PARENTEEL VAN OORDT III.a Jan W.G. van Oordt

biografische aantekeningen

Litt. student te Leiden 1843; promoveerde aldaar in 1852. Leermeester engels en geschiedenis van Prins Alexander der Nederlanden. Leraar nederlands en geschiedenis aan het (gymnasium te Gouda (1853). Hij vertrok in dat jaar voor de eerste maal naar Zuid-Afrika, waar hij leraar werd in de oude talen aan het gymnasium van jhr dr A.N.E. Changuion te Kaapstad. Hij repatrieerde in 1864, en werd leraar geschiedenis aan het gymnasium te 's Gravenhage. Aldaar eervol ontslagen in 1875, en vertrok voor zijn gezondheid voorgoed naar Zuid-Afrika. Hij was daar journalist en letterkundige. Oorspronkelijk uitgever van 'de Standaard and Mail', daarna van het `Volksblad', welk blad hij in verband met zijn extreme inzichten ten aanzien van het rassenprobleem verliet voor 'de Zuid-Afrikaan'. Dit blad werd in 1894 overgenomen door 'Ons Land' waaraan hij tot zijn dood bleef medewerken.

In 1895 werd hij benoemd tot geschiedschrijver van de Zuid-Afrikaanse Republiek. Hij stond in Zuid-Afrika in hoog aanzien, daar hij, zoals de pers schreef 'hoewel Hollander van geboorte, toch wegens zijn lange residentie in Zuid-Afrika zoo doordrongen was van een oprecht Afrikaansche geest, dat hem in genen dele het vooroordeel of de onkunde van de pas gearriveerde Hollander aankleefde. Hij beschouwde de zaken van een Afrikaans standpunt en dat is van groot belang bij het schrijven van Afrikaansche geschiedenis'.1) Uit enkele artikelen naar aanleiding van zijn overlijden zijn, voor een goed inzicht in zijn persoon de volgende zinsneden van belang: `The deceased was a man of eccentric but clearly reasoned views. `He thought Western civilisation a large mistake and that the highest form of society was the Athenian, a cultivated caste and a servile base'. En elders: `Dr Van Oordt was in principle a Greek aristocrat if one may so phrase it. He strongly believed that the white races of South Africa should form the aristocracy, while the coloured races where intended by nature to do the manual labour. This idea permeated all his writings and gave rise to great misunderstandings as regarded the attitude of Dutch-speaking South-Africans towards the native question."

Tijdens zijn verblijf in Zuid-Afrika kreeg hij nog een aanbieding voor het hoogleraarschap in de Oude Geschiedenis te Amsterdam, welke aanbieding hij niet accepteerde. Hij was lid van de Universiteitsraad te Kaapstad. Van zijn hand verschenen velerlei publicaties o.a. over klassieke onderwerpen (Plato), de geschiedenis van Zuid-Afrika en een "tijdrekenkundig overzicht der Algemene Geschiedenis". Zijn verre neef, Lucas Cornelis van Oordt (Al XI, blz. 253) schreef voor de "Ensiclopedie van Suid-Afrika" een artikel over zijn leven en werken, tevens inhoudende verschillende biografische bronnen.

Een uitvoerig bericht over dr J.W.G. van Oordt verscheen in het Gedenkboekje 1904 blz. 20 ev. 3.

bronnen

Lit: "Kinderen van één vader; tegenwoordige staat van het geslacht Van Oordt", p. 437 ev

Lit Changuion: Zie Ned. Adelsboek (historisch gedeelte) en mndbl. Ned. Leeuw 1912 k394/6 en 1979 blz. 371.

* 1857, 27-1: Alg. Handelsblad: Kaap de Goede-Hoop, Kaapstad, 20 November 1856. Heden beviel mijne geliefde Echtgenoote S. M. CHANGUION, voorspoedig van een ZOON. J. W. G. van OORDT. Eenige en algemeene kennisgeving.

* 1860, 3-7: Opr. Haarl Courant: Bevallen van een' ZOON S. M. CHANGUION, Geliefde Echtgenoote van J. W. G. van OORDT. Kaapstad, 11 Mei 1860.

openstaande vragen / discussie