บทบาทและอำนาจหน้าที่ของโรงเรียนพระบางวิทยา ซึ่งเป็นสถานศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นไปตามเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ที่แก้ไขเพิ่มติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545  (ฉบับที่ 3)  พ.ศ.2553  และ (ฉบับที่ 4) พ.ศ.2562 สถานศึกษามีบทบาทหน้าที่ดังนี้

          1) จัดทํานโยบาย แผนพัฒนาการศึกษาของสถานศึกษาให้สอดคล้องกับนโยบายและแผนของ กระทรวงศึกษาธิการ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษานครสวรรค์ ตลอดจนบริบทตามความต้องการของชุมชน ท้องถิ่น และตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ

          2) จัดตั้งงบประมาณ และรับผิดชอบการใช้จ่ายงบประมาณของสถานศึกษา

          3) พัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาให้สอดคล้องกับหลักสูตรสถานศึกษาการศึกษาปฐมวัย หลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน และความต้องการของนักเรียน ชุมชน และท้องถิ่น

          4) จัดการเรียนการสอน สภาพแวดล้อม บรรยากาศการเรียนการสอนที่เหมาะสม และส่งเสริม กระบวนการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสําคัญ ตลอดจนการปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการจัด การศึกษาอย่าง ต่อเนื่อง

          5) ออกระเบียบ ข้อบังคับ ประกาศและแนวปฏิบัติต่าง ๆ ตามที่กฎหมายกำหนด

          6) กำกับ ติดตาม ประเมินผลงานตามแผนงาน โครงการและประเมินผลการปฏิบัติงาน ตลอดจนการพิจารณาความดีความชอบ การพัฒนา                 และการดําเนินการทางวินัยกับครูและบุคลากรทางการ ศึกษาในสถานศึกษาตามที่กฎหมายกำหนด

          7) ระดมทรัพยากรเพื่อการศึกษา รวมทั้งปกครอง ดูแล บํารุงรักษา ใช้และจัดหา ผลประโยชน์ จากทรัพย์สินของสถานศึกษา

          8) จัดให้มีระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาและให้ความร่วมมือในการประเมิน คุณภาพ การศึกษาจากหน่วยงานภายนอกสถานศึกษา             รวมทั้งการรายงานผลการประเมินต่อคณะกรรมการ สถานศึกษา และสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษานครสวรรค์

          9) ส่งเสริมความเข้มแข็งให้กับชุมชนและสร้างความสัมพันธ์กับสถานศึกษาและสถาบันอื่นใน ชุมชน และท้องถิ่น

          10) ปฏิบัติหน้าที่อื่นที่เกี่ยวกับกิจการภายในสถานศึกษาหรือตามที่ได้รับ มอบหมายและตามที่กฎหมายกำหนด

อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตาม พระราชบัญญัติการศึกษาการศึกษาแห่งชาติ

    1) จัดรูปแบบการศึกษา ม.15

    2) จัดกระบวนการศึกษา ม. 24-30

    3) บริหารจัดการศึกษา 4 ด้าน ม. 39

    4) เป็นคณะกรรมการสถานศึกษา ม. 40

    5) จัดระบบประกันคุณภาพการศึกษา ม. 48-50

    6) ปกครองดูแลบำรุงรักษาทรัพย์สินฯ ม. 59

    7) พัฒนาบุคลากร นักเรียนด้านเทคโนโลยีฯ ม. 65-66

อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตาม พระราชบัญญัติการศึกษาภาคบังคับ พ.ศ. 2545

    1) ผ่อนผันการส่งเด็กเข้าเรียน ม.6

    2) เป็นเจ้าพนักงานเจ้าหน้าที่

    3) จัดการศึกษาเด็กบกพร่อง พิการ ด้อยโอกาสในรูปแบบเหมาะสม ม.12

    4) ดำเนินการอื่นๆ ตามกฎหมายกำหนด

อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตาม พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 (ม.39)

    1) เป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการครู และ บุคลากรในสถานศึกษา

    2) บริหารกิจการสถานศึกษา

    3) ประสานระดมทรัพยากร

    4) เป็นผู้แทนสถานศึกษา

    5) จัดทำรายงานประจำปีต่อ กก.เขตพื้นที่

    6) อนุมัติประกาศนียบัตร วุฒิบัตร

    7) อื่น ๆ ตามที่ผู้บังคับบัญชาทุกระดับมอบหมาย

    8) ตามที่ได้รับการกระจาย มอบอำนาจ(ปฏิบัติราชการแทน) ม.44-45

        - ปลัดศธ. เลขาฯ ถึง ผอ.สถานศึกษา

        - ผอ.สำนักฯ ในกรม ถึง ผอ.สถานศึกษา

        - ผอ.สพท. ถึง ผอ.สถานศึกษา

อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตามกฎ ศธ. แบ่งส่วนราชการในสถานศึกษา 2546

    1) วิเคราะห์ จัดทำนโยบาย แผนสถานศึกษา

    2) วางระเบียบ ประกาศ ข้อบังคับ

    3) เสนอขอจัดตั้งเงินอุดหนุนทั่วไป

    4) แต่งตั้งอนุกรรมการ คณะทำงานต่าง ๆ

อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตาม พรบ.รบ.ครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2547

    1) ควบคุมดูแลการบริหารงานบุคคล ม.27(1)

    2) พิจารณาความดีความชอบ ม.27(2)

    3) ส่งเสริมสนับสนุนพัฒนาบุคลากร ม.27(3)

    4) จัดทำมาตรฐานภาระงานครู ม.27(4)

    5) ประเมินผลการปฏิบัติงานครู ม.27(5)

    6) ปฏิบัติหน้าที่ตาม อ.ก.ค.ศ. กก.รร.มอบหมาย ม.27(6)

    7) สั่งให้ครูฯออกจากราชการกรณีขาดคุณสมบัติ ม.49

    8) สั่งบรรจุแต่งตั้งครูผู้ช่วย ครู บุคลากร ม.53(4)

    9) สั่งครูที่ทดลองปฏิบัติราชการออก ม.56 วรรคสอง

   10) สั่งให้ครูพ้นทดลองทำงานต่อไป ม.56 วรรคสอง

   11) สั่งครูที่ออกไปแล้วกลับเข้ามาตาม มติ อ.ก.ค.ศ ม.64

   12) สั่งให้ครูรักษาการในตำแหน่ง (ตำแหน่งว่าง) ม.68

   13) สั่งเลื่อนขั้นเงินเดือนข้าราชการครู ม.73

   14) ยกย่องเชิดชูเกียรติครูดีเด่น ม.75

   15) แจ้งภาระงาน เกณฑ์ประเมินผลงาน มาตรฐานวิชาชีพจรรยาบรรณวิชาชีพ ระเบียบแบบแผนฯ ม.78

   16) ปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดี ม.79

   17) ส่งเสริมสนับสนุนให้ไปศึกษาดูงาน ม.81

   18) รักษาวินัยอย่างเคร่งครัด ม.82

   19) เสริมสร้างพัฒนาผู้ใต้บังคับบัญชา ม.95 98

   20) อนุญาต ยับยั้งอนุญาตลาออก ม.108

   21) สั่งแต่งตั้งกก.สอบสวนกรณีกล่าวหาไม่เลื่อมใสปกครองฯ ม.110 (4)

   22) สั่งให้ครูออกจากราชการ ในกรณีต่างๆ เช่น เจ็บป่วย ยุบตำแหน่ง ไร้ประสิทธิภาพ จำคุก

         กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการบริหารของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน

1) พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 และแก้ไขเพิ่มเติม ฉบับที่ 2 พ.ศ.2545

2) พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ มาตรา 38 (กรรมการสถานศึกษา) มาตรา 39 (อำนาจหน้าที่ผู้บริหารสถานศึกษา)

3) กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการภายในสถานศึกษาขั้นพื้นฐานในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. 2547 (ออกตาม ม.34 วรรคสี่ ของ พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ. พ.ศ. 2546)

4) กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการกระจายอำนาจการบริหารและจัดการศึกษา (ออกตาม ม.39 วรรคสอง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542)

5) ระเบียบ ศธ.ว่าด้วยการบริหารจัดการและขอบเขตการปฏิบัติหน้าที่ของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่เป็นนิติบุคคลในสังกัดเขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. 2546 (ออกตาม ม.35 พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ. พ.ศ. 2546)

6) กฎกระทรวงกำหนดจำนวนกรรมการ คุณสมบัติ หลักเกณฑ์วิธีการสรรหากรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2546

7) ระเบียบ กฎหมายอื่น ๆ