Molen Ter Geest en Te Zande

In de 19de eeuw sierden acht molens Deerlijks grondgebied. Enkel de molen Ter Geest en Te Zande heeft de moeilijke tijden getrotseerd. De molen werd in 1768 als oliemolen geboren. Deze houten windmolen was oorspronkelijk een 'staakmolen' of 'standaardmolen'. Hij stond immers op een 'standaert' en was als het ware met een staak of verticale zware boom in de grond vastgezet, waar de hele molen op hing. Een zware storm beschadigde de molen in 1800. Enkele jaren bleek hij wonder boven wonder toch weer volledig te werken.

Begin 19de eeuw was de molen zowel een graan- als oliemolen. De molen was intussen in handen gekomen van de familie Declercq, die er tot op vandaag nog altijd eigenaar van is. Rond 1900 brandde de molen echter volledig af. De hergeboorte van de molen werd niet lang uitgesteld, want een nieuwe stenen molen werd kort daarna opgetrokken.

Bij de terugtocht van de Duitse troepen in 1918 liep de molen zware schade op door een obusinval. Een jaar later draaide de molen weer als nooit tevoren. Hij werd een beschermd monument bij Koninklijk Besluit van 14 april 1944.