About

Smart & Adaptive Architecture

What It Means

Smart & adaptive architecture combines technology, data, and responsive design to create buildings that think, learn, and adjust for efficiency, comfort, and sustainability.

In short:

A smart building reacts — to people, light, weather, and energy — in real time.

Applications in Iraq / Kurdistan Context

Even small-scale projects (homes, schools, offices) can integrate adaptively — through form, layout, or simple digital tools.

Smart sensors everywhere — The building has small sensors that track things like:
Room occupancy: knows if people are in the room or not.
Meeting room booking: shows which rooms are free or busy.
CO₂ level monitoring: checks air quality.
Temperature & humidity sensors: keep the air comfortable.
Light detection: turns lights on/off automatically.
Leak detection: warns if there’s water leakage.
Door/window sensors: know when they’re open or closed.
Motion detection: turns lights or security systems on when movement is detected.
Urban agriculture management: controls things like rooftop or indoor plants automatically (watering, light).
Custom digital signage: displays information, like meeting schedules or building updates.
Indoor asset tracking: finds equipment or tools inside the building using wireless signals.

ئاستی ڕووناکی پێشنیارکراو لە دەرەوەی باڵەخانەکان

ئاستی ڕووناکی (Illuminance) لە دەرەوەی باڵەخانەکان پێویستە بە شێوەی گونجاو هەڵبژێردرێت بەپێی جۆری شوێن و کاری ئەو ناوچەیە. ئەمە بەرپرسە بۆ ئاسایش، دەرکەوتن، و ئەمنی هاوڵاتیان. بەپێی ڕێنماییە نێودەوڵەتییەکان و ستاندەری EN 12464-2 (EN 12464-2)کە تایبەتمەندە بۆ شوێنەکاری دەرەوە:

هەژماری لوکس بۆ لومەن

ئەم هەژمارییەی لوکس بۆ لومەن یارمەتیت دەدات بۆ ئەوەی چارەسەرێکی ڕووناکی هەڵبژێریت کە بە باشی گونجاوە بۆ پێویستی تایبەتی بەرنامەکەت. ئێمە ژمارەیەکی زۆر نوورە LED ـی جۆراوجۆر و بەهێز و سەرکەوتوو پێشکەش دەکەین کە دەتوانرێت بۆ چارەسەری پڕۆژەی ڕووناکی جیاواز بەکاربهێنرێت .دابینکردنی ڕووناکی گونجاو بۆ کارێک دەتوانێت کاریگەری گەورە هەبێت لەسەر ئەنجامدانی کار، بەرهەمهێنان و ئاسایشی شوێنەکار.ئەو بڕی ڕووناکییەی پێویستە بۆ ڕووناککردنی کارێک بە شێوەی گونجاو، گۆڕاوە و پەیوەندیدارە بە جۆری ئەو بەرنامەیەی کە تێیدا کاردەکرێت.

ئاستی ڕووناکی پێشنیارکراو

بەپێی ستاندەری (EN 12464)نوور و ڕووناککردن – ڕووناکی شوێنەکاری ناوەکی)، کەمترین ڕووناکی پێویست بۆ دیوارەکان ٥٠ لوکس و بۆ سەقفەکان ٣٠ لوکس.لە پێشتر، بە شێوەی ئاسایی ئاستی ڕووناکی لە نێوان ١٠٠ تا ٣٠٠ لوکس بوو بۆ چالاکیە ئاساییەکان. بەڵام ئەمڕۆ، ئاستی ڕووناکی زۆرتر لە نێوان ٥٠٠ تا ١٠٠٠ لوکسە – بەپێی جۆری چالاکی. بۆ ئەو کارانەی کە وردەکاری و دقتی زۆر پێویست دەکەن، ئاستی ڕووناکی دەتوانێت ١٥٠٠ تا ٢٠٠٠ لوکسیش تێپەڕێت.

بفەرموون بەبینییى لینکى ئامادەکراو بۆ حسابکردنى روناکى پێویست لە دەرەوەى باڵەخانەکان و پارکىینگ لاندسکەیپەکان

https://www.us.lumistrips.com/lumistrips-en-lumen-lux-calculato

Sustainable & Biophilic Design

1. تەلارسازی بەردەوام -Sustainable Design

سەرەتایە کە بۆ پێکهێنانی بینا و فازەکان بە شێوەیەکی کەمترین زیان بە سروشتی و کۆنترۆڵی سەرچاوەکان.

گرنگیەکانی:

· کەمکردنەوەی کاربۆن (Carbon Footprint):: بەکاربردنی موادەکانی نوێ، نەوتکری نوێ، یان بەکارهێنانی دووبارەی مواد.

· تێچووى کەمتر : بیناکانی بەردەوام، بە درێژخایەن، کاریگەرییان لە تێچووی کەمترە، بەهۆی پەیوەندیدانیی گەرما، تەنظیم کردنی ڕووناكی، و دووبارە بەکارهێنانی ئاو.

· ژیان بە هاوئاهەنگی لەگەڵ هەسارەکە بە گشتی: یارمەتیدەدات بە گەشەپێدانی جیهانی بە بێ زیان‌ گەیاندن .

2. تەلارسازی ژینەگەلەیی - Biophilic Design

ئەو شێوازەیەی دیزاینە کە هەوڵی دەدات پەیوەندی مرۆڤ و سروشت بە شێوەیەکی ڕەخنەگر بگەیەنێتە ناو فازەکانی ژیانی ڕۆژانە.

گرنگیەکانی:

· پەیوەندی جەستە و دەرونى مرۆڤ لەگەڵ سروشت: دۆزراوە کە ئەو فازانەی بە هەنگاوە سروشتییەکان دیزاین کراون کاریگەری تایبەتیان هەیە لە سەر تەندروستی دەروونی و بەرزبوونی حەزە مرۆیی.

· کەمکردنەوەی فشاری دەرونى و ئیش و کار: ڕووناکی سروشتی، خەیاڵی ئاوی خۆڕا، ڕووپەل و ڕەنگە سەوزەکان تێدایە.

· زۆربەی نووسەرانی ژین و تەندروستی تایبەتی دەڵێن ئەم شێوازە یارمەتیدەدات بە نرمیی حەسەسیەکانی مرۆڤ لە فازەی کار، خوێندن یان نیشتەجێبوون .

گەورەترین سودەکانی ئەم دوو شێوازە:

تایبەتمەندی

Sustainable Design

Biophilic Design

سەرچاوەکانی بەکارهاتوو

بەرھەمەکانی دووبارەکاری، زیری، نەوتکری نوێ

ڕووخساری سروشتی و تێکەڵی گەڵا، ئاوی خۆڕا، ڕووناكی ڕاستەقینە

ئاراستەکانی کار

کەمکردنەوەی خواردنی سەرچاوە و ئۆلەتە زیانەکان

پەیوەندی ڕووحی مرۆڤ بە سروشت، حەز و تەندروستی

پەیوەندیدانی بە شارەوانی

باشترکردنی جوگرافیا و سروشت لە ناو شارەکە

گەشەپێدانی ئاستی هاوبەشبوونی شارەوانی

(Edrawmax program)

به رنامه يه كى تايبه ت به ديزاين كردنوو جيبه جيكردنى لايتينگ له كاره كانمان ئه م به رنامه يه فريه و دا به زاندنى به رنامه كه سا ده يه ئيشكردن له سه رى پراكتيكه لتره

ئه توانى فيلى ئه وتوكاده كه ت ئيمپورت بكه يت

له م فايله ى خواره وه

Edrawmax program

Waylan Sleman Abdullah has a Master of Landscape Architecture from Anhalt University of Applied Science, Bernburg (Germany), and a B.Sc. In Architectural Engineering from Koya University, Koya/Erbil in Iraqi Kurdistan.

Waylan works as an assistant lecturer in Engineering Decoration – Interior Design Department in Kurdistan Technical Institute, her research interest is in interior Design, Landscape Design, Heritage protection, historical Architecture, culture and context in landscape and architecture.

Waylan also has a good professional background in public architecture and municipal projects/design and Construction, as she worked for the municipalities of Erbil and Sulaymaniyah, main two cities in Iraqi Kurdistan. She is also a member of Kurdistan Engineering Union.