelvic pain:
general: coccygeus, levator ani, obturator internus, adductor magnus,
piriformis, internal oblique
due to spreading legs (as for women during intercourse): piriformis
Shoulder pain:
acromion (tip of shoulder): trapezius (points 3, 4, 6)
anterior: infraspinatus, deltoid, scalene muscles, supraspinatus,
pectoralis major, pectoralis minor, biceps brachii, coracobrachialis,
sternalis, subclavius, latissimus dorsi
lateral: deltoid, scalene muscles, supraspinatus, infraspinatus
posterior: deltoid, levator scapulae, scalene muscles, supraspinatus,
teres major, teres minor, subscapularis, serratus posterior superior,
latissimus dorsi, triceps brachii, trapezius (points 3, 6), iliocostalis
thoracis, multifidi, serratus anterior
posterior axilla, at rest and in motion, especially if accompanied by pain at
wrist: subscapularis
scapula, deep ache underneath (especially with pain in back of shoulder,
point of elbow, and ulnar side of wrist and hand): serratus posterior
superior
scapula, medial edge pain: scalene muscles, multifidi, rhomboid muscles, serratus
posterior superior, trapezius, infraspinatus, latissimus dorsi, serratus
anterior, levator scapulae
Thigh pain:
anterior medial, high in groin: pectineus; lower, with burning, numbness, or
tingling just under the skin: sartorius
anterior: adductor longus, adductor brevis, iliopsoas, adductor magnus,
vastus intermedius, pectineus, sartorius, quadratus lumborum, rectus
femoris
anterior, quadriceps pain: hamstrings, soleus, quadriceps femoris (release
hamstrings first)
lateral, to top of hip: gluteus minimus, vastus lateralis, piriformis, quadratus
lumborum, tensor fasciae latae, vastus intermedius, gluteus maximus,
rectus femoris, biceps femoris
medial: pectineus, vastus medialis, gracilis, adductor magnus, sartorius
medial, with superficial stinging sensation: gracilis
medial thigh with groin pain: adductor longus, adductor brevis, adductor
magnus
posterior: gluteus minimus, semitendinosus, semimembranosus, biceps
femoris, piriformis, obturator internus, gluteus maximus, gluteus
medius
Toe pain:
base extending to ends, along the sides of toes: interossei
big toe, dorsal (top) and medial surfaces: tibialis anterior
big toe, dorsal (top) over first metatarsal head: extensor hallucis longus
big toe, plantar (bottom): flexor hallucis longus, flexor hallucis brevis
lesser toes, dorsal (top): interossei, extensor digitorum longus, extensor
digitorum brevis, extensor hallucis brevis
lesser toes, plantar (bottom): flexor digitorum longus, tibialis posterior,
flexor digitorum brevis
littlest toe, plantar pain near head of fifth metatarsal: abductor digiti minimi
Wrist pain:
Dorsal (back-side) hand and wrist pain: extensors carpi radialis brevis and
longus, extensor digitorum, extensor indicis, extensor carpi ulnaris,
subscapularis, coracobrachialis, scalenus minimus, latissimus dorsi,
serratus posterior superior, first dorsal interosseus
Volar (palm-side) hand and wrist pain: flexor carpi radialis, flexor carpi
ulnaris, opponens pollicis, pectoralis major, pectoralis minor,
latissimus dorsi, palmaris longus, pronator teres, serratus anterior