Masten heb je in alle vormen en maten en zullen steeds een "persoonlijke" touch kennen, afhankelijk van het gebruik en de mogelijkheden van iedere ham.
In deze rubriek trachten we een aantal ideeën en oplossingen te bundelen die nuttig kunnen zijn voor je eigen ontwerp, of dit nu voor een vaste, mobiele of portable installatie is.
Deze masten hebben het voordeel van uitschuifbaar te zijn en wanneer ze uitgevoerd zijn in aluminium, toch nog relatief licht te zijn in gewicht.
Tijdens één van de voorjaarsstormen is deze video gemaakt, om aan te tonen dat de flexibiliteit van de mast en borging van de topbuis voldoende is.(winden ~80km/h)
Dit geeft mij de zekerheid dat de stabiliteit en constructie voldoende is voor de toepassingen die ik beoog.
De RST antenne, die hier gemonteerd is, heeft een lengte van 4m en een gewicht wat niet niks is, door de grote spoel op 160m, gemaakt van 6mm2 draad.
Wanneer deze mast kantelbaar wordt opgesteld, heb je een oplossing die de montage van antennes stukken eenvoudiger maakt.
Echter het steunpunt van deze kantelbare versie bepaalt of je de mast met of zonder hulp rechtop kan trekken.
Hoe hoger dit gekozen wordt, hoe kleiner de kracht nodig om hem rechtop te trekken.
Kies je het aangrijppunt te laag, dan zal je zelf de mast gedeeltelijk moeten rechtzetten alvorens je met de lier verder kan.
Het steunpunt kan een oud stuk mast van een vaste opstelling zijn of zoals hier getoond, een kantelpunt van de vorige kantelmast.
Dit steunpunt bevindt zich op 5m waardoor er heel wat minder kracht nodig is om de mast rechtop te trekken.
Hierdoor wordt het mogelijk om met een handlier te werken, waarvan de zwengel kan verwijdert worden (vandaal bescherming)
Een handlier is goedkoop, maar niet handig om veelvuldig te gebruiken.
Wanneer je kiest voor een elektrische lier, staat deze constant bloot aan weersinvloeden en is daardoor onderhevig aan meer slijtage dan noodzakelijk.
Tevens zijn de meeste elektrische lieren voorzien van een 230V motor, niet ideaal voor buiten.
De 12V of 24V versies van wagens zijn hierin beter, maar vereisen een batterij in de buurt.
Een mogelijke oplossing is het gebruik van een schroefmachine (met torque > 100Nm), waardoor je een handlier kan gebruiken en toch de mogelijkheid hebt om deze met een motor aan te drijven.
Het trucje hierbij is om de montagemoer van de handlier (M12, bout steek 19) te vervangen door een verbindingsmoer M12.
Voor het vastdraaien (uitschuiven of omhoog draaien) is dit voldoende, omdat je de moer vastdraait.
Echter bij het omlaag laten, draai je de moer los.
Om dit te verhinderen plaats je een ringsleutel over de moer, die zijn aanslag tegen het handvat maakt.
Hierdoor kan je ook linksom je schroefmachine gebruiken om de mast te laten zakken.
Ikzelf heb een model gevonden dat dit kan: Makita DDF481 met een BL motor en alu tandwielen.
Let hierbij vooral op dat je geen toestel koopt met een hamerfunctie, daar blijkbaar de hamerfunctie in werking zou treden bij grote torque krachten, iets wat niet wenselijk is.
Je stelt het toestel op boren en de mechanische snelheid op 1 in(max Torque 115Nm), omdat bij de schroeffunctie de maximale torque setting beperkt is tor 60Nm.
Door het gebruik van een BL motor is deze torque aanwezig vanaf stilstand.
Hierdoor kan je door zachtjes de knop in te drukken snelheden gebruiken tot < 60tr/min en toch de kracht opwekken om de lier te draaien.
Zoals je op de foto kan zien is er nagenoeg geen ruimte om antennes te monteren bij een neergelaten stand bij mijn opstelling.
Tevens maak ik gebruik van wifi verbindingen, die een correcte uitrichten vereisen.
Een oplossing hiervoor is het kantelbaar maken van de top van de mast, zodat bij het neerlaten van de mast, het top stuk rechtop blijft staan.
Hierdoor is de richting van montage voor de wifi goed te bepalen en kan ik ook grote dipolen installeren (vb 2x5m), iets wat met een starre montage niet mogelijk zou zijn (center punt van de antenne zou dan 5m van de grond staan.)
Het kantelstuk kan je zelf maken dmv traanplaat(staal/RVS) en bout-moeren (M12), er zijn geen laswerken vereist.
De maten voor de onderdelen om te bevestigen op een koker 80x80 worden in bijgevoegde tekeningen gegeven.
Print deze uit, in principe kan je ze dan ook gebruiken als mal voor het boren van de gaten.
Als topbuis neem je best een dikwandige staalbuis, zodat het doorboren nauwelijks effect heeft op de sterkte. Alu buis is hier niet echt aangewezen.
Met wat a-centrische nokjes kan je de afregeling doen (M8) van de aanslag, zowel in de verlengde richting van de mast als in de gekantelde toestand. (4 nokken)
Plaats wat EPDM of gummy onder de nokjes, zodat ze mooi op hun plaats blijven na aanspannen van de bout-moer.
Gebruik ook steeds RVS en zelfborgende moeren.
Om het geheel vlot te kunnen gebruiken wordt er bovenaan een kabel bevestigd, die bij het neerlaten van de mast aan de hulpmast wordt bevestigd.
Hierdoor creëer je een parallelogram, wat er voor zorgt dat de topbuis rechtop blijft, bij het kantelen van de mast.
Je moet dus zelf niets doen, het gebeurt volledig automatisch.
In de rechtop stand, wanneer de mast is uitgeschoven moeten we er voor zorgen dat de topbuis steeds tegen zijn aanslag staat.
Om dit te verkrijgen, voorzien we op de topbuis een a-centrische bevestiging(koe hoorn) van de coax kabels met trekontlasting (nylon koord).
Het gewicht van deze kabels houd de topbuis tegen zijn aanslag in rechtop stand.
Wanneer de mast uitgeschoven is, kan je deze kabels onderaan de mast bevestigen, waardoor het onmogelijk wordt om onder invloed van de wind de topbuis te kantelen.
De alu buizen schuiven in een kunststof geleiding en hoeven geen smering.
De enige smering die noodzakelijk is, is de staalkabel.
Het gebruik van staalkabel is te preferen boven RVS omdat de treksterkte hiervan hoger ligt.
Het smeren kan op een eenvoudige wijze, als je de mast in zijn horizontale stand niet volledig kan uittrekken.
Neem een aftakdoor
Maak hierin een paar gaatjes om de kabel door te voeren en een gleuf tot aan de gaten, zodat je het doosje rond de kabel kan zetten.
Maak twee rolletjes van mouche die als veer dienen
Neem een 3de stukje mouche dat je achter de kabel in een U plooit.
Hierin komt het vet waarna je de deksel erop plaatst.
Doordat de mouche rolletjes hierop vanuit de zijkant drukken, wordt het vet tegen de draad gedrukt.
Het geheel monteer je met de nodige afstandsplaatjes tegen de mast, desnoods met ducktape.
Bij het in en uit schuiven zal de kabel door het vet schuiven en gesmeerd worden.
Hierdoor wordt corrosie vermeden.