ประเด็นท้าทาย

เรื่อง การแก้ปัญหาการขาดทักษะการคิดวิเคราะห์ ในการเห็นคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

โดยกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน หรือ 5 STEPs ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564

ตามที่สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 2 ให้ครูในสังกัดได้จัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามเหมาะสมกับบริบทของสถานศึกษา และ

ท้องถิ่น ภายใต้สถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ( Covid-19 ) ประจำภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564 โรงเรียนป่าไม้อุทิศ 4 ได้ทำการปิดโรงเรียน พร้อมกับปรับรูปแบบการจัดการเรียนการสอน จากที่เรียน on-site ในห้องเรียน เป็นการจัดเรียน 4 on คือ online, on - demand, on-hand และ on -air โรงเรียนป่าไม้อุทิศ 4 จึงได้ออกแบบการจัดการเรียนรู้ในรูปแบบ Block course และแบบบูรณาการจัดการเรียนรู้ เพื่อแก้ไขปัญหาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ต่ำลงของนักเรียน ซึ่งเป็นผลจากการจัดการเรียนการสอนในช่วงการระบาดของ โควิด-19

ดังที่กล่าวมานั้นในการจัดการเรียนรู้รายวิชาสังคมศึกษา สาระภูมิศาสตร์ ที่ผ่านมา พบว่าผู้เรียนขาดทักษะการสืบค้น อภิปราย และคิดวิเคราะห์ ในการ

เห็นคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมาปรับประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวันได้ อีกทั้งผู้เรียนยัง ขาดการเชื่อมโยงความรู้และประสบการณ์ที่ได้จากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน และมีคะแนนเฉลี่ยต่ำกว่าเกณฑ์ที่โรงเรียนได้กำหนดไว้ คือร้อยละ 60 ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า นักเรียนมีคะแนนผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ จากการจัดการเรียนรู้ในช่วงสถานการณ์โควิด - 19 ปัญหาที่พบ คือ นักเรียนมีปัญหาในการเรียนรู้ที่ถดถอย นักเรียนขาดทักษะการสืบค้นข้อมูล ซึ่งเป็นทักษะที่ควรรู้ ทักษะในการอภิปราย และทักษะการคิดวิเคราะห์ ทั้งนี้การออกแบบการเรียนรู้ยังขาดการให้ผู้เรียนได้ฝึกทักษะทักษะการสืบค้นข้อมูล ทักษะในการอภิปราย และทักษะการคิดวิเคราะห์ เป็นผลทำให้การเรียนการสอนไม่บรรลุจุดประสงค์ตามที่คาดไว้ ครูผู้สอนจึงหาวิธีการเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว และจากการศึกษาเอกสารและงานวิจัยต่าง ๆ พบว่า การจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning เป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้ที่เน้นให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติ ฝึกทักษะผ่านกระบวนการอย่างเป็นขั้นตอน และสร้างองค์ความรู้ เป็นการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดการสร้างสรรค์ทางปัญญา (constructivism) ที่เน้นกระบวนการเรียนรู้มากกว่าเนื้อหาวิชา เพื่อช่วยให้ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้ หรืสร้างความรู้ให้เกิดขึ้นในตนเอง ด้วยการลงมือปฏิบัติจริงผ่านสื่อหรือกิจกรรมการเรียนรู้ ที่มีครูผู้สอนเป็นผู้แนะนำ กระตุ้น หรืออำนวยความสะดวก ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ขึ้น โดยกระบวนการคิดขั้นสูง คือ ผู้เรียนมีการวิเคราะห์ สังเคราะห์ และการประเมินค่าจากสิ่งที่ได้รับจากกิจกรรมการเรียนรู้ ทำให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างมีความหมายและนำไปใช้ในสถานการณ์อื่นๆได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ด้วยเหตุนี้ ข้าพเจ้า นาสาวรุ่งทิวา อ่ำอำไพ ตำแหน่ง ครู คศ.2 ครูผู้สอนรายวิชาสังคมศึกษา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 รับผิดชอบทำการสอนให้กับนักเรียน

ทั้งหมด จำนวน 126 คน จึงจัดทำข้อตกลงในการพัฒนางานประเด็นท้าท้ายเรื่อง การแก้ปัญหาการขาดทักษะการคิดวิเคราะห์ ในการเห็นคุณค่าของทรัพยากร

ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน หรือ 5 STEPs ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564

ประเด็นท้าทาย

ประเด็นท้าทาย เรื่อง การจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานเป็นฐาน เพื่อแก้ปัญหาการขาดทักษะการแก้ปัญหาของนักเรียน ที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาประวัติศาสตร์ เรื่องวิธีการทางประวัติศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

ตามที่สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 2 ให้ครูในสังกัดได้จัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามเหมาะสมกับบริบทของสถานศึกษา

และท้องถิ่น ภายใต้สถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ( Covid-19 ) ประจำภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565 โรงเรียนป่าไม้อุทิศ 4 ได้ทำการปิดโรงเรียน พร้อมกับปรับรูปแบบการจัดการเรียนการสอน แบบการจัดการเรียนรู้ในรูปแบบ Block course และแบบบูรณาการจัดการเรียนรู้ เพื่อแก้ไขปัญหาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ต่ำลงของนักเรียน ซึ่งเป็นผลจากการจัดการเรียนการสอนในช่วงการระบาดของ โควิด-19 ในปีการศึกษาที่ผ่านมา

ดังที่กล่าวมานั้นในการจัดการเรียนรู้รายวิชาประวัติศาสตร์ ที่ผ่านมา พบว่าผู้เรียนขาดทักษะการสืบค้น อภิปราย และคิดวิเคราะห์ ในการ

เห็นคุณค่าของการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ที่สามารถปรับประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวันได้ อีกทั้งนักเรียนยัง ขาดการเชื่อมโยงความรู้และประสบการณ์ที่ได้จากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน และมีคะแนนเฉลี่ยต่ำกว่าเกณฑ์ที่โรงเรียนได้กำหนดไว้ คือร้อยละ 65 ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า นักเรียนมีคะแนนผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ ผลจากการจัดการเรียนรู้ในช่วงสถานการณ์โควิด - 19 ปัญหาที่พบ คือ นักเรียนมีปัญหาในการเรียนรู้ที่ถดถอย นักเรียนขาดทักษะการสืบค้นข้อมูล ซึ่งเป็นทักษะที่ควรรู้ ทักษะในการอภิปราย และทักษะการคิดวิเคราะห์ ทั้งนี้การออกแบบการเรียนรู้ยังขาดการให้ผู้เรียนได้ฝึกทักษะทักษะการสืบค้นข้อมูล ทักษะในการอภิปราย และทักษะการคิดวิเคราะห์ เป็นผลทำให้การเรียนการสอนไม่บรรลุจุดประสงค์ตามที่คาดไว้ ครูผู้สอนจึงหาวิธีการเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว และจากการศึกษาเอกสารและงานวิจัยต่าง ๆ พบว่า การจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning เป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้ที่เน้นให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติ ฝึกทักษะผ่านกระบวนการอย่างเป็นขั้นตอน และสร้างองค์ความรู้ เป็นการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดการสร้างสรรค์ทางปัญญา (constructivism) ที่เน้นกระบวนการเรียนรู้มากกว่าเนื้อหาวิชา เพื่อช่วยให้ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้ หรืสร้างความรู้ให้เกิดขึ้นในตนเอง ด้วยการลงมือปฏิบัติจริงผ่านสื่อหรือกิจกรรมการเรียนรู้ ที่มีครูผู้สอนเป็นผู้แนะนำ กระตุ้น หรืออำนวยความสะดวก ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ขึ้น โดยกระบวนการคิดขั้นสูง คือ ผู้เรียนมีการวิเคราะห์ สังเคราะห์ และการประเมินค่าจากสิ่งที่ได้รับจากกิจกรรมการเรียนรู้ ทำให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างมีความหมาย และนำไปใช้ในสถานการณ์อื่นๆได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ด้วยเหตุนี้ ข้าพเจ้า นาสาวรุ่งทิวา อ่ำอำไพ ตำแหน่ง ครู คศ.2 ครูผู้สอนรายวิชาประวัติศาสตร์ จึงจัดทำข้อตกลงในการพัฒนางานประเด็นท้าทาย

โดยต้องการแก้ปัญหา การขาดทักษะการแก้ไขปัญหาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ในรายวิชาประวัติศาสตร์ โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบโครงงานเป็นฐาน ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565