ประเพณีบุญบั้งไฟ บ้านพังโคน
ศิลปวัฒนธรรม ประเพณี
บุญบั้งไฟ อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร
ที่ตั้ง ตำบลพังโคน อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร
ประวัติความเป็นมา
งานบุญ มหาชาติและบุญบั้งไฟ อำเภอพังโคน จัดขึ้นในเขตเทศบาลตำบลพังโคน ในสัปดาห์แรกของเดือน พฤษภาคมของทุกปี กิจกรรมประกอบด้วย การประกวดบั้งไฟทางไกล เทศน์มหาชาติเทศกาลอาหารแซบ พังโคน และการประกวดขบวนแห่บั้งไฟ นับเป็นประเพณีความเชื่อที่สำคัญในคน อีสาน นิยมทำกันในเดือน ๖ ของ ทุกปี โดยมีจุดมุ่งหมายสำคัญ ได้แก่ จุดมุ่งหมายในการขอฝน ชาวบ้านในภาคอีสาน ถือว่าบุญ บั้งไฟเป็นพิธีกรรมที่มีความสำคัญมาก เพราะเชื่อว่าหากหมู่บ้านใดไม่จัดงานบั้งไฟก็อาจก่อให้เกิด ภัยพิบัติ เช่น โรคภัยไข้เจ็บ หรือทุพภิกขภัยแก่ชุมชนได้ ในขณะที่ช่วงจัดงานนี้เป็นช่วงที่ ชาวบ้านมีงานต้องทำมาก เนื่องจากเป็นฤดู ของการทำนาปี
หลักฐานทางโบราณคดี/ความเชื่อ
งานบุญบั้งไฟเป็นประเพณีความเชื่อที่สำคัญในคนอีสาน จัดขึ้นเป็นประจำในเดือน ๖ ของทุกปี จุดมุ่งหมายสำคัญเพื่อทำการขอฝน ชาวบ้านในภาคอีสาน ถือว่าบุญบั้งไฟเป็นพิธีกรรมที่มีความสำคัญมาก เพราะเชื่อว่าหากหมู่บ้านใดไม่จัดงานบั้งไฟก็อาจก่อให้เกิดภัยพิบัติ
ในช่วงจัดงานบุญบั้งไฟเป็นช่วงที่ชาวบ้านต้องทำงาน เพราะเป็นฤดูทำนาปี จึงต้องปรึกษาหารือว่าจะจัดหรือไม่ในปีนั้น หากไม่จัดต้องไปทำพิธีที่ศาลปู่ตาของบ้านเพื่อขออนุญาตเลื่อนงานบุญนี้ไปในปีหน้า ปัจจุบันบั้งไฟที่ใช้จุดแข่งขัน มีหลากหลายที่นิยมเรียกกัน ได้แก่ บั้งไฟหมื่น บั้งไฟแสน บั้งไฟล้าน ซึ่งมีขนาดของดินปืนมากน้อย แตกต่างกันไป
ลักษณะทางกายภาพ
การจัดงานและการละเล่นในประเพณีบุญบั้งไฟ ในวันสุกดิบชาวบ้านจะจัดขบวนแห่บั้งไฟยังศาลปู่ตาของหมู่บ้าน ทำพิธี เซ่นสรวง มีการจุดบั้งไฟที่ใช้ในการเสี่ยงทายเพื่อเสี่ยงทายดูความอุดมสมบูรณ์และความสำเร็จในการทำนาปีนั้น จากนั้นก็พากันกินเหล้า ฟ้อนรำ รอบศาลปู่ตาเป็นที่สนุกสนาน จากนั้นก็พากันแห่บั้งไฟไปยังสถานที่จัดงานหรือหมู่บ้านที่จัดงานบุญบั้งไฟเพื่อจุดแข่งขันประกวดประชันกันต่อไป ในปัจจุบันบั้งไฟที่ใช้จุดแข่งขันมีหลากหลายที่นิยมเรียกกัน ได้แก่ บั้งไฟหมื่น บั้งไฟแสน ซึ่งมีขนาดของดิน
ปืนมากน้อย แตกต่างกันไป
ที่มาข้อมูล : เทศบาลตำบลพังโคน