ประวัติความเป็นมาของโรงเรียนเขตพื้นที่การศึกษาอำเภอปางมะผ้า

ตามพันธกิจของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต 1 ที่ต้องการส่งเสริมสนับสนุนและประสานความร่วมมือกับทุกภาคส่วนของสังคม จัดการศึกษาอย่างทั่วถึง เสมอภาค และมีคุณภาพโดยมีเป้าประสงค์ให้ประชากรวัยเรียนทุกกลุ่ม ทุกคนได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานอย่างทั่วถึงและมีคุณภาพ แต่ในสภาพปัจจุบันการสำรวจประชากรวัยเรียนทั้งหมด 4 อำเภอ  คือ  อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน อำเภอปาย อำเภอปางมะผ้า และอำเภอขุนยวม โดยเป็นเขตพื้นที่รับผิดชอบของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต 1 มีประชากรวัยเรียนอีกจำนวนหนึ่งที่ไม่สามารถเข้ารับบริการทางการศึกษาได้ เนื่องจากที่อาศัยอยู่ห่างไกลจากสถานศึกษาปกติ  ถึงแม้จะมีหน่วยงานอื่นมาให้การบริการ เช่น  โรงเรียนตระเวนชายแดน ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนแต่ก็ยังไม่สามารถจัดการศึกษาได้อย่างทั่งถึง

เพื่อแก้ปัญหาการให้บริการทางการศึกษาเป็นไปอย่างทั่งถึง ในปี พ.ศ.2548 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต 1 จึงได้นำเสนอนวัตกรรมรูปแบบการให้บริการทางการศึกษาในรูปแบบของโรงเรียนเขตพื้นที่การศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต 1 ที่จะเข้าให้บริการทางการศึกษาในพื้นที่ที่มีปัญหาในรูปแบบพิเศษ ทั้งการบริหารจัดการ การจัดการเรียนการสอน การประกันคุณภาพอื่น ๆ โดยให้มีผลผลิตที่มีคุณภาพตามเกณฑ์มาตรฐานเหมือนสถานศึกษาปกติ

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต 1 ได้เสนอให้คณะกรรมการเขตพื้นที่การศึกษาแม่ฮ่องสอนเขต 1 พิจารณาให้ความเห็นชอบในการจัดตั้งการประชุมครั้งที่ 1/2548 เมื่อวันที่ 6 เดือนเมษายน พ.ศ.2548 ที่ประชุมได้มีมติเห็นชอบตามเสนอ จึงได้ประกาศจัดตั้งโรงเรียนเขตพื้นที่การศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต 1 เมื่อวันที่ 21 เดือนเมษายน พ.ศ.2548 ตามประกาศลงวันที่ 21 เดือนเมษายน พ.ศ.2548 โดยมีองค์การยูนิเซฟให้การสนับสนุนและให้ความช่วยเหลือด้านงบประมาณในการจัดการเรียนการสอนในห้องเรียน/หย่อมบ้าน จำนวน 17 หย่อมบ้าน ใน 4 อำเภอ คือ อำเภอปาย อำเภอปางมะผ้า อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอนและอำเภอขุนยวม โดยมีสำนักงานโรงเรียนเขตพื้นที่การศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต 1 เพื่อเป็นศูนย์ประสานงานและบริหารจัดการการจัดการเรียนการสอนของคณะครูและนักเรียนทั้งหมด 17 ห้องเรียน ในระยะแรกเป็นเวลา 3 ปีและมีจำนวนห้องเรียนเพิ่มขึ้นเนื่องจากการยุบรวมโรงเรียนขนาดเล็ก อีก 6 ห้องเรียน ในปีการศึกษา 2552 รวมเป็น 23 ห้องเรียนในปีการศึกษา 2556 ห้องเรียนบ้านใหม่ห้วยหวายได้แยกเป็นโรงเรียนปกติ

ต่อมาได้มีโรงเรียนขนาดเล็กที่ประสบปัญหาด้านการบริหารจัดการสมัครใจเข้ามารวมเป็นห้องเรียนของโรงเรียนเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่องโดยในปี พ.ศ.2556 มีห้องเรียนทั้งสิ้น 24 แห่ง ซึ่งปรากฏการณ์ดังกล่าวส่งผลต่อประสิทธิภาพและความคล่องตัวในการบริหารจัดการ เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2556  สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต 1 จึงประกาศเลิกสถานศึกษา  โรงเรียนเขตพื้นที่การศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต 1 (ตามประกาศ ณ วันที่ 25 ธันวาคม 2556) และได้จัดตั้งสถานศึกษาขั้นพื้นฐานใหม่ จำนวน 4 โรงเรียน คือ โรงเรียนเขตพื้นที่การศึกษาประจำอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน อำเภอปาย อำเภอปางมะผ้า และอำเภอขุนยวม โดยโรงเรียนเขตพื้นที่การศึกษาอำเภอปางมะผ้า เป็นหนึ่งในโรงเรียนเขตพื้นที่การศึกษาประจำอำเภอ เริ่มตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม 2557  ในปีการศึกษา 2557 

ปัจจุบันโรงเรียนเขตพื้นที่การศึกษาอำเภอปางมะผ้า ดำเนินการจัดการเรียนการสอนสำหรับเด็กด้อยโอกาสตั้งแต่ชั้นอนุบาลปีที่ 1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีจำนวนนักเรียนทั้งสิ้น 188 คน ครอบคลุม 6 ห้องเรียน/หย่อมบ้าน ได้แก่ ห้องเรียนบ้านดงมะไฟ ห้องเรียนบ้านปางคามน้อย ห้องเรียนบ้านผาแดง ห้องเรียนบ้านปางคอง ห้องเรียนบ้านปางตอง  และห้องเรียนบ้านห้วยน้ำโป่ง ระยะทางจากแต่ละห้องเรียนถึงสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแม่ฮ่องสอนเขต 1 ระหว่าง 70 – 100 กิโลเมตรโดยประมาณ มีข้าราชการครู 11 คน พนักงานราชการ 1 คน ครูอัตราจ้าง 1 คน ครูชนเผ่า 3 คนโดยได้รับการสนับสนุนจากองค์การยูนิเซฟประเทศไทย (UNICEF of Thailand) เจ้าหน้าที่ห้องสมุด 2 คน และนักการภารโรง 2 คน โดยมี นายสนธยา  มูลคำ เป็นผู้อำนวยการโรงเรียน