Kiva

Eerst en vooral : preventieve aanpak

Als school willen wij het welbevinden van onze leerlingen ruimer zien dan enkel het antipesthoofdstuk. Vandaar onze keuze voor het brede KiVaprogramma. Dat gaat vooral uit van het voorkomen van pesten.

• Reeds in de kleuterschool werken we aan sociale vaardigheden. Het leren omgaan met elkaar, conflicten oplossen en hulpvragen durven stellen, komt reeds vroeg aan bod. Op die manier worden kleuters gevoelig gemaakt voor waarden en normen in de omgang met elkaar. We gaan aan de slag met activiteiten uit “Beertje Anders”, de hoofdpersoon uit een serie verhalen. Samen met dit figuurtje leren we spelenderwijs ons aan vijf afspraken te houden: ‘samen spelen, samen delen’, ‘lief zijn voor elkaar’, ‘goede woorden zeggen’, ‘zeggen wat je wel en niet wil’, ‘vraag hulp, geef hulp’.
• Het preventieve gedeelte bestaat in de lagere school uit o.a. tien thema’s met diverse lessen, gegeven door de klasleerkracht. De lessen zijn gericht op het preventief werken aan groepsvorming en het bieden van een veilige leeromgeving. In de lessen wordt gewerkt aan de kennis, vaardigheden en houding van leerlingen op vlak van welbevinden en sociale vaardigheden. KiVa gaat in de eerste plaats op zoek naar de kracht in de groep en stimuleert kinderen tot het ontwikkelen van een gevoelenstaal, communicatie, het weerstaan aan groepsdruk en het opkomen voor zichzelf en anderen. Leerlingen wordt inzicht gegeven in de rol van de groep bij het in stand houden van pesten en andere groepsproblemen en hoe dit te kunnen veranderen. De lessen zijn goed opgebouwd en hebben aantrekkelijke werkvormen, zoals oefeningen, discussies, groepswerk en rollenspellen. Elk thema wordt afgesloten met een KiVaregel. Samen vormen de tien KiVaregels de KiVAcode: ‘we zijn vriendelijk voor elkaar en behandelen anderen met respect’, ‘we maken er samen een fijne groep van’, ‘we praten met elkaar (en gebruiken daarbij de ik-taal)’, ‘we willen geen gepest en geen geweld’, ‘we willen dat ook verborgen pesten stopt’, ‘we houden er rekening mee dat gepest worden heel lang pijn doet’, ‘we zeggen tegen pesters: stop ermee!’, ‘we helpen gepeste kinderen’, ‘we lossen pesten als groep op’ en ‘we blijven ons houden aan deze KiVacode’. Alle klassen maken posters om deze regels te visualiseren in onze school.
• Als leerkrachtenteam hebben wij oog voor leuke speeltijden. De nieuwe speelplaats wordt kindvriendelijk ingericht. We bieden de kinderen gevarieerde spelmaterialen en spelideeën. We streven goed toezicht na. Tijdens de lange middagpauzes is er verhoogd toezicht door een KiVa-leerkracht die er op toe ziet dat er niet gepest wordt. Die leerkracht draagt een KiVa-fluohesje om de kinderen eraan te herinneren dat de KiVa-leerkracht er is voor ieders welbevinden, om een luisterend oor te bieden en om samen conflicten op te lossen.

Curatieve aanpak

Als pesten of andere groepsproblemen zich toch voordoen, is er een curatieve aanpak (klasgesprek, steungroepaanpak en/of herstelaanpak) met een duidelijk stappenplan om het op te lossen.

KiVa legt de nadruk op de rol van de hele groep bij het voorkomen en stoppen van pesten. KiVa gelooft in de kracht van de groep. Pesten is een groepsproces. De pester heeft een groot aandeel, maar alleen komt hij/zij nergens. Er zijn naast de pesters en slachtoffers ook assistenten, meelopers, aanmoedigers, verdedigers en buitenstaanders. Pesten los je daarom op in de groep. Er worden geen leerlingen uit de groep gelicht, omdat er vanuit wordt gegaan dat iedereen in de groep een bepalende rol heeft. De sleutel voor het aanpakken van pesten ligt vaak bij omstanders die er niet direct bij betrokken zijn.

Groepsgesprek

Als er een groepsprobleem of een geval van pesten is, dan wordt geprobeerd om het groepsprobleem of het pesten bespreekbaar te maken in de groep (klas) om samen een oplossing te zoeken.

Steungroepaanpak

Als een groepsgesprek niet mogelijk is, bijvoorbeeld omdat de sfeer in de groep niet veilig genoeg is, dan wordt een steungroep samengesteld. De steungroep is er voor de leerling die gepest wordt of niet goed in de groep ligt. In de steungroep ligt de nadruk op vooruit kijken en niet op terug kijken. Aan die steungroep nemen zowel de pesters als vrienden en neutrale klasgenoten van het slachtoffer deel. Aan alle kinderen van de steungroep wordt gevraagd om de komende week iets concreet positiefs voor de betreffende gepeste leerling te doen. Voorbeelden : goeiemorgen zeggen, helpen bij het maken van rekensommen, samen de refterbak dragen, helpen ‘stop’ zeggen tegen gepest enz. De bedoeling is de negatieve situatie om te buigen naar een positieve. Na ongeveer een week wordt er met de gepeste leerling geëvalueerd of de situatie is verbeterd. De uitkomst van dit gesprek vormt de input voor de evaluatie met de steungroep.

Herstelaanpak

Als de steungroepaanpak niet tot de gewenste resultaten leidt, is er een herstelaanpak waarin leerlingen onder begeleiding van een KiValeerkracht een concreet plan schrijven om hun pestgedrag te stoppen en hun gedrag te veranderen. De ouders worden op de hoogte gebracht door de zorgcoördinator.

Samenwerking school - thuis

Samenwerking tussen school en thuis is belangrijk. Het is fijn voor kinderen als ze op school en thuis dezelfde boodschap meekrijgen. Om ouders te informeren worden verschillende stappen ondernomen:

• De school organiseert een ouderavond.
• Voor ouders is er een oudergids (aan te vragen via de zorg).

In de oudergids staat onder meer informatie over:

• achtergronden van pesten
• uitleg over de rol van de groep bij pesten
• pesten herkennen en signaleren
• wat u kunt doen als uw kind wordt gepest
• wat u kunt doen als uw kind pest
• hoe uw kind een gepest kind kan helpen.

Zorgcontinuüm

KiVa is gekaderd binnen ons zorgcontinuüm. De klasleerkracht volgt het welbevinden van uw kind op en communiceert hierover met u. Indien u zich zorgen maakt over het welbevinden of over het gedrag van uw kind, neem dan contact op met de klasleerkracht. De klasleerkracht kan dan samen met u kijken wat nodig is om te doen en op welke manier dit kan worden opgelost. Indien het aangewezen is, kan een klassenraad gehouden worden. Dit is een overleg met u en de klasleerkracht, gecoördineerd door de zorgcoördinator. Eventueel kan ook de interne begeleider en/of een KiValeerkracht aanwezig zijn.

Meer info:

http://www.kivaschool.be/

• Vlaamse Kiva site van Leefsleutels

https://www.kivaschool.nl/

• Nederlandse Kiva site met zeer veel info en instructieve filmpjes.

http://www.kivaprogram.net/program

• Internationale Engelstalige site