สาระหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ
หลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ ระดับประถมศึกษา

1.      ความเป็นมาของหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 ได้ร่วมกับวัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง จังหวัดแพร่ จัดทำหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ ในทุกระดับการศึกษา
ตั้งแต่ระดับปฐมวัย ระดับประถมศึกษาและระดับมัธยมศึกษา เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ให้นักเรียน มีความรู้ ความเข้าใจหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ ประวัติศาสตร์เกี่ยวกับปูชนียสถานพระบรมธาตุในท้องถิ่น การตั้งเมืองกับการสร้างพระธาตุช่อแฮ เป็นต้น ซึ่งวัดพระธาตุช่อแฮ ถือได้ว่าเป็นวัดอันศักดิ์สิทธิ์เก่าแก่คู่บ้านคู่เมืองจังหวัดแพร่ และเป็นวัดพระธาตุประจำปีเกิดของผู้ที่เกิดปีขาลและบุคคลใดที่มาเที่ยวจังหวัดแพร่แล้วจะต้องมานมัสการพระธาตุช่อแฮ เพื่อเป็นสิริมงคลกับตนเอง จนมีคำกล่าวว่า ถ้ามาเที่ยวจังหวัดแพร่ แต่ไม่ได้มานมัสการ
พระธาตุช่อแฮเหมือนไม่ได้มาจังหวัดแพร่

       วัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง ตั้งอยู่เลขที่ 1 หมู่ 11 ตำบลช่อแฮ อำเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่ อยู่ห่างจากตัวเมืองแพร่ประมาณ 8 กิโลเมตร ในบริเวณวัดประดิษฐานพระธาตุช่อแฮ ซึ่งเป็นพระธาตุศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองแพร่ และเป็นหนึ่งในพระธาตุประจำปีเกิดสิบสองราศีตามตำนานล้านนา คือ เป็นพระธาตุประจำปีเกิดของผู้ที่เกิดปีขาล (ปีเสือ)
พระธาตุช่อแฮ มีลักษณะเป็นเจดีย์ทรงระฆังในผัง 8 เหลี่ยมสูง 33 เมตร ฐานตอนล่างสุดเป็นฐานเขียงสี่เหลี่ยม ขนาด 11x 11 เมตร รับฐานหน้ากระดานแปดเหลี่ยมซ้อนลดหลั่นกัน
2 ชั้น ประวัติการสร้างวัดพระธาตุช่อแฮนั้น ไม่ปรากฎหลักฐานที่ชัดเจนว่าสร้างขึ้นเมื่อใด แต่จากตำนานพระเจ้าเลียบโลกกล่าวว่าสมัยครั้งพุทธกาลพระพุทธเจ้าได้เสด็จมา ณ ดอยโกสิยะแห่งนี้ และได้มอบพระเกศาให้กับ ขุนลัวะอ้ายก้อมหัวหน้าชุมชนในยุคนั้น ซึ่งได้นำมาใส่ในท้องสิงห์ทองคำบรรจุไว้ในถ้ำใต้องค์พระธาตุแห่งนี้เพื่อไว้เป็นที่เคารพสักการะสืบมา

ด้านประวัติศาสตร์ ปรากฎหลักฐานของพระธาตุช่อแฮในสมัยกรุงสุโขทัย ระหว่าง พ.ศ.1874 - 1881 ในรัชสมัยของพระมหาธรรมราชา สิไทขณะดำรงพระยศเป็นพระมหาอุปราช ปกครองเมืองศรีสัชนาลัยได้เสด็จมาสักการะพระธาตุช่อแฮ ต่อมาใน พ.ศ.1902 ได้เสด็จมาปฏิสังชรณ์พระเจดีย์แห่งนี้ และขนานนามภูเขาซึ่งเป็นที่ตั้งองค์พระธาตุว่า
"โกสิยธคคปัพพเต"หรือ "โกสัยธชัคคบรรพต"จากนั้นได้จัดงานสักการะ 7 วัน 7 คืน ต่อมาพระธาตุนี้จึงได้ชื่อว่า "พระธาตุช่อแฮ" (สันนิษฐาน คำว่า"ช่อแฮ" เป็นคำที่เพี้ยนมาจากคำว่า
"ช่อแพร" ซึ่งเป็นผ้าที่ใช้สักการะโดยนำมาห่มองค์พระธาตุ)พ.ศ. 2312 องค์พระธาตุช่อแฮได้รับการบูรณะครั้งใหญ่อีกครั้งโดยนักบุญแห่งล้านนาไทยคนเมืองแพร่เรียกนามท่านว่า
ครูบาศีลธรรม หรือที่รู้จักกันดีคือครูบาศรีวิชัยนักบุญแห่งล้านนา

       เพื่อเป็นการอนุรักษ์ประเพณี วัฒนธรรมและสถานที่สำคัญคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดแพร่เพื่อเล่าขานสืบต่อลูกหลาน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 จึงจัดทำหลักสูตรวัดพระธาตุช่อแฮ ระดับประถมศึกษา ให้สถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 นำไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ เพื่อสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์สถานที่สำคัญในจังหวัดแพร่และวัฒธรรมท้องถิ่น สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 ในฐานะองค์กรรับผิดชอบการจัดการศึกษาให้แก่ นักเรียนระดับประถมศึกษา
จึงได้จัดทำหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ ระดับประถมศึกษา ประกอบด้วยเนื้อหา 4 หน่วยการเรียนรู้ ได้แก่ 1) ประวัติวัดพระธาตุช่อแฮ 2) สถานที่สำคัญในวัดพระธาตุช่อแฮ
3) ประวัติความเป็นมาของประเพณีไหว้พระธาตุช่อแฮเมืองแพร่ แห่ตุงหลวง 4) ความเชื่อ

โดยมีคณะกรรมการดำเนินงาน ประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้เชี่ยวชาญจากหน่วยงาน ด้านการศึกษาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการจัดทำหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ ระดับประถมศึกษาจากทั้งภายในและภายนอกหน่วยงาน รวมทั้งผู้ทรงคุณวุฒิ เพื่อดำเนินการจัดทำหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ นำไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ให้กับนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 – 6 สร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์สถานที่สำคัญในจังหวัดแพร่ ทั้งนี้ เป็นการสร้างพลเมืองที่ดี มีความรักในท้องถิ่น และประเพณีสำคัญที่สืบทอดต่อกันมา  สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 หวังเป็นอย่างยิ่งว่าหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ ระดับประถมศึกษา จะสร้างความรู้ ความเข้าใจ และทักษะให้แก่ผู้เรียนในเรื่องแหล่งเรียนรู้ ประวัติศาสตร์ความเป็นมาของพระธาตุช่อแฮ และประเพณีไหว้พระธาตุช่อแฮ เพื่อสร้างความรู้เกี่ยวกับวัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง จังหวัดแพร่ สร้างจิตสำนึกในการการอนุรักษ์สถานที่สำคัญในจังหวัดแพร่และวัฒนธรรมท้องถิ่น 

       การจัดการเรียนรู้หลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ เน้นกระบวนการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning หรือเทคนิค 5 STEPs เริ่มจาก 1. การตั้งคำถาม 2. การแสวงหาความรู้สารสนเทศ 3. สร้างองค์ความรู้ 4. เรียนรู้เพื่อการสื่อสาร และ5. การตอบแทนสังคม นำความรู้ไปเผยแพร่ มุ่งส่งเสริมให้นักเรียนได้เน้นกระบวนการเรียนรู้มากกว่าเนื้อหาวิชา เพื่อช่วยให้
ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้ หรือสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง ด้วยการลงมือปฏิบัติจริงผ่านสื่อหรือกิจกรรมการเรียนรู้ ที่มีครูผู้สอนเป็นผู้แนะนำ กระตุ้นหรืออำนวยความสะดวก
ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการคิดขั้นสูง การทำกรณีศึกษา การเรียนรู้จากแหล่งเรียนในท้องถิ่น การเรียนรู้จากสื่อของจริงที่มีอยู่ในโรงเรียน และชุมชนผ่านประสบการณ์การเรียนรู้ด้วยโครงงาน โดยใช้สมองเป็นฐาน เน้นให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมและมีปฏิสัมพันธ์กับกิจกรรมการเรียนรู้ผ่านการปฏิบัติที่หลากหลายรูปแบบ เช่น การวิเคราะห์ การสังเคราะห์
การระดมสมอง และการแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ซึ่งเป็นทักษะที่สร้างเสริมความเข้าใจที่คงทนของนักเรียนซึ่งเป็นผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดตามหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ

       สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1 ขอขอบคุณวัดพระธาตุช่อแฮ และจังหวัดแพร่ที่ได้สนับสนุนการยกร่างสร้างหลักสูตร จัดทำและรวบรวมหลักสูตรตำนาน
พระธาตุช่อแฮ และหวังว่าหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮนี้ จะเป็นประโยชน์แก่สถานศึกษา ครูผู้สอน นักเรียนในจังหวัดแพร่ นำไปใช้เป็นแนวทางในการพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้ของผู้เรียน ให้เกิดประสิทธิภาพ บรรลุตามวัตถุประสงค์ สอดคล้องกับคำขวัญจังหวัดแพร่ หม้อห้อมไม้สัก ถิ่นรักพระลอ ช่อแฮศรีเมือง ลือเลื่องแพะเมืองผี คนแพร่นี้ใจงามต่อไป

2.จุดมุ่งหมายในการจัดทำหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ

2.1 เพื่อให้ผู้บริหารสถานศึกษาและครู มีความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ

2.2 เพื่อให้ผู้บริหารสถานศึกษาสามารถบริหารจัดการหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮในสถานศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

1.3 เพื่อให้ครูสามารถนําหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ให้กับผู้เรียนตั้งแต่ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 จนถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6

3.เป้าหมายในการใช้หลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง จังหวัดแพร่

3.1 ผู้บริหารสถานศึกษาและครู มีความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ

3.2 ผู้บริหารสถานศึกษาสามารถนําความรู้ไปใช้ในการบริหารจัดการหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮในสถานศึกษาได้อย่างจริงจังและต่อเนื่อง

3.3 ครูผู้สอนตั้งแต่ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 จนถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ทุกคนนําหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ ไปใช้เป็นแนวทางในการจัดการเรียนรู้

4.เรียนรู้อะไรในหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง จังหวัดแพร่

หลักสูตรหลักสูตรตำนานพระธาตุช่อแฮ ประกอบด้วย ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 จนถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 4 หน่วยการเรียนรู้ได้แก่ 1) ประวัติวัดพระธาตุช่อแฮ 

2) สถานที่สำคัญในวัดพระธาตุช่อแฮ 3) ประวัติความเป็นมาของประเพณีไหว้พระธาตุช่อแฮเมืองแพร่ แห่ตุงหลวง 4) ความเชื่อ โดยเริ่มจัดการเรียนรู้ตั้งแต่ชั้นปฐมวัย 

จนถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ให้มีความรู้ ความเข้าใจ มีทักษะ กระบวนการมีสมรรถนะสำคัญ และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ ดังสิ่งที่ผู้เรียนต้องเรียนรู้ในหลักสูตรพระธาตุช่อแฮ ได้แก่

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ประวัติวัดพระธาตุช่อแฮ

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 สถานที่สำคัญในวัดพระธาตุช่อแฮ

หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ประวัติความเป็นมาของประเพณีไหว้พระธาตุช่อแฮเมืองแพร่ แห่ตุงหลวง

หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ความเชื่อ

“พระธาตุช่อแฮ” สิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญคู่บ้านคู่เมืองแพร่และเป็นพระธาตุประจำคนเกิดปีขาล ซึ่งตามมติความเชื่อเรื่องไหว้ “พระธาตุประจำปีเกิด” ของล้านนาโบราณ เชื่อว่าคนที่เกิดปีขาลเมื่อมาไหว้พระธาตุช่อแฮจะได้รับอานิสงส์ผลบุญที่สูงล้น ดังนั้นหากใครที่เดินทางมาเยือนเมืองแพร่ ต้องหาเวลาไปนมัสการองค์พระธาตุ  ช่อแฮ เพื่อความเป็นสิริมงคลกับตัวเอง
และครอบครัว

“พระธาตุช่อแฮ” สิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญคู่บ้านคู่เมืองแพร่และเป็นพระธาตุประจำคนเกิดปีขาล ซึ่งตามมติความเชื่อเรื่องไหว้”พระธาตุประจำปีเกิด” ของล้านนาโบราณ เชื่อว่าคนที่เกิดปีขาลเมื่อมาไหว้พระธาตุช่อแฮจะได้รับอานิสงส์ผลบุญที่สูงล้น ความเป็นมาของพระธาตุองค์นี้ว่า เมื่อสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เสด็จมาถึงเมืองพล (เมืองแพร่) พระองค์ได้มาประทับ
ณ บริเวณดอยโกสัยธชัคคะบรรพต ขณะนั้นมีเจ้าลาวนามว่า “ขุนลัวะอ้ายก้อม” ได้มากราบไหว้พระพุทธเจ้า จากนั้นพระพุทธเจ้าได้แสดงอิทธิปาฎิหารย์ให้ขุนลัวะอ้ายก้อมเห็นเนื่องจากสถานที่นี้เป็นที่ร่มรื่น เหมาะสำหรับตั้งเป็นที่ไว้ในพระพุทธศาสนา พระองค์ได้ประทานพระบรมสารีริกธาตุ โดยเอาเส้นพระเกศาเส้นหนึ่งให้แก่ขุนลัวะอ้ายก้อมไว้ และทรงสั่งว่า
เมื่อพระองค์เสด็จดับขันธ์ปรินิพพานไปแล้ว ให้เอาพระบรมสารีริกธาตุบรรจุไว้ ณ สถานที่นี้ และต่อไปภายหน้าจะได้ชื่อว่า “เมืองแพร่”ดังนั้นหากใครที่เดินทางมาเยือนเมืองแพร่
ต้องหาเวลาไปนมัสการองค์พระธาตุช่อแฮ เพื่อความเป็นสิริมงคลกับตัวเองและครอบครัว

ตำนานพระธาตุช่อแฮจากข้อมูลประชาสัมพันธ์ของทางวัดพระธาตุช่อแฮ

       ตำนานพระธาตุช่อแฮอีกทางหนึ่ง กล่าวถึงสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าว่าได้เสด็จมาถึงเมืองพล (เมืองแพร่) ประทับ ณ ดอยโกสัยธชัคคะบรรพต ขณะนั้นมีหัวหน้าชาวลัวะนามว่าขุนลัวะอ้ายก้อมได้มากราบไหว้พระพุทธเจ้าที่บนดอยนี้ พระพุทธเจ้าได้แสดงอิทธิปาฏิหาริย์ให้ขุนลัวะอ้ายก้อมเห็น เนื่องจากสถานที่นี้เป็นที่ร่มรื่นเหมาะสมที่จะตั้งเป็นสถานที่ไว้ในพระพุทธศาสนา พระองค์ได้ประทานพระบรมสารีริกธาตุที่ระลึกโดยเอาเส้นพระเกศาเส้นหนึ่งให้แก่ขุนลัวะอ้ายก้อมไว้ มีรับสั่งให้เอาเส้นพระเกศานี้ไปไว้ในถ้ำที่อยู่ใกล้บริเวณนี้
พระองค์มีรับสั่งอีกว่าเมื่อพระองค์เสด็จดับขันธ์ปรินิพพานไปแล้ว ให้เอาพระบรมสารีริกธาตุพระศอกข้างซ้ายมาบรรจุไว้ ณ สถานที่นี้และต่อไปภายหน้าจะได้ชื่อว่าเมืองแพร่ โดยเป็นเมืองใหญ่ซึ่งพระองค์เคยเสด็จประทับนั่ง ณ ใต้ต้นหมากนี้ เมื่อทรงทำนายแล้วก็เสด็จจาริกไปยังเมืองต่าง ๆ ที่ทรงเห็นว่าควรจะเป็นที่ตั้งพระธาตุได้ จากนั้นจึงเสด็จกลับไปยังพระเชตวันอารามและหลังจากที่พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพพานไปแล้ว 218 ปี ตรงกับสมัยของพระเจ้าอโศกมหาราช พระเจ้าอโศกมหาราชและพระอรหันต์ทั้งปวงได้ร่วมกันอธิษฐานว่าเมื่อสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังมีพระชนม์ชีพอยู่นั้น เคยเสด็จไปยังถิ่นฐานบ้านเมืองหลายแห่ง แล้วทรงหมายสถานที่ที่ควรจะบรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้ จึงขออัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุ
ที่ได้บรรจุในโกศที่เตรียมไว้นั้นไปสถิตอยู่ในสถานที่ซึ่งพระพุทธเจ้าได้ทรงหมายไว้นั้นเถิด เมื่ออธิษฐานแล้วพระบรมสารีริกธาตุทั้งหลายก็เสด็จออกจากโกศโดยทางอากาศไปตั้งอยู่ที่
แห่งนั้น ๆ ทุกแห่ง ส่วนพระบรมสารีริกธาตุเหลืออยู่ พระอรหันต์ทั้งปวงก็อัญเชิญไปบรรจุในพระเจดีย์ 84,000 องค์นั้น แล้วประกาศแก่เทวดาทั้งหลายให้พิทักษ์รักษาตลอดไป จนกว่า
จะหมดอายุแห่งพระพุทธศาสนา 5,000 พระวัสสา กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนพระธาตุช่อแฮ เป็นโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 52 ตอนที่ 75 ลงวันที่ 8 มีนาคม
พ.ศ. 2478 และได้ประกาศกำหนดขอบเขตโบราณสถาน เล่มที่ 97 ตอนที่ 159 ลงวันที่ 14 ตุลาคม 2523

       สำหรับชื่อพระธาตุช่อแฮ นั้น บ้างว่าได้มาจากชื่อผ้าแพรชั้นดีซึ่งทอจากสิบสองปันนาที่ชาวบ้านนำมาผูกบูชาพระธาตุ บ้างก็ว่ามาจากผ้าแพรที่ขุนลัวะอ้ายก้อมนำมาถวาย
ทุกปีจะมีงานนมัสการพระธาตุในวันขึ้น 9 ค่ำ- ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 (ประมาณเดือนมีนาคม)

       ประวัติศาสตร์ของเมืองแพร่ หรืออีกชื่อหนึ่งว่า พลนคร,เมืองพล หรือ เวียงโกศัย นั้นกล่าวว่า ในสมัยขอมเรืองอำนาจ ระหว่างปี พ.ศ.1470 – 1560 พระนางจามเทวีเข้าครอบครองแคว้นล้านนาได้เปลี่ยนชื่อเมืองจากเมืองพลนครเป็น “โกศัยนคร” หรือ “เวียงโกศัย” ซึ่งแปลว่า “ผ้าแพร” นับแต่นั้นมาก็มีเจ้าผู้ครองนครสืบต่อกันมาโดยตลอดจนถึงสมัยรัชกาล
ที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์จึงได้เปลี่ยนแปลงการปกครอง โดยเจ้าพิริยะชัยเทพวงศ์ เจ้าผู้ครองเมืองแพร่องค์ที่ 18 เป็นเจ้าหลวงกำกับด้วยข้าหลวงซึ่งโปรดเกล้าฯให้พระยาไชยบูรณ์
เป็นข้าหลวงองค์แรกต่อมาในปี พ.ศ.2445 พวกเงี้ยวได้ก่อการกบฏขึ้นโดยยึดสถานีตำรวจ ศาลากลาง ปล้นเงินคลังและปล่อยนักโทษออกจากคุก พระยาไชยบูรณ์ถูกพวกเงี้ยวจับตัว
และถูกบังคับให้ยกเมืองให้ แต่พระยาไชยบูรณ์ไม่ยินยอมจึงถูกจับประหารชีวิต เมื่อความทราบถึงในหลวงรัชกาลที่ 5 จึงโปรดเกล้าฯให้เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีนำทัพหลวงเข้าปราบปรามพวกเงี้ยวจนราบคาบ เจ้าพิริยะชัยเทพวงศ์ เกรงพระราชอาญาจึงลี้ภัยไปอยู่ที่เมืองหลวงพระบางและถึงแก่พิราลัยในปี พ.ศ.2452 นับแต่นั้นมาก็ไม่มีเจ้าผู้ครองนครแพร่อีกเลย

       ปัจจุบันเมืองแพร่แม้ว่าจะไม่ได้เป็นเมืองที่การท่องเที่ยวคึกคักมากนัก แต่ด้วยเป็นเมืองที่มีธรรมชาติขุนเขาป่าไม้เขียวขจี เมื่อรวมกับศิลปวัฒนธรรมเก่าแก่ที่คนเมืองแพร่
ยึดถือปฏิบัติจนกลายเป็นเอกลักษณ์เฉพาะแบบแล้ว จึงเป็นสิ่งดึงดูดให้นักท่องเที่ยวเดินทางมาเยือนเมืองแห่งนี้มักยิ่งขึ้น

วัดพระธาตุช่อแฮ เลี้ยงเจ้าพ่อขุนลัวะอ้ายก้อม เพื่อสืบสานประเพณีและเพื่อความเป็นสิริมงคล

       เมื่อวันที่ 7 มี.ค.65 เวลา 09.39 น. ที่หออารักษ์ เจ้าพ่อขุนลัวะอ้ายก้อม พระโกศัยเจติยารักษ์ รองเจ้าคณะจังหวัดแพร่ เจ้าอาวาสวัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง
พระครูบัณฑิตเจติยานุการ พระครูภาวนาเจติยานุกิจ ผู้ช่วยผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดและชาวบ้านพระธาตุช่อแฮ จ.แพร่จัดพิธีเลี้ยงเจ้าพ่อขุนลัวะอ้ายก้อม ตามประเพณีที่ปฏิบัติกันมานาน
ก่อนที่งานประเพณีไหว้พระธาตุช่อแฮ เมืองแพร่แห่ตุงหลวงจะเริ่มขึ้น เพื่อบอกกล่าวและขอให้คุ้มครองในการจัดงานเป็นไปด้วยความราบรื่น โดยมีชาวบ้านมาร่วมงานเป็นจำนวนมาก

       สำหรับเจ้าพ่อขุนลัวะอ้ายก้อม ตามหนังสือตำนานพระเจ้าเลียบโลก กล่าวว่าสมัยครั้งพุทธกาลพระพุทธเจ้าได้เสด็จมา ณ ดอยโกสิยะแห่งนี้(วัดพระธาตุช่อแฮ) และได้มอบพระเกศาให้กับ ขุนลัวะอ้ายก้อม ขุนลัวะอ้ายก้อมได้นำมาใส่ในท้องสิงห์ทองคำบรรจุไว้ในองค์พระเจดีย์พระธาตุช่อแฮ เพื่อไว้เป็นที่เคารพสักการะสืบมา

แหล่งที่มา  https://www.chiangmainews.co.th/newsies/1952425/

พระธาตุช่อแฮ พระธาตุประจำปีขาล

พระธาตุช่อแฮ พระธาตุประจำปีเกิดปีเสือ (ปีขาล) พระธาตุช่อแฮ เป็นพระธาตุ 1 ใน 12 ราศี คือ เป็นพระธาตุประจำปีเกิด สำหรับคน ที่เกิดปีเสือ (ปีขาล) หากนำผ้าแพรสามสีไปถวายจะทำให้ชีวิตมีพลังคุ้มครองป้องกันศัตรูได้ การสวดและไหว้ ให้เริ่มต้นนะโม 3 จบ แล้วสวดตามด้วยคาถาบูชาพระธาตุ 5 จบ พลังบารมีจะดลบันดาลให้มีชีวิตที่ดีขึ้น
พระธาตุช่อแฮ หมายถึง เจดีย์บรรจุพระบรม สารีริกธาตุพระศอกซ้ายและพระเกศาธาตุของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ประดับบูชาด้วยผ้าแพรอย่างดี

แหล่งเรียนรู้ในพระธาตุช่อแฮ

พระธาตุช่อแฮ : พระธาตุประจำปีเกิดปีเสือ (ปีขาล) พระธาตุช่อแฮ หมายถึง เจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุพระศอกซ้ายและพระเกศาธาตุของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
การสวดและไหว้ให้เริ่มต้นนะโม 3 จบ แล้วสวดตามด้วยคาถาบูชาพระธาตุ 5 จบ พลังบารมีจะดลบันดาลให้มีชีวิตที่ดีขึ้น

หลวงพ่อช่อแฮ : เป็นพระประธานประดิษฐานในพระอุโบสถ ศิลปะล้านนา เชียงแสน สุโขทัย สันนิษฐานว่า สร้างขึ้นหลังจากสร้างองค์พระธาตุช่อแฮแล้ว มีอายุหลายร้อยปี

พระพุทธโลกนาถบพิตร : เป็นพระพุทธรูปสำริดปางนาคปรก ประดิษฐานอยู่ในวิหารศิลปะลานนาประยุกต์ ภายในมีภาพจิตกรรมฝาผนังอย่างสวยงาม สร้างขึ้นในปี 2534

หลวงพ่อทันใจ หรือพระเจ้าทันใจ :   พระเจ้าทันใจ เป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่มีผู้นิยมมากราบไหว้ บนบานศาลกล่าวอยู่เสมอ เชื่อว่าเป็นพระพุทธรูปที่ใครมาขอพรแล้ว จะได้สิ่งนั้นอย่างสมประสงค์

พระพุทธเจดีย์โกศัย : เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย หล่อด้วยทองจังโก ศิลปะล้านนาผสมสุโขทัย มีทั้งหมด 3 องค์ มีจารึกใต้ฐานพระพุทธรูป ชื่อ พระพุทธเจดีย์โกศัย ทั้งสามองค์มีขนาดต่างกัน

ระฆังโบราณ : เป็นระฆังหล่อด้วยทองจังโก ที่เหลือจากการหล่อ พระพุทธเจดีย์โกศัย สูง ๖๖ เซนติเมตร กว้าง 46 เซนติเมตร หล่อโดยครูบาชัยลังกา วัดพระหลวง (ธาตุเนิ้ง)
อำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่ เป็นศิลปะล้านนา

กรุอัฐิครูบาศรีวิชัย : บรรจุอัฐิธาตุส่วนที่ 5 จากจำนวน 7 ส่วนของครูบาศรีวิชัย สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกบุญคุณที่ท่านได้ทะนุบำรุงพระพุทธศาสนา

บันไดกุมภัณฑ์ : เป็นบันไดทางขึ้นด้านหน้าวัดพระธาตุช่อแฮ ตั้งอยู่ทิศตะวันออก มีบันไดทั้งหมด 78 ขั้น ลักษณะของราวบันไดเป็นรูปปั้นพญานาค 5 เศียร หางของพญานาคมีกุมภัณฑ์นั่งทับอยู่ทั้ง 2 ข้าง เชื่อว่ามียักษ์กุมภัณฑ์ทับไว้ไม่ให้นาคแอบไปเล่นน้ำแม่ก๋อน-แม่สาย ซึ่งอยู่ใกล้ๆ วัด

บันไดนาค : ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตก ในอดีตเป็นบันไดขึ้นด้านหลังองค์พระธาตุช่อแฮ อยู่ติดศาลาพระนอน มีพญานาคเฝ้าบันไดอยู่ข้างละ 2 ตัว คาบซ้อนกันมีขั้นบันไดจำนวน 119 ขั้น ภายหลังได้กลายมาเป็นบันไดทางขึ้นหลักของวัด

บันไดสิงห์ : ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกด้านหน้าองค์พระธาตุขนานกับบันไดนาค โดยติดอยู่กับถนนช่อแฮ มีรูปปั้นสิงห์ข้างละ 2 ตัว และมีรูปปั้นเสืออยู่ข้างๆ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ว่าเป็นพระธาตุประจำปีเกิด ปีชาล (เสือ) มีขั้นบันไดจำนวน 94 ขั้น

บันไดนาคขด : ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของวัด ราวบันไดเป็นรูปปั้นพญานาค 5 เศียร มีขั้นบันได จำนวน 44 ขั้น

บันไดสุระอ้ายก้อม : ตั้งอยู่ทางทิศเหนือ ลักษณะเป็นบันไดนาค 5 เศียร สีขาว มีขั้นบันได จำนวน 44 ขั้น ซึ่งเป็นบันไดที่นักท่องเที่ยวนิยมใช้มากที่สุด เนื่องจากสะดวกในการจอดรถ และมีช่วงสั้นที่สุด

สวนรุกขชาติช่อแฮ : ตั้งอยู่ที่ดินของวัด มีพื้นที่ 52 ไร่ เหมาะสำหรับการพักผ่อนหย่อนใจและศึกษาพันธุ์ไม้ มีต้นไม้นานาพันธุ์กว่า 1,000 ชนิด

ต้นหมาก : หมากจัดเป็นไม้ยืนต้นจำพวกปาล์ม มีความสูงของต้นประมาณ 10 – 15 เมตร ลำต้นตั้งตรง เป็นต้นเดี่ยวไม่แตกกิ่งก้าน ลักษณะของลำต้นเป็นรูปทรงกระบอก
มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 8 – 15 เซนติเมตร เปลือกลำต้นเป็นรอยขวั้นรอบๆ ขึ้นไปตลอดลำต้น

ต้นสะแก (ต้นจองแข้) : จัดเป็นไม้ยืนต้นที่มีความสูงของต้นประมาณ 5 - 10 เมตร เปลือกต้นเรียบเป็นสีเทานวล ตามกิ่งอ่อนเป็นสันสี่มุม ส่วนต่างๆ ของลำต้นมีขนเป็นเกล็ดกลมๆ

ต้นสัก : เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดใหญ่ ที่มีความสูงของต้นตั้งแต่ 20 เมตรขึ้นไป และอาจสูงได้ถึง 30 เมตร มีลำต้นตรง เรือนยอดเป็นทรงพุ่มกลมค่อนข้างทึบ เปลือกต้นหนา
เป็นเทา หรือสีน้ำตาลอ่อนแกมเทา เปลือกต้นเรียบหรือแตกเป็นร่องเล็กๆ ตามความยาวของลำต้น

ต้นประดู่ป่า : ไม้ต้น ขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 15 – 30 เมตร ผลัดใบ เรือนยอดเป็นพุ่มกลม ทึบ เปลือกนอกสีน้ำตาลดำ หนา แตกสะเก็ด เปลือกในสีน้ำตาล มีน้ำเลี้ยงสีแดง เนื้อไม้แข็งสีแดงอมเหลือง มีลวดลายสวยงาม

ต้นมะค่าโมง : เป็นไม้ยืนต้นที่มีขนาดกลางไปจนถึงขนาดใหญ่ และนิยมนำเนื้อไม้มาใช้ประโยชน์ในการก่อสร้างหรือแปรรูปเป็นเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ เนื่องจากเนื้อไม้มีความแข็งแรง ทนทาน และมีสีสันที่สวยงาม

ต้นยมหิน : เป็นต้นไม้ประจำจังหวัดแพร่ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี  พันปีหลวง พระราชทานเพื่อปลูกเป็นต้นไม้ประจำจังหวัด ต้นยมหิน
มีความสูง 15 - 25 เมตร เปลือกมีสีน้ำตาลถึงน้ำตาลดำ เพื่อลำต้นมีอายุเพิ่มขึ้น เปลือกในสีแดงออกน้ำตาลชมพู แก่นไม้มีสีเหลืองเข้มถึงน้ำตาลแดง

ต้นตะแบก :  เป็นต้นไม้ผลัดใบ 15 – 30 เมตร ใบเดี่ยว ออกตรงข้ามหรือเยื้องกันเล็กน้อยใบอ่อนสีแดง    มีขนสั้นอ่อนนุ่มปกคลุม ใบแก่ขนจะหลุดหายไป แผ่นใบรูปขอบขนานแกมรูปหอก กว้าง 5 – 7 เซนติเมตร      ยาว 12 – 20 เซนติเมตร ปลายใบเป็นติ่งแหลม โคนสอบ ดอกสีม่วงอมชมพูต่อมาเปลี่ยนเป็นสีขาวหรือเกือบขาว ออกรวมกันเป็นช่อตามปลายกิ่ง ผล รูปรี ยาวประมาณ 2 เซนติเมตร

ต้นเสลา : เป็นต้นไม้ที่มีขนาดกลางไปจนถึงขนาดใหญ่ โดยมีความสูงประมาณ 10 - 20 เมตร และเป็นไม้ผลัดใบมีเรือนยอดเป็นพุ่มแน่น กิ่งห้อยย้อย ลำต้นกลม แข็งแรง
ในระดับหนึ่ง เปลือกมีสีเทาแกมดำ มีรอยแตกเป็นริ้วยาวตลอดลำต้น