Σύντομη ιστορία του νησιού
Η Σύρος γεννήθηκε ιστορικά κάπου στην τρίτη χιλιετία π.Χ. Ίχνη ανθρώπινης παρουσίας έχουν εντοπιστεί στη ΒΑ πλευρά του νησιού στη Χαλανδριανή (τάφους και κτερίσματα), και στο Καστρί,(οχυρωμένος οικισμός) στο γειτονικό ύψωμα. Η πρώτη ιστορική αναφορά γίνεται από τον Όμηρο που την αναφέρει ως "Συρίη" και την αποκαλούσε από τότε ως "δίπολις", δηλ είχε δύο πόλεις: την Ποσειδωνία και τη Φοινίκη. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν Φοίνικες, εξ ου και το όνομα Σύρος που προέρχεται από την "Ουσύρα" (ευτυχής) ή το "Συρ" (βράχος).
Κατά τα κλασικά χρόνια (5ος - 4ος αι. π.Χ.) η Σύρος παρέμεινε στη σκιά της γειτονικής Δήλου, είχε όμως ανεξάρτητο πολίτευμα στα ελληνιστικά και τα ρωμαϊκά χρόνια.
Το τέλος του αρχαίου κόσμου και η πειρατεία του Αιγαίου, έριξε τις Κυκλάδες στην αφάνεια. Όμως ποτέ το νησί δεν εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του.
Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204, η Σύρος, όπως και τα υπόλοιπα νησιά κυριεύεται από Λατίνους και υπάγεται στο Δουκάτο της Νάξου που ίδρυσε ο Μάρκος Σανούδος.
Την περίοδο αυτή οικίστηκε η Άνω Σύρος και μάλλον τότε η τοπική κοινότητα ασπάστηκε το καθολικό δόγμα.
Το 1537 η Σύρος κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς. Όμως οι διομολογήσεις του 1535 μεταξύ Γαλλίας και Πύλης, έθεσαν τους καθολικούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπό γαλλική προστασία. Αυτό ευνόησε τη Σύρο που μέσα από αυτή τη προστασία-ουδετερότητα μπόρεσε να βιώσει πολύ ελαφριά το τουρκικό ζυγό και να αναπτυχθεί οικονομικά. Μοναστήρια Καπουτσίνων και Ιησουιτών ιδρύθηκαν τότε στο νησί.
Έτσι, όταν άρχισαν οι διωγμοί των Ελλήνων με το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821, πλήθος προσφύγων από τη Σμύρνη, τις Κυδωνιές, τη Χίο, τη Μικρά Ασία κατέκλυσαν τη Σύρο αξιοποιώντας τη σιωπηρή ουδετερότητα του νησιού. Ελάχιστες οικοδομές υπήρχαν στο λιμάνι, όταν έφτασαν οι πρώτοι πρόσφυγες
Οταν πια το ελληνικό κράτος έγινε πραγματικότητα, η Ερμούπολη έγινε το μεγαλύτερο βιομηχανικό, οικονομικό και εμπορικό κέντρο της τότε Ελλάδας, που σφράγισε με την παρουσία της την οικονομική ιστορία της Ελλάδας για ένα σχεδόν αιώνα, η πόλη που «εκ του μηδενός» ενσάρκωσε ένα ιστορικό θαύμα. Μέσα σε λίγα χρόνια η Ερμούπολη μετατράπηκε σε πρώτο λιμάνι της χώρας με έντονη καλλιτεχνική και πολιτιστική κίνηση. Για πολλές δεκαετίες υπήρξε το κέντρο του εμπορίου για όλη την Ελλάδα και τα παράλια της Μ. Ασίας.
Ταυτόχρονα υπήρξε έντονη βιομηχανική ανάπτυξη (Κλωστοϋφαντουργία, Ναυπηγεία και Βυρσοδεψία). Ιδρύθηκαν τράπεζες, ατμοπλοϊκές και ναυτιλιακές εταιρίες, ναυπηγεία, σωματεία, τυπογραφεία, κ.ά.
Όλη αυτή η οικονομική ευημερία οδήγησε στη δημιουργία ισχυρής αστικής τάξης και στην υιοθέτηση ενός “ευρωπαϊκού” τρόπου ζωής. Ο τρόπος ένδυσης και ο τρόπος διασκέδασης ήταν δυτικού τύπου.
Στα μέσα του 19ου αιώνα η Ερμούπολη βρισκόταν σε πλήρη ακμή με πληθυσμό 20.000 περίπου στα 1850.
Έντονη ήταν και η οικοδομική δραστηριότητα. Τα υπέροχα νεοκλασικά αρχοντικά, έδιναν την εντύπωση μιας ευρωπαϊκής πόλης στο κέντρο του Αιγαίου. Σημαντικοί αρχιτέκτονες, Βαυαροί, Ιταλοί και στη συνέχεια Έλληνες (Ziller, Sampo, Erlacher, Βλυσίδης, Ελευθεριάδης, κλπ.) αλλά και τεχνίτες, τοιχογράφοι και ζωγράφοι , επηρεασμένοι από τα ρεύματα του Κλασικισμού και του Ρομαντισμού, δημιουργούν τον τύπο κτιρίων που σήμερα ονομάζουμε Νεοκλασική Αρχιτεκτονική της Ερμούπολης. Το Δημαρχείο, η Λέσχη "Ελλας", ο ναός του Αγίου Νικολάου, το θέατρο Απόλλων και τα αρχοντικά στη συνοικία Βαπόρια, είναι μερικά από τα δείγματα αυτής της αρχιτεκτονικής.
Κύριος παράγοντας η διακόσμηση των εξωτερικών όψεων. Παραστάδες με βάσεις και επίκρανα, επιστήλια και ταινίες με πλούσιο διάκοσμο, μαρμάρινα πλαίσια στα παράθυρα με γείσα, φουρούσια ή αετώματα. Οι είσοδοι τονίζονται με μνημειακά διακοσμημένα πλαίσια ή πρόπυλα. Τα φουρούσια γίνονται ανάγλυφα με σπείρες, φυτικά ή ζωικά θέματα, τρίαινες, κηρύκεια, και οι μπαλκονοποδιές διακοσμούνται με φατνώματα και ρόδακες. Πολλά κτίρια του τύπου αυτού χτίζονται σε όλη τη διάρκεια του 19ου αϊ. Αλλά και η νεοκλασική αρχιτεκτονική που διαμορφώθηκε στην Αθήνα, αποτέλεσε πρότυπο για τα κτίρια της Ερμούπολης.
Όμως από το τέλος του 19ου αιώνα η “Αρχόντισσα των Κυκλάδων” αρχίζει ν’ αποδυναμώνεται. Η παρακμή της άρχισε με το άνοιγμα του Ισθμού της Κορίνθου, με αποτέλεσμα την ανάδειξη άλλων εμπορικών κέντρων, όπως το λιμάνι του Πειραιά.
Η Μικρασιατική καταστροφή του 1922 έστειλε στην πόλη το τελευταίο κύμα προσφύγων. Τότε χτίζεται ο προσφυγικός συνοικισμός του Ξηροκάμπου.
Μετά τον Β! Παγκόσμιο πόλεμο τα περισσότερα εργοστάσια έκλεισαν και η πόλη έχασε το 20% του πληθυσμού της, που πήρε τον δρόμο της μετανάστευσης, φθάνοντας το 1971 στο χαμηλότερο ιστο-ρικά όριο: 13.500 κάτοικοι.
Σήμερα, η αίγλη του παρελθόντος αντανακλάται στα σπουδαία αρχιτεκτονικά μνημεία των περασμένων αιώνων, αλλά και στις πλούσιες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται κάθε χρόνο το καλοκαίρι.
Επίσκεψη στη σύγχρονη Ερμούπολη - Αξιοθέατα
Η πόλη του Ερμή, η πρωτεύουσα των Κυκλάδων, είναι μια πόλη λαμπερή και αρχοντική, με εντυπω-σιακή αρχιτεκτονική, έντονη πολιτιστική ζωή αλλά και νυχτερινή διασκέδαση. Η εικόνα του λιμανιού της, με τους δυο λόφους, την Ανω Σύρο και το Δήλι, να ορθώνονται ο ένας απέναντι στον άλλο, εί-ναι από τις πιο εμβληματικές των Κυκλάδων.
Η προκυμαία της είναι γεμάτη μαγαζιά για όλα τα γούστα και για όλες τις ηλικίες. Ουζερί, μεζεδοπωλεία, ταβέρνες, καφετέριες, καταστήματα με παραδοσιακά, συριανά προϊόντα και αναμνηστικά, αλλά και μπαράκια με ό,τι μουσική σας αρέσει. Όλα απλώνονται από τη μια άκρη του λιμανιού, το Νεώριο, μέχρι και την άλλη άκρη, το Νησάκι, εκεί όπου δεσπόζουν το Τελωνείο και οι Αποθήκες Διαμετακόμισης. Το Νησάκι ονομάστηκε έτσι γιατί κάποτε ήταν όντως νησί, πριν ενωθεί με τα χρόνια με τη στεριά και αποτελέσει προέκταση της προκυμαίας. Εδώ βρίσκεται και το δημοτικό πάρκινγκ.
Στο κτίριο του Τελωνείου στεγάζεται η Πινακοθήκη των Κυκλάδων.
Από το μέσον περίπου της προκυμαίας, όπου και το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης, κατευθυνόμαστε προς το ιστορικό κέντρο της πόλης. Μεμιάς, το επιβλητικό Δημαρχείο αιχμαλωτίζει το βλέμμα. Το Δημαρχείο είναι το υπόδειγμα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής της Ερμούπολης, ένας αληθινός θησαυρός για την πόλη. Οπως και η μεγάλη πλατεία μπροστά, η πλατεία Μιαούλη, με τον ανδριάντα του αγωνιστή να δεσπόζει στο κέντρο της, τη μαρμάρινη εξέδρα της φιλαρμονικής, τους φοίνικες και τα καφέ στις στοές.
Μετά τη πλατεία Μιαούλη κινηθείτε είτε προς την Αγορά η οποία συγκεντρώνει στους δρόμους Θυμάτων Σπερχειού, Πρωτοπαπαδάκη και Σταμάτη Πρωίου ένα σωρό καταστήματα,, είτε προς την αριστοκρατική συνοικία Βαπόρια αφού πρώτα περάσετε μπροστά από το θέατρο Απόλλων. Η συνοικία αυτή θα σας εντυπωσιάσει με το πλήθος των αρχοντικών της από την εποχή του ρομαντικού κλασικισμού, με πολλά πανέμορφα σπίτια με σκαλιστές προσόψεις και περίτεχνα στολίδια. Εδώ έχτισαν κάποτε τα σπίτια τους οι προύχοντες της τοπικής κοινωνίας, έμποροι, βιομήχανοι και ναυτικοί.
Στα Βαπόρια ξεχωρίζει ο ναός του Αγίου Νικολάου. Στον περίβολό του βρίσκεται το πέτρινο λιοντάρι, μνημείο για τους άταφους αγωνιστές της Ελλάδας. Λίγο μετά το ναό απολαύστε τη θέα προς τη “Βενετιά” της Σύρου και τα κοσμικά “Αστέρια”, τη προκυμαία που προτιμούν πολλοί Ερμουπολίτες για τα μπάνια τους και τη βραδυνή τους έξοδο.
Από την άλλη μεριά της πόλης θα βρεθείτε στη Μεταμόρφωση με τον ομώνυμο ναό, τη παλιότερη ορθόδοξη εκκλησία της Σύρου. Λίγο παραπέρα, στα Ψαριανά, θα δείτε και την Κοίμηση της Θεοτόκου, όπου φυλάσσεται μια εικόνα της Παναγίας φτιαγμένη από τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, τον Ελ Γκρέκο. Η ανακάλυψη έγινε εντελώς τυχαία το 1983 κατά τις εργασίες καθαρισμού της εικόνας.
Δίπλα ακριβώς στην εκκλησία, βρίσκεται και το καζίνο της Σύρου. Αν νιώθετε τυχεροί, επισκεφθείτε το.
Τέλος, ανεβείτε με το αυτοκίνητό σας μέχρι την κορφή του λόφου Δήλι, όπου η ορθόδοξη εκκλησία της Ανάστασης και από εκεί ψηλά απολαύστε μαγευτική θέα της Ερμούπολης και της Άνω Σύρου.
Αλλά ας δούμε ένα προς ένα τα πιό αξιόλογα αξιοθέατα της πόλης:
Η πλατεία Μιαούλη – Το Δημαρχείο – Το Πνευματικό κέντρο
Η Πλατεία Μιαούλη, είναι μια από τις σπάνιες στην Ελλάδα πλατείες του 19ου αϊ. Η αρχική ονομασία, «πλατεία Όθωνος», δόθηκε προς τιμή του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας. Μετά την έξωση του Όθωνα, το 1862, η μετονομασία σε «πλατεία Λεωτσάκου» τίμησε τον Νικόλαο Λεωτσάκο, ο οποίος το 1862 τέθηκε επικεφαλής της στρατιωτικής φρουράς της Ερμούπολης που επιχείρησε να απελευθερώσει τους πολιτικούς κρατούμενους στην Κύθνο. Η σημερινή ονομασία δόθηκε το 1889, όταν έγιναν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Ανδρέα Μιαούλη.
Εδώ δεσπόζει το κτήριο της Δημαρχίας, ένα από τα μεγαλύτερα δημαρχεία της χώρας, έργο του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ, που θεμελιώθηκε το 1876 και τα εγκαίνια έγιναν το 1898. Εκτός από τις δημοτικές υπηρεσίες, στο δημαρχείο στεγάζονται και τα δικαστήρια, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Ιστορικό Αρχείο Κυκλάδων και άλλοι δημόσιοι φορείς.
Στην πλατεία βρίσκονται επίσης το Πνευματικό κέντρο και η Δημοτική Βιβλιοθήκη. Τη νύχτα το φωτισμένο Δημαρχείο και οι πανύψηλοι φοίνικες προσδίδουν μία ξεχωριστή ομορφιά στη πλατεία.
Αρχαιολογικό Μουσείο Σύρου
Το Μουσείο της Σύρου είναι ένα από τα παλαιότερα αρχαιολογικά μουσεία της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1834-35 και στεγάζεται στο Δημοτικό Μέγαρο.
Το Μουσείο της Σύρου διαθέτει εκθέματα από τη Σύρο και άλλα νησιά. Τα σημαντικότερα αποτελούν τα ευρήματα από τον οικισμό στη Χαλανδριανή. Ο οικισμός αυτός θεωρείται από τους σημαντικότερους του λεγόμενου Πρωκυκλαδικού πολιτισμού και χρονολογείται στο β΄ μισό της 3ης χιλιετίας π.χ. Τα περισσότερα από τα ευρήματα
αυτά, έργα μαρμαροτεχνίας, κεραμικής και μεταλλοτεχνίας, και ταφικά κτερίσματα και προέρχονται από τις ανασκαφές κατά τις οποίες αποκαλύφθηκαν 600 περίπου τάφοι. Στο Μουσείο της Σύρου εκτίθεται ένα μικρό μέρος, ενώ τα περισσότερα έχουν μεταφερθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Στο Μουσείο της Σύρου παρουσιάζονται επίσης λίγα γλυπτά, επιγραφές και αρκετές επιτύμβιες στήλες. Τα περισσότερα από τα εκθέματα αυτά χρονολογούνται στην ελληνιστική εποχή.
Η Βιβλιοθήκη της Ερμούπολης
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Ερμουπόλεως στεγάζεται στο ισόγειο του Πνευματικού Κέντρου, ενός όμορφου νεοκλασικού κτιρίου του 19ου αιώνα (1863-1865).
Η βιβλιοθήκη ξεκίνησε το 1926 με έναν πυρήνα βιβλίων 2000 περίπου τόμων από τις συλλογές της βιβλιοθήκης του Γυμνασίου (1835) και ειδικότερα τη βιβλιοθήκη του Ιακώβου Ρώτα, αγαπημένου φίλου του Κοραή, του Επισκόπου Κυκλάδων Ανθίμου Κομνηνού (1842) κ.ά.
Τα πολύτιμα παλαιά βιβλία όπως τα «Αργοναυτικά» του Απολλώνιου του Ροδίου 1521), το «Ονομαστικό του Πολυδεύκους» 1608) του Ρακίνα, οι «Ιουστινιάναι» του Πρίγκιπα Ροδοκανάκη σπάνια συριανή έκδοση κ.ά. διαφυλάσσονται σε ξεχωριστή θέση.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει για τη συλλογή του τοπικού τύπου που ξεκινά από τον προηγούμενο αιώνα και φτάνει ως τις ημέρες μας. Περίπου 45.000 τόμοι βιβλίων είναι στη διάθεση του αναγνωστικού κοινού.
Θέατρο Απόλλων
Το Θέατρο Απόλλων αποτελεί το σύμβολο της οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης της Ερμούπολης , στα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι ένα από τα παλαιότερα κλειστά θέατρα των νεότερων χρόνων και ένα από τα εντυπωσιακότερα αρχιτεκτονικά στολίδια της Σύρου και βρίσκεται πίσω από την κεντρική πλατεία Μιαούλη, στην πλατεία Βαρδάκα.
Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1864, με σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα της Λέσχης, Pietro Sampo.
Το Θέατρο Απόλλων θεωρείται ως μια μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου , με πανέμορφη διακόσμηση. Η άποψη όμως αυτή δεν είναι απόλυτα ακριβής. Πράγματι η αρχιτεκτονική του έχει επηρεαστεί από ιταλικά πρότυπα, όμως ως προς τη διαρρύθμιση της αίθουσας και τη διπλή αψίδα του προσκηνίου με τις γιγαντιαίες κορινθιακού ρυθμού παραστάδες, ο «Απόλλων» σχετίζεται με τέσσερα τουλάχιστον ιταλικά πρότυπα, τη Σκάλα του Μιλάνου (1776), το θέατρο (1816) San Carlo της Νάπολης, το θέατρο στο Castelfranco (1745) και τέλος το Teatro della Pergola της Φλωρεντίας (1755). Αντίθετα η στήριξη της θολωτής οροφής φαίνεται να ακολουθεί το γαλλικό σύστημα του 19ου αιώνα.
Το Θέατρο Απόλλων είναι ένα διώροφο κτίριο, χωρητικότητας τριακοσίων πενήντα θεατών, με χαμηλή μαρμάρινη βάση και σοβατισμένες όψεις. Στο εσωτερικό του κτιρίου, η αίθουσα είναι μεγαλοπρεπής, έχει τέσσερις σειρές θεωρία, ενώ οι πλούσιες τοιχογραφίες στη διακοσμημένη οροφή του, με πρωτότυπα ζωγραφικά θέματα, απεικονίζονται διάσημοι ευρωπαίοι δημιουργοί της Μουσικής και του Θεάτρου (ο Βέρντι, ο Ροσσίνι, ο Μπελίνι, ο Ντονιτσέττι, ο Μότσαρτ, ο Δάντης, ο Ευριπίδης και Όμηρος) και στην πλατεία τα κόκκινα βελούδινα καθίσματα προσδίδουν αίγλη στο μοναδικό αυτό στολίδι της Ερμούπολης.
Η όπερα και το θέατρο κατείχε εξέχουσα θέση στην πνευματική ζωή της Ερμούπολης και δεν είναι λίγες οι αναφορές ξένων περιηγητών στην λαμπρότητα των παραστάσεων και στην ενδυματολογική κομψότητα του κοινού. Το θέατρο στέγασε πλήθος ιταλικών και ελληνικών θιάσων με όπερες, οπερέτες και θεατρικές επιτυχίες της εποχής. Στα νεότερα χρόνια, το Θέατρο Απόλλων φιλοξένησε μυθικά ονόματα του ελληνικού θεάτρου όπως οι Μαρίκα Κοτοπούλη, Κυβέλη, Μάνο Κατράκη κ.ά.
Το 1944 το Θέατρο υπέστη σοβαρές ζημιές λόγω των βομβαρδισμών και κατά τη δεκαετία του 1950 κρίθηκε ακατάλληλο για λειτουργία. Ημιτελής και ανεπιτυχής ήταν η επισκευή του 1970, η οποία οδήγησε στην πλήρη απαξίωσή του, με αποτέλεσμα να καταστραφούν οι τοιχογραφίες, οι εξώστες και τα ξύλινα θεωρεία που αντικαταστάθηκαν από μπετόν, εξαφανίζοντας ότι είχε απομείνει από τον παλαιό διάκοσμο.
Σήμερα έχει ολοκληρωθεί το έργο της πλήρης αποκατάστασης του θεάτρου όσο το δυνατόν πιστότερη προς την αρχική μορφή του και αποτελεί σήμερα ένα μοναδικό στολίδι για την Ερμούπολη. Φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως όπερες, θεατρικά έργα από το Ελληνικό και ξένο ρεπερτόριο από διάφορους θιάσους, καθώς και το Φεστιβάλ Αιγαίου.
Στο θέατρο υπάρχει ένα μικρό θεατρικό μουσείο, με παλαιές αφίσες και προγράμματα, χειρόγραφα και θεατρικού περιεχομένου έντυπα, φωτογραφικό υλικό και αντικείμενα που ανήκαν σε σπουδαίους καλλιτέχνες που μεγαλούργησαν στη σκηνή του.
Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου
Ο μεγαλοπρεπής ναός θεμελιώθηκε το 1849 με σχέδια του Γ. Μεταξά, και εγκαινιάστηκε επισήμως το 1870.
Σε σχήμα σταυρού, είναι τοποθετημένος σε υπερυψωμένη αυλή με μαρμάρινο στηθαίο και κιγκλίδωμα. Ανήκει στον τύπο της βασιλικής με τρούλο. Σκάλα ύψους 4 μ. οδηγεί στο ολομάρμαρο κεντρικό τμήμα της πρόσοψης, που έχει στο ισόγειο πρόπυλο με μορφή στοάς σε τέσσερις ιωνικούς κίονες και δυο παραστάδες με κορινθιακά επίκρανα.
Το Νησάκι
Το Νησάκι βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του λιμανιού. Εκεί υπάρχουν οι παλαιές Αποθήκες Διαμετακόμισης που χτίστηκαν στα 1834-1839, σε σχέδια του Ι.Β. Ερλάχερ και με την επιστασία του Βίλχελμ φον Βάιλερ. Το κτίριο είναι συνολικού μήκους 122 μ. και είναι χωρισμένο σε δύο πτέρυγες.
Μπροστά τους υπήρχε στοά με μεγάλα τοξωτά ανοίγματα, που σήμερα έχουν κλειστεί. Οι μαούνες πλεύριζαν στο κτίριο από τη θάλασσα, και ξεφόρτωναν απευθείας στη στοά. Στο Νησάκι βρίσκεται η Σχολή Εμπορικού Ναυτικού, και παλαιότερα το Αγγλικό Τηλεγραφείο.
Από τον μεσοπόλεμο οι Αποθήκες είχαν πάψει να επιτελούν την αρχική λειτουργία τους και στεγά-ζουν δημόσιες υπηρεσίες.
Το 1994 δημιουργήθηκε στη νότια πτέρυγα η Πινακοθήκη Κυκλάδων, η οποία φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις.
Μουσείο Αντιγράφων Κυκλαδικής Τέχνης
Το Μουσείο Αντιγράφων Κυκλαδικής Τέχνης, στο Πνευματικό Κέντρου (δίπλα στο Δημαρχείο), παρουσιάζει πιστά αντίγραφα των εκθεμάτων που υπάρχουν στο αντίστοιχο μουσείο κυκλαδικής τέχνης Γουλανδρή.
Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης
Στην Ερμούπολη μαζί με τα νεοκλασικά μέγαρα της πόλης συναντάς και τα παλιά φουγάρα των εργοστασίων.
Σε τρία από αυτά, το Χρωματουργείο Κατσιμαντή, το Βυρσοδεψείο Κορνηλάκη και το Σκαγιοποιείο Αναιρούσης, στεγάζεται σήμερα ένα πολύ ενδιαφέρον μουσείο: το Βιομηχανικό Μουσείο της Ερμούπολης που πρωτολειτούργησε τον Μάιο του 2000.
Χάρτες και εικόνες από το τέλος του 17ου έως τα μέσα του 20ου αιώνα, πρωτότυπα αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά σχέδια από τη δημιουργία της νεοκλασικής Ερμούπολης, ζωγραφικοί πίνακες συριανών ζωγράφων του 19ου αιώνα και ομοιώματα πλοίων, είναι μερικά μόνο από τα εκθέματα.
Σήμερα, τον κεντρικό κορμό της έκθεσης, αποτελούν περίπου είκοσι συντηρημένες μηχανές της συλλογής του Μουσείου, που συνοδεύονται από δεκάδες αντικείμενα, εργαλεία, πρώτες ύλες και προϊόντα της βιομηχανίας.
Παράλληλα, στις οθόνες της έκθεσης ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει εικόνες του λιμανιού της εποχή του ατμού και των ιστίων, να παρακολουθήσει σκηνές βιομηχανικών εργασιών και να δει μια εικονική συλλογή επιστημονικών οργάνων του 19ου αιώνα.
Ιερός Ναός Αναστάσεως
Χτισμένη στην κορυφή του λόφου Δήλι, η ορθόδοξη εκκλησία μοιάζει να αντισταθμίζει τη δεσπόζουσα μορφή του καθολικού Σαν Τζώρτζη στον λόφο της Άνω Σύρου. Το αρχικό (1858) σχέδιο του Δήμου Ερμούπολης ήταν να στηθεί στη θέση αυτή το μνημείο των πεσόντων κατά την Επανάσταση. Όταν τελικά αυτό τοποθετήθηκε μπροστά από τον Άγ. Νικόλαο, η νέα εκκλησία αφιερώθηκε στην «Ανάσταση του Έθνους».
Θεμελιώθηκε το 1873, με σχέδια του Δημ. Ελευθεριάδη, αλλά ολοκληρώθηκε μόλις το 1909. Είναι ναός με κάτοψη σε σχήμα σταυρού και με τρούλο, μάλλον βαρύς, με τοιχοδομία λαξευτή και οδοντωτές ταινίες από τούβλα στις όψεις και γύρω από τα μαρμάρινα πλαίσια των ανοιγμάτων.
Ορθόδοξο Κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου
Εδώ θα δείτε δεκάδες ταφικά μνημεία αληθινά καλλιτεχνήματα, ναΐσκους, περίτεχνα αγάλματα, προτομές και επιτύμβιες πλάκες.
Επίσκεψη στην Άνω Σύρο - Αξιοθέατα
Χτισμένη αμφιθεατρικά από τους Βενετούς στο λόφο του Αγίου Γεωργίου (Σαν Τζώρτζη), που αποτελεί τη βορειοδυτική συνέχεια της Ερμούπολης, η Άνω Σύρος διατηρεί όλη τη μεσαιωνική της γοητευτική ατμόσφαιρα. Αμέτρητα σκαλοπάτια ανεβάζουν στην κορυφή, ανάμεσα από στενά δρομάκια με κάτασπρα σπίτια με πολύχρωμες πόρτες συνθέτοντας μια άλλη πολιτεία.
Στο λόφο δεσπόζει η καθολική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που χτίστηκε τη Μεσαιωνική Εποχή. Η μαγευτική θέα στο πέλαγος είναι μοναδική δίνοντας την ευκαιρία στον επισκέπτη να δει τα γειτονικά νησιά Τήνο, Δήλο, Πάρο και Νάξο.
- Ιστορικά στοιχεία
Η Άνω Σύρος είναι ένας μεσαιωνικός οικισμός χτισμένος πάνω σε βράχια. Αποτελεί ένα φυσικό φρούριο, ενώ σώζονται ακόμη μερικές από τις πύλες του παλαιού κάστρου. Η πόλη δημιουργήθηκε σταδιακά από τον 8ο αιώνα και έπειτα, πάνω σε ένα λόφο μακριά από τη θάλασσα και πήρε τη σημερινή της μορφή το 13ο αιώνα.
Εδώ γεννήθηκε και έζησε ο αρχαίος φιλόσοφος Φερεκύδης. Σημαντική αύξηση του πληθυσμού της παρατηρείται γύρω στο 700 μ.Χ., επειδή οι άνθρωποι έβρισκαν καταφύγιο στο φυσικό της φρούριο από τις επιδρομές των πειρατών. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι τότε Σύριοι, στην αυλή του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη, συνεδρίαζαν και έκαναν εκλογές Προεστών και Επιτρόπων.
- Αρχιτεκτονική δομή της Άνω Σύρου
Ο οικισμός της Άνω Σύρου αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της εποχής στην οποία δημιουργήθηκε. Για πρακτικούς λόγους που αφορούσαν στην προστασία τους από τις επιδρομές, οι τότε κάτοικοί της έχτισαν με τέτοιο τρόπο τα σπίτια τους ώστε οι εξωτερικοί τοίχοι να αποτελούν φυσική οχύρωση. Τα μικρά στενά πλακόστρωτα δρομάκια και τα στεγάδια εκτός από οικονομία χώρου, παρείχαν στους κατοίκους τη δυνατότητα να κρύβονται και να προστατεύονται ευκολότερα από το κίνδυνο.
Οι κεντρικές εισόδους του οικισμού, (Πορτάρα, Επάνω και Κάτω Τέρμα, Σκαλάκια, Σα-Μπαστιάς) έκλειναν με ξύλινες πόρτες και εξασφάλιζαν τους κατοίκους από ενδεχόμενη νυχτερινή επιδρομή.Με το αυτοκίνητό σας θα φτάσετε μέχρι κάποια από τις εισόδους του οικισμού, (την Καμάρα ή το Επάνω Τέρμα) και από εκεί θα ξεκινήσει η επίσκεψη με τα πόδια.
Καθεδρικός Ναός Αγίου Γεωργίου
Ο πρώτος ναός χτίστηκε το 1200 μ.Χ και έκτοτε ξαναχτίστηκε τρεις φορές. Ο σημερινός ναός χρονολογείται από το 1834, είναι δείγμα τρίκλιτης βασιλικής. Ανάμεσα στις εικόνες ξεχωρίζει η «Παναγία της Ελπίδος» στην οποία οι Καθολικοί Συριανοί αποδίδουν μεγάλη ευλάβεια. Το 1617 ο επίσκοπος Ανδρέας Κάργας απαγχονίστηκε από τους Τούρκους μαζί με το γραμματέα του. Τότε είναι που καταστράφηκαν και τα περισσότερα αρχεία της Επισκοπής. Ό,τι διασώθηκε από τότε φυλάσσεται στο Κέντρο Ιστορικών Μελετών της Καθολικής Επισκοπής, όπου υπάρχουν σημαντικότατα έγγραφα που αφορούν στην ιστορία του νησιού.
Μουσείο Μάρκου Βαμβακάρη
Από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες που γέννησε η Σύρος, από τους ανθρώπους που άσκησαν τη μεγαλύτερη επιρροή στο χώρο τους αλλά και στις καρδιές μας, είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ο Μάρκος Βαμβακάρης. Ο «πατριάρχης» της ελληνικής λαϊκής μουσικής, γέννημα-θρέμμα Ανωσυριανός, έχτισε πάνω στις χορδές του μπουζουκιού του εκατοντάδες μελωδίες και με τα στιχάκια του διηγήθηκε ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας.
Το Μουσείο Μ. Βαμβακάρη ιδρύθηκε το 1995 σε μία παλιά κατοικία στο κέντρο της Άνω Σύρου, η οποία αναπαλαιώθηκε προκειμένου να φιλοξενήσει τα προσωπικά αντικείμενα του μεγάλου τροβα-δούρου, ο οποίος γεννήθηκε στην Άνω Σύρο το 1905 και πέρασε εκεί τα πρώτα χρόνια της ζωής του.
Οι φίλοι του Μάρκου θα συναντήσουν στο μουσείο φωτογραφίες και παλιά ενθυμήματά του, το διαβατήριο και την ταυτότητά του, ρούχα και παπούτσια του, χειρόγραφα κείμενα και στίχους, το δαχτυλίδι και το ρολόι του και άλλα προσωπικά αντικείμενά του που παραχωρήθηκαν από την οικο-γένειά του για να εκτεθούν στο μουσείο που φέρει το όνομά του.
Έκθεση παραδοσιακών επαγγελμάτων
Λίγο πριν το μουσείο του Μάρκου, θα βρείτε την Εκθεση Παραδοσιακών Επαγγελμάτων. Ενας χώρος στο ισόγειο και τον πρώτο όροφο ενός παλιού ανωσυριανού σπιτιού, όπου εκτίθενται εργαλεία και μηχανήματα από επαγγέλματα που είτε έχουν πια εκλείψει είτε δεν χρησιμοποιούνται πια. Τα σύνε-ργα του παλιού κουρέα, τα καλάθια του γαλατά, τα εργαλεία του μαραγκού, του ράφτη, του αγρό-τη, του κτηνοτρόφου, του μελισσοκόμου, μέχρι και αργαλειός, όλα βρίσκουν τη θέση τους στη μι-κρή έκθεση.
- Άλλα ενδιαφέροντα σημεία στην Άνω Σύρο
Το Μοναστήρι των πατέρων Καπουκίνων
Το Μοναστήρι των πατέρων Ιησουϊτών
Το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Άνω Σύρου
Η Πλατεία Μάρκου Βαμβακάρη, στην οποία βρίσκεται η προτομή του μουσικοσυνθέτη
Η προτομή του συριανού Εθνομάρτυρα ιερέα Δον Ιωάννη Δαλέζιου, κοντά στη Μητρόπολη
Η προτομή του φιλοσόφου Φερεκύδη στην Κιουρά της Πλάκας
Η πηγή του Αγίου Αθανασίου
Η ταβέρνα του Λιλλή
Επίσκεψη στην Απάνω Μεριά
Στο βορειότερο κομμάτι της Σύρου, συναντάμε την Απάνω Μεριά, μια περιοχή φυσικού κάλους με ξερολιθιές, με δρόμους και μονοπάτια και λίγους κατοίκους που συνυπάρχουν αρμονικά με τη φύση. Μικροί διάσπαρτοι οικισμοί ανάμεσα σε βράχια και ουρανό, δεμένοι άρρηκτα με την θάλασσα του Αιγαίου, γοητεύουν τον επισκέπτη.
Από ψηλά θα ατενίσετε και τις παρθένες βόρειες παραλίες του νησιού. Από το χωριό “Κάμπος” ξεκινούν τα μονοπάτια που οδηγούν στις παραλίες αυτές (Βαρβαρούσα, Αετός, Λεία, Μαρμάρι, Γράμματα) γι’ αυτούς που είναι λάτρεις του περιπατητικού τουρισμού. Οι παραλίες είναι προσβάσιμες και με σκάφος που το καλοκαίρι ξεκινά από το Κίνι. Στα Γράμματα, οι επιγραφές στα βράχια της ακτής (ελληνικές και ρωμαικές) έδωσαν το όνομά τους στη τοποθεσία.Η περιοχή είναι γεμάτη από εξωκλήσια που πανηγυρίζουν το καλοκαίρι.
Εδώ βρίσκεται η προ-ιστορική Χαλανδριανή και το γειτονικό οχυρό στο ύψωμα Καστρί. Τα ερείπια που σώζονται εκεί ακόμη, ανήκουν σε ένα νεκροταφείο και δύο οικισμούς της πρώιμης εποχής του χαλκού. Οι ανασκαφές που έγιναν από τον αρχαιολόγο Χρ. Τσούντα, έφεραν στο φως ευρήματα του κυκλαδικού πολιτισμού της 3ης χιλιετίας π.Χ. Στο Καστρί ανασκάφηκαν οχυρώσεις της ίδιας εποχής, αγγεία και όπλα και ειδώλια.
Στον οικισμό Ριχωπό, συναντάμε τη σπηλιά του φιλοσόφου Φερεκύδη, δασκάλου του Πυθαγόρα.
Οι παραλίες και τα χωριά του νησιού
Αγκαθωπές - Κόμητο - Ποσειδωνία (Ντελαγκράτσια) Η Ποσειδωνία μέσα στους κήπους και στα πεύκα, διατηρεί την αρχοντιά που δημιούργησε η πρώτη γνήσια Ελληνική αστική τάξη της Ερμούπολης, τον 19ο αιώνα. Δείγματα της, οι επαύλεις με τον πλούσιο διάκοσμο, ο πύργος, η λέσχη, ο ορθόδοξος ναός του Αγίου Ιωάννου.
Οι Αγκαθωπές με την οργανωμένη παραλία τους είναι ίσως η πιό κοσμοπολίτικη του νησιού. Εδώ θα συναντήσετε άφθονα τα κρινάκια της θάλασσας, γεγονός που μαρτυρεί το πλούσιο οικοσύστημά της. Για να πάτε θα χρειαστείτε να περπατήσετε 5-7 λεπτά από τη στάση που θα σας αποβιβάσει το λεωφορείο. Εδώ θα βρείτε καφέ & ταβερνάκια.
Λίγο ακόμα μακρύτερα από τις Αγκαθωπές (1 χλμ.) βρίσκεται η γραφική αμμώδης παραλία του Κόμητο, που τα τελευταία χρόνια έγινε η πρώτη επιλογή των νέων του νησιού και των επισκεπτών. Δεν εξυπηρετείται από λεωφορεία, αλλά με μεγάλη κίνηση τον Αύγουστο.
Μέγας Γιαλός Στη νότια πλευρά του νησιού με πολύ όμορφη πλαζ με ψιλή άμμο και φυσική σκιά από τα αλμυρίκια, είναι η πιό προστατευμένη από τα μελτέμια παραλία του νησιού. Διαθέτει καφέ-μπαρ.
Αμπέλα Στη νότια πλευρά του νησιού μικρή γραφική πλαζ με ψιλή άμμο, σκιά από αλμυρίκια και ταβερνάκι. Δεν εξυπηρετείται από λεωφορεία.
Βάρη - Αχλάδι Στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού, στον Όρμο, βρίσκεται η οργανωμένη παραλία με τον χαρακτηριστικό πύργο. Εδώ ο επισκέπτης θα βρει γραφικά καφενεδάκια, ταβέρνες δίπλα στο κύμα.
Στον όρμο της Βάρης θα συναντήσετε και τη γραφική παραλία του Αχλαδιού, ενώ στην ευρύτερη περιφέρεια της Βάρης βρίσκονται και οι παραλίες της Φάμπρικας και οι Σαντορινιοί.
Αζόλιμνος Στην ανατολική πλευρά του νησιού, στη πιό κοντινή απόσταση από την Ερμούπολη, η Αζόλιμνος γνώρισε τα τελευταία χρόνια τη μεγαλύτερη τουριστική ανάπτυξη. Όμορφη οργανωμένη παραλία και πολλά ταβερνάκια και καφέ.
Γαλησσάς Στη δυτική πλευρά του νησιού με πολύ όμορφη πλαζ με ψιλή άμμο και φυσική σκιά από τα αλμυρίκια, με το λόφο της Αγίας Πακού με το γραφικό εκκλησάκι, με το λιμανάκι με τις βαρκούλες και την υπέροχη πέτρινη προβλήτα και τους φοίνικες και ένα μαγευτικό ηλιοβασίλεμα. Εδώ θα βρείτε καφέ, μπαρ & ταβερνάκια.
Φοίνικας
Ο Φοίνικας βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Σύρου, με μοναδικό φυσικό λιμάνι με οργανωμένη μαρίνα.Η όμορφη, ανοικτή παραλία του Φοίνικα, με τη χρυσή αμμουδιά, χώρο στάθμευσης, τα θαλάσσια παιχνίδια και σπορ, προσφέρει ξεχωριστές στιγμές ξεκούρασης και χαλάρωσης. Κοντά στη μαρίνα βρίσκεται η παραλία Κόκκινα. Μικρή, πολύ γραφική. Το χωριό είναι γεμάτο από ταβέρνες, καφέ-μπαρ.
Κίνι - Λωτός Στη δυτική πλευρά της Σύρου, ένα γραφικό παραθαλάσσιο ψαροχώρι, με αμμώδη ακτή πολύ καλά οργανωμένη. Με ταβερνάκια και καφετέριες όπου μπορεί κανείς να απολαύσει το μοναδικό σε αρμονία χρωμάτων ηλιοβασίλεμα συντροφιά με καφέ ή ουζάκι.
Νότια της παραλίας του Κινιού, μέσα στον ίδιο όρμο, συναντάμε τη μικρή παραλία Λωτός που είναι ανοιχτή στο βοριά.
Στο δρόμο για το χωριό συναντά το μοναστήρι της Αγίας Βαρβάρας, κτισμένο κατά τον προηγούμενο αιώνα. Στο μοναστήρι λειτουργεί έκθεση χειροποίητων υφαντών, φτιαγμένα με τον παραδοσιακό αργαλειό.
Στην παραλία του χωριού βρίσκεται το «Μουσείο αλιευτικών σκαφών, εργαλείων, υδρόβιων οργανισμών και οστράκων».
Δελφίνι Από το Κίνι ξεκινά ο δρόμος, ο οποίος μας οδηγεί στην εξωτική παραλία Δελφίνι, μια ξεχωριστή αμμουδιά με πεντακάθαρη θάλασσα. Η ομορφιά του τοπίου ασκεί γοητεία μοναδική και η γαλήνη που αποπνέει, χαρίζει στον επισκέπτη στιγμές ηρεμίας. Δεν εξυπηρετείται από λεωφορεία.
Γράμματα – Μαρμάρι – Λεία – Αετός – Βαρβαρούσα Είναι οι παρθένες παραλίες στη ΒΔ πλευρά της Σύρου που προσεγγίζονται μόνο δια θαλάσσης (από το Κίνι το καλοκαίρι τουριστικό σκάφος εκτελεί καθημερινά δρομολόγια), ή με μονοπάτια από την Απάνω Μεριά. Αξίζουν την επίσκεψή σας.
Παρακοπή Μεσογειακός οικισμός με πεύκα, φιστικιές και οπωροφόρα δέντρα, ιδιαίτερα περιποιημένοι κήποι και πηγάδια. Επιβλητικές επαύλεις, μικροί λιθόκτιστοι πύργοι ανάμεσα στα δέντρα, μαρτυρούν ότι η περιοχή υπήρξε θέρετρο της υψηλής κοινωνίας του νησιού εκείνη την εποχή.
Πισκοπειό (Επισκοπείο) Μετά τη δημιουργία της Ερμούπολης, το Πισκοπειό έγινε παραθεριστικός οικισμός, όπου οι εύποροι Συριανοί έχτισαν ωραιότατες εξοχικές επαύλεις με καταπράσινους κήπους. Στο δρόμο προς τα Μάλλια, βρίσκονται τα ερείπια της κατοικίας του καθολικού επισκόπου, που έδωσε και το όνομά του στον οικισμό. Πρόκειται για τον πιο κοντινό στην Ερμούπολη παραθεριστικό οικισμό, με αρκετό πράσινο.
Χρούσσα Στο εσωτερικό του νησιού με πυκνή βλάστηση. Επιμελημένα νεόκτιστα σπίτια που διατηρούν το παραδοσιακό ύφος, αλλά και παλιά αρχοντικά, είναι αυτό που συνθέτει τον οικισμό Χρούσσα.
Στην κορυφή ενός λόφου, δεσπόζει ο Ναός της Παναγίας της Φανερωμένης που χτίστηκε περί τα 1890. Δίπλα ακριβώς στο ναό όμως, το παλιό εξωκλήσι χρονολογείται από το 14ο αιώνα.
Ανακαλύψτε τα πλακόστρωτα δρομάκια, και συναντήστε επαύλεις χαμένες μέσα στα πεύκα. Στο κέντρο του οικισμού, βρίσκονται οι ναοί της Παναγιάς και του Άγιου Σπυρίδωνα.