1. ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้

1.1 ตัวชี้วัด

ประยุกต์ใช้ความรู้และทักษะจากศาสตร์ต่าง ๆ รวมทั้งทรัพยากรในการทำ โครงงานเพื่อแก้ปัญหาหรือพัฒนางาน

1.2 สาระการเรียนรู้

การทำโครงงาน เป็นการประยุกต์ใช้ความรู้และทักษะจากศาสตร์ต่าง ๆ รวมทั้งทรัพยากรในการสร้างหรือพัฒนาชิ้นงานหรือวิธีการ เพื่อแก้ปัญหาหรืออำ นวยความสะดวกในการทำ งาน

2. จุดประสงค์การเรียนรู้

2.1 อธิบายประโยชน์ของการคิดเชิงออกแบบ

2.2 วิเคราะห์สถานการณ์หรือความต้องการที่คำนึงถึงผู้ใช้ด้วยการคิดเชิงออกแบบและความรู้จากศาสตร์ต่าง ๆ

3. กิจกรรมการเรียนรู้

คาบที่ 1

"เทคโนโลยีในชีวิตประจำวัน ถูกคิดค้นขึ้นจากสาเหตุใดบ้าง"

สาเหตุที่มนุษย์สร้างเทคโนโลยี

1. ความต้องการของมนุษย์ในการใช้ชีวิต

ต้องการเพิ่มประสิทธิภาพในการสื่อสารและคมนาคม เช่น โทรศัพท์มือถือ ดาวเทียม อินเทอร์เน็ต รถยนต์ รถไฟ รถไฟฟ้าใต้ดิน เครื่องบิน
ต้องการความสะดวกสบายในการใช้ชีวิตส่วนตัว เช่น โทรทัศน์ ตู้เย็น เครื่องปรับอากาศ เตาอบไมโครเวฟ เครื่องซักผ้า เครื่องล้างจาน เครื่องดูดฝุ่น หม้อหุงข้าวไฟฟ้า ตู้ATM ตู้บริการเครื่องดื่มอัตโนมัติ เครี่องจำ หน่ายตั๋วภาพยนตร์
ต้องการสิ่งอำนวยความสะดวกในการเรียนหรือการทำ งาน เช่น คอมพิวเตอร์ เครื่องพิมพ์ เครื่องสแกนบัตรนักเรียน ระบบยืม-คืนหนังสือห้องสมุดอิเล็กทรอนิกส์
ต้องการเพิ่มความปลอดภัยในการใช้ชีวิต เช่น กล้องวงจรปิด ระบบตัดไฟฟ้าอัตโนมัติ อุปกรณ์ตรวจจับควันไฟในอาคาร สัญญาณกันขโมย
ฯลฯ

2. ข้อจำกัดทางกายภาพหรือสภาพแวดล้อม

ความจำเป็นในการใช้พื้นที่ที่มีอยู่อย่างจำ กัด เช่น เฟอร์นิเจอร์อเนกประสงค์ การจัดการพื้นที่จอดรถใต้ดินหรือพื้นที่จอดรถหลายชั้น
ความจำเป็นในการอนุรักษ์สภาพแวดล้อม เช่น เซลล์แสงอาทิตย์ (Solar cell) กังหันลมผลิตไฟฟ้า ระบบบำ บัดน้ำ เสีย กังหันน้ำ ชัยพัฒนา ยานยนต์อนุรักษ์พลังงาน
ฯลฯ

"ในการสร้างเทคโนโลยีที่ตอบสนองได้ตรงความต้องการของผู้ใช้
ผู้สร้างเทคโนโลยีจะทราบความต้องการของผู้ใช้ได้อย่างไร"

วิธีการรวบรวมข้อมูล

1. การสัมภาษณ์ (interview) ซึ่งอาจเป็นการสัมภาษณ์โดยตรงหรือผ่านช่องทางการสื่อสาร อื่น เช่น สื่อสังคมออนไลน์ โดยคำถามที่ใช้ต้องชัดเจน ตรงประเด็น และมีลักษณะเป็นคำถามปลายเปิด สามารถรวบรวมข้อมูลที่ไม่จำกัดคำตอบและได้ผลการสัมภาษณ์ทันที การสัมภาษณ์มักนิยม ใช้ในการวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพเกี่ยวกับความคิดเห็นหรือความรู้สึก

2. การสำรวจ (survey) ทำโดยสร้างแบบสำรวจที่กำหนดคำถามเพื่อค้นหาข้อมูลหรือความเห็นที่ต้องการ เช่น การสำรวจความพึงพอใจของผู้ใช้งานเทคโนโลยีที่มีอยู่เดิม

3. การสังเกต (observe) เป็นวิธีที่ใช้สำหรับรวบรวมข้อมูลจากเหตุการณ์ สถานการณ์ หรือ พฤติกรรมที่มีการเปลี่ยนแปลงไป เช่น การสังเกตพฤติกรรมการทิ้งขยะของนักเรียน

📝 ใบงานที่ 1.1 สำรวจก่อนสร้าง

ขั้นตอนการทำใบงาน

1. วิเคราะห์สถานการณ์ตัวอย่างที่กำหนดให้ ต่อไปนี้

"นายรักชาติ เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 และเป็นสมาชิกชุมนุมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ซึ่งต้องการคิดค้นเทคโนโลยีที่ช่วยส่งเสริมความสะอาดของโรงเรียน"

2. เลือกวิธีการรวบรวมข้อมูลความต้องการของผู้ใช้งาน

3. ออกแบบและสร้างเครื่องมือที่สอดคล้องกับวิธีการที่เลือกใช้ในการรวบรวมข้อมูล

คาบที่ 2

ผลกระทบของเทคโนโลยีต่อมนุษย์

ผลกระทบด้านบวก

1. เทคโนโลยีช่วยเสริมคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น เพิ่ม ความสะดวก สบายในการใช้
ชีวิตและประสิทธิภาพในการทำงาน มีการประยุกต์ใช้กับ เครื่องอำนวยความสะดวกภายในบ้าน เช่น เครื่อง ใช้ไฟฟ้า และสถานที่หรือจุดให้บริการต่าง ๆ เช่น ตู้ ATM หรือ เครื่องจำหน่ายตั๋วโดยสารอัตโนมัต

2. เทคโนโลยีช่วยเพิ่มช่องทางในการสื่อสารและการ รับรู้ข่าวสาร เช่น การสื่อสารผ่านอินเทอร์เน็ต สมาร์ทโฟน สมาร์ททีวี ทำให้เกิดการกระจายข้อมูลไปทั่วทุกหนแห่งได้โดยง่าย รวมทั้งถิ่น ทุรกันดาร ทำให้มีการกระจายโอกาสในการเรียนรู้ผ่านระบบสื่อสารทางไกล

3. เทคโนโลยีช่วยลดระยะเวลาในการเดินทาง เช่น การโดยสารเครื่องบินหรือรถไฟฟ้าที่สามารถช่วยให้ผู้รับบริการเดินทางถึงที่หมายได้เร็วกว่าการเดินทางโดยรถยนต์ส่วนบุคคล

ผลกระทบด้านลบ

1. เทคโนโลยีลดความสำคัญและโอกาสในการสื่อสารระหว่างบุคคลในชีวิตประจำวัน เช่น การสื่อสารผ่านอุปกรณ์ดิจิทัลแทนการพูดคุยระหว่างบุคคลในชีวิตจริง

2. หากข้อมูลที่สื่อสารหรือเผยแพร่ดังกล่าวเป็นข้อมูลเท็จ หรือก่อให้เกิดความเสียหายกับผู้อื่น ย่อมก่อให้เกิดความเสียหายให้แก่ผู้ที่ได้รับผลกระทบนั้นในเวลาอันรวดเร็วและมีผลอย่างกว้างขวาง

3. ความต้องการใช้บริการเครื่องบินหรือรถไฟฟ้าที่มากขึ้น จึงต้องใช้พลังงาน หรือเชื้อเพลิงเพื่อการทำงานที่มากขึ้นด้วย ซึ่งมีผลต่อการหาแหล่งพลังงานมาใช้และผลกระทบจากการใช้พลังงาน หรือเทคโนโลยีที่มากขึ้น

📝 ใบงานที่ 1.2 สร้างอย่างมีความรู้

ขั้นตอนการทำใบงาน

1. ศึกษาตัวอย่างนวัตกรรม จากเว็บไซต์ http://ipst.me/9182 หรือจากนวัตกรรมที่นักเรียนรู้จักในชีวิตประจำวัน แล้วคัดเลือกนวัตกรรมที่สนใจ จำนวน 1 หัวข้อ

2. วิเคราะห์นวัตกรรมที่เลือก ในประเด็นต่อไปนี้

จำเป็นต้องอาศัยความรู้พื้นฐานเกี่ยวข้องกับสาระวิชา ทฤษฎี หลักการ ด้านใดบ้าง เพื่อให้ประสบผลสำเร็จในการสร้าง
หากผู้สร้างขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสาระวิชา ทฤษฎี หลักการเหล่านั้นแล้ว
จะก่อให้เกิดผลกระทบต่อการสร้างหรือการใช้งานนวัตกรรมอย่างไร

2. นำเสนอหน้าชั้นเรียน โดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนคนอื่นแสดงความคิดเห็น เสนอแนะเพิ่มเติม หรือถามคำถามเกี่ยวกับผลการวิเคราะห์ของผู้นำเสนอ

คาบที่ 3

"นอกจากความรู้พื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับนวัตกรรม นักเรียนคิดว่ามีสิ่งใด

ที่ผู้สร้างควรรู้และให้ความสำคัญ เพื่อให้เกิดทักษะที่ดีในการสร้างนวัตกรรม"

📝 ใบงานที่ 1.3 ปฏิบัติงานอย่างมีทักษะ

ขั้นตอนการทำใบงาน

1. ผู้เรียนแต่ละกลุ่ม อภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับนวัตกรรมที่เลือกในคาบที่ผ่านมา ว่าจำเป็นต้องใช้ความรู้และทักษะในการปฏิบัติงานด้านใดต่อไปนี้บ้าง และแต่ละด้านเกี่ยวข้องกับการสร้างนวัตกรรมหรือมีผลกระทบต่อผู้ใช้นวัตกรรมอย่างไร

ข้อบังคับทางกฎหมาย จรรยาบรรณ ความคิดสร้างสรรค์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ คุณธรรมจริยธรรม การสื่อสาร การคิดเชิงระบบ การทำ งานร่วมกับผู้อื่น

2. ผู้เรียนสร้างผังมโนทัศน์ (Mind map) เพื่อแสดงความคิดเชื่อมโยงระหว่างนวัตกรรม และความรู้ด้านต่าง ๆ รวมทั้งความรู้และทักษะในการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้อง แล้วนำเสนอหน้าชั้นเรียน

คาบที่ 4

📝 ใบงานที่ 1.4 พัฒนาแนวคิดพิชิตปัญหา

ขั้นตอนการทำใบงาน

1. ผู้เรียนแต่ละกลุ่ม จับสลากเลือกสถานการณ์ 1 สถานการณ์ ต่อไปนี้

สถานการณ์ที่ 1 : หมู่บ้านแห่งหนึ่ง มีขยะจำนวนมากจนส่งกลิ่นเหม็นไปทั่วหมู่บ้าน เนื่องจากในช่วงห้าปีที่ผ่านมา มีประชากรในหมู่บ้านเพิ่มขึ้นหลายเท่า โดยมีถังขยะใบใหญ่อยู่เพียง 2 ถัง ที่หน้าหมู่บ้าน และมีการเก็บขยะจากส่วนกลางทุก ๆ 7 วัน ซึ่งไม่เพียงพอกับการทิ้งขยะของประชากรในหมู่บ้าน รวมถึงของเสียและขยะจากร้านอาหารตามสั่งภายในหมู่บ้าน โดยเฉพาะช่วงเช้าและเย็นในแต่ละวัน

สถานการณ์ที่ 2 : ครอบครัวหนึ่งมีที่ดินจำนวน 10 ไร่ ซึ่งภายในที่ดินมีแหล่งน้ำ แต่เนื่องจากสมาชิก ครอบครัวไม่ได้ทำการเกษตร และสมาชิกในครอบครัวต้องออกจากบ้านไปทำงานทุกวันจันทร์ถึงศุกร์ ที่ดินดังกล่าวจึงกลายเป็นที่ดินรกร้างไม่เกิดประโยชน์ แหล่งน้ำไม่สะอาด และมีวัชพืชขึ้นจำนวนมาก มีสัตว์เลื้อยคลานชุกชุมในช่วงฤดูฝน ซึ่งกระทบกับความปลอดภัยของเพื่อนบ้านใกล้เคียง

สถานการณ์ที่ 3 : โรงอาหารของโรงเรียนแห่งหนึ่ง มีพื้นที่กว้าง 20 เมตร ยาว 50 เมตร เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า และมีที่ตั้งร้านอาหารกระจายตามจุดต่าง ๆ ทั่วโรงอาหารจำนวน 10 ร้าน แต่เกิดปัญหาการบริการอาหารในช่วงพักกลางวันให้แก่นักเรียน ม.ต้น จำนวน 1000 คน และ ม.ปลาย จำนวน 1000 คน เนื่องจากนักเรียนใช้เวลานานในการรอซื้ออาหาร และหลายครั้งที่ภาชนะบางร้านมีไม่เพียงพอให้บริการ โดยต้องรอภาชนะจากพนักงานล้างที่เก็บภาชนะไปล้างนอกโรงอาหาร

2. ผู้เรียนแต่ละกลุ่ม วิเคราะห์สถานการณ์ในประเด็นต่อไปนี้ (5W: What, Why, When, Where, Who) ปัญหาของสถานการณ์คืออะไร ทำไม/สาเหตุใดจึงเกิดเป็นปัญหา ปัญหาเกิดขึ้นเมื่อใด ปัญหาเกิดขึ้นที่ใด บุคคล/กลุ่มบุคคลใดที่เกี่ยวข้องกับปัญหา

3. ผู้เรียนแต่ละกลุ่ม นำเสนอหน้าชั้นเรียน โดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนกลุ่มที่เลือกสถานการณ์ เดียวกัน และกลุ่มที่เลือกสถานการณ์ต่างกันแสดงความคิดเห็น เสนอแนะเพิ่มเติม หรือถามคำถามเกี่ยวกับผลการวิเคราะห์ของกลุ่มนำเสนอ

Page updated

Report abuse