Lekcja 4
Lekcja 4
Embedded Files
Cele lekcji:
Cele lekcji:
Zrozumienie różnicy między systemem komputerowym a operacyjnym.
Poznanie różnych systemów operacyjnych.
Jak bezpiecznie pracować na komputerze i co zrobić gdy pojawiają się kłopoty.
Co to jest system operacyjny?
System operacyjny to podstawowe oprogramowanie, które zarządza całym działaniem komputera lub innego urządzenia elektronicznego. Można powiedzieć, że jest jak dyrygent orkiestry — sprawia, że wszystkie komponenty sprzętowe i programy współpracują ze sobą harmonijnie.
Oto co dokładnie robi:
📂 Zarządza plikami i danymi – pozwala zapisywać, kopiować, usuwać i porządkować dane na dysku.
🧠 Steruje pamięcią – decyduje, które programy dostają dostęp do pamięci RAM i ile jej mogą użyć.
🎛️ Obsługuje urządzenia – kontroluje sprzęt, jak klawiatura, mysz, drukarka, ekran czy głośniki.
👥 Zarządza użytkownikami i ich dostępem – ustala, kto może co robić na komputerze.
⚙️ Uruchamia programy – pozwala aplikacjom działać, komunikować się z urządzeniem i użytkownikiem.
Przykłady popularnych systemów operacyjnych:
Windows 🪟
macOS 🍏
Linux 🐧
Android 📱
iOS
Co to jest system komputerowy?
System komputerowy to całość współpracujących ze sobą elementów, które tworzą sprawnie działający „organizm technologiczny”. Można go porównać do dobrze zorganizowanej firmy — gdzie każdy pracownik (komponent) ma swoje zadanie, a wspólna praca prowadzi do osiągnięcia celu.
🔧 Skład systemu komputerowego:
Sprzęt (hardware) – fizyczne części komputera, np. procesor, pamięć RAM, dysk twardy, monitor, klawiatura, myszka.
Oprogramowanie (software) – programy i system operacyjny, które pozwalają sprzętowi wykonywać konkretne działania.
Użytkownik – osoba korzystająca z komputera, podejmująca decyzje i uruchamiająca programy.
Dane – informacje przetwarzane i przechowywane w systemie.
🧠 Jak to działa razem?
System komputerowy działa, gdy:
Użytkownik wydaje polecenie (np. otwiera dokument),
Oprogramowanie tłumaczy to polecenie na język zrozumiały dla sprzętu,
Sprzęt wykonuje polecenie (np. wyświetla dokument na ekranie),
Dane są przetwarzane lub zapisane – a cały proces przebiega błyskawicznie.
Przykład systemu komputerowego: Laptop, smartfon, serwer
Jaka jest różnica między systemem operacyjnym a komputerowym?
🖥️ System komputerowy – całość
To pełna struktura, która obejmuje:
Sprzęt – procesor, RAM, dysk, ekran itd.
Oprogramowanie – czyli również system operacyjny i wszystkie aplikacje
Użytkownik – Ty, osoba korzystająca z komputera
Dane – pliki, informacje, zasoby
To jak cały samochód, ze wszystkim: silnikiem, kołami, komputerem pokładowym, kierowcą i paliwem.
⚙️ System operacyjny – element systemu komputerowego
To jeden z kluczowych programów, który:
Zarządza działaniem komputera
Umożliwia uruchamianie innych aplikacji
Steruje dostępem do sprzętu
Jest jak komputer pokładowy w aucie — nie widzisz go bezpośrednio, ale bez niego nic by nie działało.
Co robić gdy komputer przestaje współpracować?
Spowolnienie pracy może być spowodowany brakiem miejsca na dysku twardym. W takim wypadku należy wykonać czyszczenie przestrzeni dyskowej. Jak tego dokonać?
Naciśnij Win + R, wpisz cleanmgr i zatwierdź Enterem. Wybierz dysk, który chcesz oczyścić (np. C:).
Kliknij „Oczyść pliki systemowe”, aby uzyskać dostęp do dodatkowych opcji czyszczenia.
Poczekaj na skanowanie, a potem zaznacz elementy do usunięcia:
pliki tymczasowe
Kosz
miniatury
stare aktualizacje systemu
Kliknij OK, następnie Usuń pliki, by rozpocząć proces.
Można ten proces zautomatyzować w następujący sposób:
Włącz „Czujnik pamięci” (Storage Sense)
Przejdź do Ustawienia → System → Magazyn.
Włącz Czujnik pamięci i skonfiguruj automatyczne czyszczenie.
Możesz ustawić, by system usuwał pliki z Kosza i folderu „Pobrane” po określonym czasie.
Inny problem to aplikacja, która przestała odpowiadać.
Często w takiej sytuacji wystarczy nacisnąć razem trzy klawisze Alt+Ctr+Del. Pojawi śię okno opcji gdzie należy wybrać Menadżer zadań. W nowym oknie dialogowym z listy aplikacji i procesów należy zaznaczyć nie odpowiadającą i wybrać przycisk Zakończ proces.
Wolno działający komputer.
W takim przypadku możemy sprawdzić co najbardziej obciąża pracę komputera i jeśli będzie to możliwe to przerwać ten proces lub spróbować zoptymalizować jego pracę. Postępujemy następująco: nacisnąć razem trzy klawisze Alt+Ctr+Del. W przeglądamy zakładki Procesor CPU, Pamięć, Dysk.
Kłopoty z uruchomieniem komputera.
Jeżeli jest problem z uruchomieniem komputera można uruchomić go w trybie awaryjnym (w trakcie uruchomienia komputera należy przytrzymać Shift). Dzięki temu można spróbować przywrócić ustawienia fabryczne, punkt dostępu lub podjąć inne działania naprawcze.
Page updated
Report abuse