Al meer dan een eeuw lang zijn in de psychiatrie heftige controversen gaande over wat er aan de hand is bij een psychose en wat er aan gedaan moet worden. Het lijkt wel of de debatten rondom deze ziekten heftiger zijn dan bij andere psychiatrische stoornissen. Hoe komt het dat de psychotische mens - al dan niet door zijn dopamine gedreven - zo goed in staat is om de mensen in zijn omgeving te verontrusten? De laatste twintig jaar lijkt het onomstotelijk bewezen: erfelijkheidsonderzoek, hersenonderzoek, en het succes van farmacologische therapieën tonen alle aan dat psychosen, waaronder schizofrenie, gezien moeten worden als hersenziekten, die alleen maar op biologische wijze bestreden kunnen worden. Een aantal psychologische behandelingen, zoals de cognitieve therapie, interactietraining en de ondersteunende gezinsbegeleiding ('psycho-educatie') zijn weliswaar 'evidence based', maar zouden hun effect vooral dááraan te danken hebben dat zij de medicatietrouw bevorderen.

Het zijn dus vanuit de biologische visie louter aanvullende therapieën, die nog tijdrovend zijn ook. Wellicht is dit de reden waarom ze tot nu toe nog zo ontstellend weinig toegepast worden, hoewel hun effect bij een goede implementatie groter blijkt te zijn dan dat van nieuwe medicijnen. Danken deze nieuwe psychologische behandelvormen hun bestaansrecht uitsluitend aan het 'bevorderen van de medicatietrouw'? Of zijn er nog andere werkzame ingrediënten?

Wij vrezen dat de éénzijdige nadruk op een biologische, 'technische', benadering van de patiënt en het veronachtzamen van de emotionele en interactionele aspecten hebben geleid tot een ernstige verschraling van de zorg, niet in het minst doordat een groot deel van de hiervoor belangrijke beroepskrachten aan de psychiatrische instellingen werd onttrokken.

De collega's die onvrede hebben met de éénzijdige biologische benadering zijn van zeer verschillende pluimage. Sommigen zijn heel ervaren, anderen zijn net begonnen en verbazen zich over wat er om hen heen gebeurt. De theoretische achtergronden zijn heel verschillend: analytici die hun praktijk hebben aangepast, gedragstherapeuten die de patiënten willen leren omgaan met hun handicap, collega's die reeds geruime tijd het schizofrenieconcept in twijfel trekken, rehabilitatiewerkers die hun cliënten helpen hun eigen doelen te bereiken, cliënt-deskundigen die hun medecliënten bijstaan om met hun stemmen te leren leven, interactiedeskundigen die volgens de Gordon-methode familie en patiënten weer met elkaar in gesprek brengen, verpleegkundigen die bij de psycho-educatie nog even het familieconflict van gisteren meenemen, onderzoekers die conclusies hebben getrokken uit gesprekken met patiënten en hun familieleden, enz.

Met deze werkconferentie presenteert ISPS-Nederland/Vlaanderen zich voor het eerst aan het veld. Naast een platform voor de uitwisseling van ideeën en ervaringen wil deze conferentie ook een forum zijn voor het totstandkomen van contacten. De ISPS biedt zichzelf aan als een organisatie, waarbinnen deze eerste contacten verder kunnen worden onderhouden en uitgebouwd. Met het oog hierop hebben wij de aankondiging van deze conferentie beperkt gehouden tot een betrekkelijk geselecteerde doelgroep. Deze conferentie is de opstap voor een breder opgezet congres dat door ISPS-Nederland/Vlaanderen in 2003 georganiseerd zal worden.

Wij hebben voor u een zestal onderwerpen uitgekozen, die vanuit het gedachtegoed van ISPS belicht zullen worden door een spreker. Deze onderwerpen zijn: 1. vaardigheden bij de omgang met psychotici voor behandelaars en familieleden 2. benadering van het systeem van de psychotische cliënt 3. de plaats van de psychoanalytische methode 4. cognitieve gedragstherapie 5. stemmen accepteren 6. het verhaal van de cliënt: 'psychosen komen niet uit de lucht vallen'. De eerste drie lezingen zijn in de ochtend, de laatste in de middag. In het tweede deel van de ochtend en de middag kunt u deelnemen aan een diskussie naar eigen keuze over een van de drie in dat dagdeel gehouden lezingen. De diskussie zal geopend worden door twee deskundigen op het betreffende gebied, die zullen reageren op wat de spreker naar voren heeft gebracht. Het is de bedoeling, dat de uitkomsten van de diskussie verzameld zullen worden en geredigeerd in een stuk, dat aan alle deelnemers toegestuurd zal worden. Het zal dienen als uitgangspunt bij de organisatie van een in 2003 te houden, groter congres.