Concretisering

Creatief denken is een skill van de 21ste eeuw en bestaat uit drie fases (Koen De Vos, Brainstorm, 2de editie, uitgeverij Boom, 2019).

• Divergerende fase
  is de fase van het verzamelen van zoveel als mogelijk ideeën.

• Convergerende fase
  is de fase van uit de veelheid van ideeën enkele ideeën kiezen die verder kunnen uitgewerkt worden.
  Welke ideeën zijn het meest vernieuwend én realiseerbaar?

• Creatieve uitwerking
  is de fase van de vaardigheid om  het gekozen creatieve idee uit te werken.

Creatief denken gebeurt in groep vandaar dat er een samenhang is met het leerplandoel waarin de leerlingen samenwerken met medeleerlingen aan de uitwerking van een gezamenlijk resultaat: LPD 05.02.

Convergerende fase

De verzamelde ideeën uit de divergerende fase worden in de convergerende fase met elkaar vergeleken en beoordeeld aan de hand van criteria. Het is hierbij belangrijk dat elke leerling het inzicht en de vaardigheid verwerft om de uitvoerbaarheid te toetsen op basis van criteria. Criteria om de uitvoerbaarheid van ideeën te toetsen zijn tijd, middelen, originaliteit, ...

Wanneer is dit leerplandoel gerealiseerd? 

Dit leerplandoel wordt bereikt wanneer leerlingen de drie stappen van de convergerende fase succesvol hebben voltooid. 

• Ideeën clusteren en combineren in samenwerking met medeleerlingen.

• Ideeën vergelijken op basis van criteria (aangereikt, gekozen of zelf opgesteld) in samenwerking met medeleerlingen.

• Een onderbouwde keuze maken op basis van de criteria (aangereikt, gekozen of zelf opgesteld) in samenwerking met medeleerlingen.

Wenken

Het convergeren van de verzamelde ideeën vraagt om begeleiding door de leraar.

Begeleiden van voorbereiden van convergeren

Vooraleer van start te gaan met het vergelijken op basis van criteria, is het belangrijk dat de verzamelde ideeën geclusterd worden om zo het overzicht te behouden. Dit is het moment dat je ideeën van de verschillende groepjes van leerlingen (max. 3) kan samen brengen. Je kan dit als leraar zelf doen of samen met je leerlingen. Zorg ervoor dat de clustering visueel transparant is en dit als ondersteuning van de volgende stap met name het uitvoeren van convergeren.

Begeleiden van uitvoeren van convergeren

Het convergeren betekent dat leerlingen op basis van criteria de verzamelde ideeën gaan vergelijken en beoordelen op het vlak van bruikbaarheid en dit aan de hand van criteria. Convergeren vraagt oefening. Start dus eerst met een eenvoudige techniek.

Welke techniek je ook kiest. Neem onderstaande tips alvast mee

1. Ga na of de criteria voor de leerlingen duidelijk zijn.

2. Zorg ervoor dat elke leerling een persoonlijke inbreng doet door bijvoorbeeld een individuele voorbereiding in te lassen.

3. Zorg voor een zekere tijdsdruk: te veel tijd geven zorgt ervoor dat leerlingen de tijd hebben om voor- en tegen van een idee af te wegen, en des te minder vernieuwend de gekozen ideeën zijn.

4. Check: laat leerlingen met elkaar de geselecteerde ideeën en het waarom bespreken. Het is belangrijk dat alle leerlingen hetzelfde eronder begrijpen.

5. Benadruk dat elk idee op zich waardevol is.

https://www.brainssstorm.com/cms/wp-content/uploads/2012/04/Brainstormen_syllabus.pdf 

https://stormpunt.nl/2020/11/21/spelregels-creatief-denken/

Technieken convergeren

Gekleurde post-its: alle leerlingen hebben gekleurde stickertjes. 

• Groen: goed idee en voldoet aan de criteria

• Rood: goed idee maar voldoet niet aan de criteria

• Blauw: idee dat eruit springt en voldoet aan de criteria

Geef de leerlingen de tijd om in eigen woorden uit te leggen waarom er voor een bepaalde kleur werd gekozen (check).