ประเด็นท้าทาย เรื่อง การพัฒนาทักษะทางวิทยาศาสตร์ 

"การใช้กล้องจุลทรรศน์" ด้วยกระบวนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)

 บูรณาการการเรียนรู้ด้วยกระบวนการปฏิบัติ (Practice teaching)

 ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4  รายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ

ภาคเรียนที่ 1  ปีการศึกษา 2568 

กล้องจุลทรรศน์นับว่าเป็นอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์ชิ้นหนึ่งที่มีความสำคัญทั้งในด้านการจัดการเรียนการสอนและในสายงานทางด้านวิทยาศาสตร์ที่อำนวยความสะดวกและเป็นประโยชน์ในหลายด้าน  ซึ่งในปัจจุบันโรงเรียนทั้งประถมและมัธยมหลายโรงเรียนมีกล้องจุลทรรศน์ไว้เป็นสื่อหรือเครื่องมือที่นำมาช่วยในกระบวนการจัดการเรียนรู้ของนักเรียน โดยเฉพาะในรายวิชาทางวิทยาศาสตร์และชีววิทยาที่นับว่ามีความสำคัญอย่างมาก และสืบเนื่องจากการจัดการเรียนรู้ในภาคเรียนที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๗ ในรายวิชาชีววิทยา๑ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ ครูผู้สอนได้สังเกตและพบว่านักเรียนหลายคนยังขาดทักษะการใช้กล้องจุลทรรศน์หรือใช้งานผิดวิธี และเมื่อทำการใช้งานแล้วพบว่าไม่สามารถใช้กล้องจุลทรรศน์ในการศึกษาหรือเรียนรู้ได้เต็มที่หรือมีประสิทธิภาพ ซึ่งอาจจะเกิดจากการที่นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ บางคนมาจากโรงเรียนขยายโอกาสอาจจะยังไม่มีครูผู้สอนหรือสื่อที่มีความพร้อมทำให้ยังใช้งานกล้องจุลทรรศน์ไม่เป็น ประกอบกับการเรียนรู้ในรายวิชาชีววิทยามีเนื้อหาที่นักเรียนต้องศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับกล้องจุลทรรศน์และเนื้อหาส่วนอื่นๆที่ต้องใช้กล้องจุลทรรศน์ในการศึกษาเรียนรู้อีกมากมาย โดยเฉพาะเนื้อหาในรายวิชาชีววิทยาระดับมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ที่ต้องมีการเรียนรู้โดยการใช้กล้องจุลทรรศน์อยู่ค่อนข้างมาก หากนักเรียนใช้งานกล้องจุลทรรศน์ไม่ถูกวิธีอาจจะกระทบต่อการเรียนรู้ในอนาคตได้

 ด้วยสาเหตุนี้ ครูผู้สอนจึงอยากจะพัฒนาทักษะการใช้กล้องจุลทรรศน์อย่างถูกวิธีรวมถึงเพื่อเพิ่มโอกาสทางการเรียนรู้ตามนโยบายและจุดเน้นของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2567-2568 ข้อที่ 9 เพิ่มโอกาสและสร้างความเสมอภาคทางการศึกษา จึงอยากใช้โอกาสนี้ในการพัฒนาทักษะการใช้กล้องจุลทรรศน์เพื่อเป็นการปูพื้นฐานในการใช้กล้องจุลทรรศน์อย่างถูกวิธีและให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ผู้เรียน  ประกอบการจัดการเรียนรู้ผ่านกระบวนการปฏิบัติ (Practice Teaching) เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติจริงและได้ประสบการณ์ตรง บูรณาการกับเนื้อหาในรายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพด้วยกระบวนการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active learning)   โดยทางครูผู้สอนพัฒนาทักษะกระบวนการใช้กล้องจุลทรรศน์นี้กับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ ภาคเรียนที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๖๘ โรงเรียนนางรองพิทยาคม จังหวัดบุรีรัมย์ 

           1. ศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน หลักสูตรสถานศึกษา หลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

และเทคโนโลยี  พิจารณาตัวชี้วัดและผลการเรียนรู้เพื่อวางแผนเป็นกรอบแนวทางในการจัดทำหน่วยการเรียนรู้

           2. ออกแบบหน่วยการเรียนรู้ในรายวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการใช้กล้องจุลทรรศน์

           3. ทำความเข้าใจเนื้อหาสาระเพื่อเตรียมออกแบบกิจกรรมสำหรับพัฒนาทักษะกระบวนการใช้กล้องจุลทรรศน์

           4. ออกแบบแบบประเมินและแบบสังเกตกระบวนการใช้กล้องจุลทรรศน์ของนักเรียน

           5. นักเรียนทำแบบประเมินก่อนการใช้กล้องจุลทรรศน์

           6. ดำเนินการพัฒนาทักษะกระบวนการใช้กล้องจุลทรรศน์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 

           7. สังเกตการใช้กล้องจุลทรรศน์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

           8. นักเรียนทำแบบประเมินหลังการใช้กล้องจุลทรรศน์

9. นำข้อมูลทั้งหมดจากการทำแบบประเมินและการสังเกตมาสรุปผล