หลวงปู่คุณธรรม เจดีย์ศักดิ์สิทธิ์ของตำบลสร้างนกทา
พระครูจันทธรรมสิริ (พระครูแอ๊ด) เจ้าอาวาสวัดสร้างนกทา บอกว่าเจดีย์หลวงปู่คุณธรรมได้ก่อสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2494 ฐานกว้าง 1เมตร สูง 2.50 เมตร รูปสี่เหลี่ยม หลวงปู่คุณธรรม สุภโณเกิดที่บ้านสร้างนกทา ตำบลสร้างนกทา อำเภอเมือง จังหวัดอำนาจเจริญเป็นพระวิปัสสนากรรมฐาน อุปสมบทเมื่อปี พ.ศ.2443 ที่อุโบสถวัดหนองมะแซว พระอาจารย์ศิลา ไม่ทราบฉายา เป็นพระอุปัชฌาย์ได้ศึกษาอยู่กับพระอุปัชฌาย์ 5 พรรษาจึงได้ลาอาจารย์ไปศึกษาฝ่ายขันทะธุระ และวิปัสสนาธุระ ที่สำนักพระอาจารย์สมเด็จรุณ วัดบ้านไผ่ใหญ่ พอศึกษาได้เข้าใจหลักปฏิบัติทั้งสองฝ่ายแล้ว ท่านได้เลือกเอาฝ่ายวิปัสสนาธุระ หลังจากนั้นท่านได้ลาอาจารย์กลับบ้านสร้างนกทาบ้านเกิดของตัวเอง ท่านได้บูรณะวัดสร้างนกทาเป็นเวลานาน ต่อจากนั้นท่านได้สร้างวัดบ้านโนนดู่ พร้อมกับท่านได้ออกเดินธุดงค์ตามภูเขาน้อยใหญ่ สถานที่ท่านปฏิบัติกรรมฐาน คือภูถ้ำพระ (ปัจจุบัน วัดถ้ำแสงแก้ว) ถ้ำภูตู้ทอง (ปัจจุบันที่พักสงฆ์ภูตู้ทอง บ้านคำไหล) ที่ ถ้ำหินซ้อนภูตู๋ บ้านนาหกสิบ หมู่ 16 และออกปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานในประเทศและนอกประเทศ คือ ธุดงค์ตามริมแม่น้ำโขง ตั้งแต่จำปาสัก ถึงประเทศพม่า ปฏิบัติที่ประเทศลาว ตามคำเล่าขาน คือ ภูเขาหัวแมว ภูเขาแอวมอง ถ้ำพระฤาษี ภูเขาต่อเขตประเทศลาว ไม้ล้มแบ่งแดนแถว สายเหนือไปปฏิบัติที่ เชียงแสน เชียงดาว เชียงราย ภูเขาดอยตุง ดอยสุเทพ ภูเขาสามเหลี่ยมแดนไทย ลาว พม่า สายใต้ ภาคกลาง ท่านได้ธุดงค์ไปเกือบทุกภาค ศิษย์ร่วมพระอาจารย์เดียวกัน คือ หลวงปู่แหวน หลวงปู่มั่น ศิษย์รุ่นน้อง หลวงปู่พรหมา เขมจาโร วัดสวนหินผานางคอย
หลวงปู่คุณธรรม มรณภาพเมื่อปี พ.ศ.2493 ที่วัดสร้างนกทา ชาวบ้านญาติโยมศิษยานุศิษย์ได้ทำการฌาปนกิจท่านอย่างยิ่งใหญ่เป็นที่ สุด ต่อจากนั้นพระอาจารย์ในวัดสร้างนกทา พร้อมกับชาวบ้านสร้างนกทาก็ได้พร้อมใจกันก่อสร้างเจดีย์เพื่อเก็ บอัฐิของท่านไว้บริเวณหลังพระอุโบสถ ซึ่งเป็นเจดีย์ขนาดเล็ก ชาวบ้านและผู้เคารพศรัทธาได้มาเคารพกราบไหว้และคนเฒ่าคนแก่สมัยโบราณได้บอกว่าเจดีย์ดังกล่าวนั้นได้มีปาฏิหาริย์เกิดขึ้นเป็นประจำจนกระทั่งถึงปัจจุบันนี้ เช่น ถ้าบุคคลใดมีความเดือดร้อนในเรื่องต่างๆ บุคคลเหล่านั้นจะไปขอพรจากเจดีย์ ก็จะได้สมความปรารถนาผู้ที่ไปบนบานศาลกล่าวกับเจดีย์หลวงปู่คุณธรรมไว้ก็จะได้รับความสำเร็จทุกประการในทางตรงกันข้ามถ้าหากผู้ใดไม่เคารพกราบไหว้เกิดไปทำอะไรที่เป็นการลบหลู่เจดีย์เข้าก็จะมีสิ่งที่เป็นปาฏิหาริย์เกิดขึ้นกับคนๆ นั้นทันที เช่น ครั้งหนึ่งนักศึกษาเดินทางมาจากมหาวิทยาลัยกรุงเทพ มาฝึกงานที่บ้านสร้างนกทา มีคนหนึ่งไม่ยอมเชื่อว่าเจดีย์มีความศักดิ์สิทธิ์จริงไม่ยอมเคารพกราบไหว้ พร้อมกับพูดไปในทางลบหลู่ ปาฏิหาริย์จึงเกิดขึ้นแก่นักศึกษาคนนั้น คือเกิดอาการเวียนหัวอย่างหนักขึ้นมาทันที เพื่อนๆ นักศึกษาที่มาด้วยกันก็ได้ปฐมพยาบาลแต่อาการไม่ดีขึ้นจึงนำส่งโรงพยาบาลอำนาจเจริญ อาการก็ไม่ดีขึ้นในที่สุดจึงมาขอขมาลาโทษเจดีย์หลวงปู่คุณธรรม อาการเวียนหัวจึงหายเป็นปกติ จากนั้นนักศึกษาจึงเกิดความเชื่อในสิ่งศักดิ์สิทธิ์ปาฏิหาริย์จึงได้ปวารณาจะนำผ้าป่าสามัคคีมาทอดถวายเพื่อสมทบทุนบูรณะเจดีย์ให้ใหญ่กว่าเดิมและในเวลาต่อมานักศึกษาทั้งหมดก็ได้นำเงินผ้าป่าการกุศลมาทำการ บูรณะซ่อมแซมเจดีย์หลวงปู่คุณธรรมให้มีขนาดใหญ่ขึ้นกว่าเดิมจนแล้วเสร็จ
(เจดีย์องค์ปัจจุบัน) พร้อมกับได้ขอพรจากเจดีย์หลวงปู่คุณธรรมกันทุกคนจึงเดินทางกลับและจากที่มีการก่อสร้างเจดีย์ชาวบ้านสร้างนกทาและชาวตำบลสร้างนกทาทุกหมู่บ้านได้มีการกำหนดประเพณีนมัสการสรงน้ำเจดีย์หลวงปู่คุณธรรมขึ้นเป็นงานประเพณีของตำบลเรื่อยมาจนกระทั่งถึง ปัจจุบัน และในวันนี้โดยมติองค์การบริหารส่วนตำบลสร้างนกทา ร่วมกับคณะสงฆ์ หน่วยงานราชการ ชาวบ้านตำบลสร้างนกทาทุกภาคส่วนได้
กำหนดจัดพิธีนมัสการสรงน้ำเจดีย์หลวงปู่คุณธรรมทุกๆ ปี ในวันที่ 13-15 เมษายน ของทุกปี ในการจัดงานทุกๆ ปี จะมีชาวบ้านทั่วทุกสารทิศมาร่วมงานประเพณีสรงน้ำเจดีย์หลวงปู่คุณธรรม งานดังกล่าวจึงถือเป็นงานประเพณีสำคัญของชาวตำบลสร้างนกทาและชาวจังหวัดอำนาจเจริญตลอดจนผู้เคารพศรัทธาทั่วไป
ตำแหน่งที่ตั้ง : บ้านสร้างนกทา หมู่ที่ 1 ตำบลสร้างนกทา อำเภอเมืองอำนาจเจริญ จังหวัดอำนาจเจริญ
การเดินทาง : ใช้เส้นทางถนนสาย อำนาจเจริญ – บ้านสร้างนกทา ประมาณ 22 กิโลเมตร
ข้อมูลเนื้อหา เรื่องราว เขียนโดย นางสาวอรดี ต้นโพธิ์
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นางสาวอรดี ต้นโพธิ์
ข้อมูล TKP อ้างอิง https://sites.google.com/site/bansrangnktha/about-us