บรรทัดห้าเส้น

การบันทึกโน้ตสากลอาศัยบรรทัดห้าเส้น (Staff) เป็นหลัก สัญลักษณ์และรายละเอียดต่างๆ ที่ใช้สื่อภาษาดนตรีจะบันทึกไว้บนบรรทัดห้าเส้นหรือบริเวณใกล้เคียง ลักษณะของบรรทัดห้าเส้นเป็นเส้นตรงแนวนอนขนานกัน มีระยะห่างระหว่างเส้นบรรทัดเท่ากัน บรรทัดห้าเส้นประกอบด้วยเส้นบรรทัดจำนวน 5 เส้นและช่องบรรทัด 4 ช่อง ในการเรียกเส้นบรรทัดและช่องบรรทัดให้ใช้ตัวเลขตามลำดับจากล่างไปหาบน กล่าวคือ ให้เส้นล่างสุดเป็นเส้นบรรทัดที่ 1 แล้วไล่ตามลำดับไปจนถึงเส้นบรรทัดที่ 5 ซึ่งเป็นเส้นบนสุด ส่วนช่องบรรทัด ก็ให้ช่องบรรทัดล่างสุดเป็นช่องที่ 1 ไปจนถึงช่องบนสุดเป็นช่องบรรทัดที่่ 4

การอ่านระดับเสียงจากตัวโน้ต เราจะดูตำแหน่งของตัวโน้ตบนบรรทัดห้าเส้น โดยหากระดับเสียงยิ่งสูง โน้ตจะยิ่งอยู่สูง หากระดับเสียงยิ่งต่ำ โน้ตจะยิ่งอยู่ต่ำ การสังเกตว่าโน้ตอยู่สูงหรือต่ำ เราจะดูจากหัวของตัวโน้ตเป็นหลัก ส่วนหางของตัวโน้ตบางทีเราจะปัดขึ้นหรือปัดลงแล้วแต่ความเป็นระเบียบและความง่ายในการอ่าน ซึ่งไม่มีผลต่อระดับเสียง

เส้นน้อย คือ เส้นสั้นๆ ที่อยู่ต่ำกว่าหรือสูงกว่าบรรทัดห้าเส้น มีระยะห่างเท่ากับบรรทัดห้าเส้นโน้ตที่อยู่ต่ำหรือสูงมากๆ จะต้องอาศัยเส้นน้อยตามลำดับ เช่นโน้ตที่คาบเส้นจะเรียงลำดับกับโน้ตที่อยู่ในช่องถ้าหากเส้นน้อยมีมากกว่าสามเส้น ควรใช้วิธีการเปลี่ยนกุญแจประจำหลักหรือใช้เครื่องหมายคู่แปดช่วย เพื่อให้สะดวกต่อการอ่าน