Описание подвига

Танкісты ішлі першымі

Прайшло амаль 65 гадоў з тых часоў, калі фашысцкія захопнікі былі выгнаны з беларускай зямлі. Цаной неймаверных намаганняў здабывалася перамога над ворагам. Дзесяткі тысяч салдат і афіцэраў, партызан і падпольшчыкаў аддалі свае жыцці за тое, шкаб беларускі народ быў свабодным.

1100 салдат і афіцэраў Чырвонай Арміі загінулі пры вызваленні г.Ляхавічы і Ляхавіцкага раёна. Іх прах пакоіцца ў трыццаці шасці брацкіх магілах.

Абеліскі і помнікі… Адлітыя з бронзы, высечаныя з каменя, апранутыя ў граніт… З імёнамі тых, хто не вярнуўся з палёў бою і без імён. Пад імі вечна спяць сыны Айчыны. Яны не шкадавалі сваёй крыві ў імя Перамогі наш фашызмам, не шкадавалі самага дарагога – жыцця.

Многія з іх без воінскіх званняў і ўзнагарод. Узнагародай ім стала мірная наша зямля, дзе шчасліва жывуць іх нашчадкі, захоўваючы светлую памяць аб загінуўшых і жывых.

Гісторыя вызвалення драматычная і гераічная. Пра апошнія баі нагадваюць помнікі і брацкія магілы загінуўшым салдатам Перамогі. З 4 па 6 ліпеня 1944 года вяліся жорсткія баі за вызваленне Ляхавіч і Ляхавіцкага раёна.

Вечарам 3 ліпеня з боку дарогі Масква – Брэст на Ляхавічы патокам пайшлі фашысцкія механізаваныя часці. Аказалася, што партызаны Каўпака на захад ад Сіняўкі і на ўсход ад Рэйтанава перарэзалі шасейную дарогу, і гітлераўцы вымушаны былі адыходзіць на Баранавічы па грунтовых дарогах нашага раёна.

3 ліпеня 1944 г. па загаду камандуючага бранятанкавымі і механізаванымі войскамі 28 Арміі № 035 ад 3.07.1944 г. 65-ты асобны танкавы полк (камандзір падпалкоўнік М.Д. Амельчанка) быў перададзены на ўзмацненне злучэнняў 3-га гвардзейскага стралковага корпуса і да 10.00 гадзін 4.07.1944 г. выйшаў у раён горада Ляхавічы (у рухомы рэзерв камандзіра корпуса). Да гэтага часу праціўнік рэшткамі 292-й пяхотнай і 4-й танкавай дывізіі пад націскам нашых войск адыходзіў за раку Ведзьма на яе заходнім беразе.

65-ты асобны танкавы полк, крыху адпачнуўшы, з раніцы 5.07.1944 г. зноў уступіў у бой на ляхавіцкім накірунку. Праследуючы праціўніка ў накірунку Жарабковіч, Канюхоў, Перахрэсця, Ляхавіч, танкісты палка ва ўзаемадзеянні з 160-м гвардзейскім стралковым палком 54-й гвардзейскай стралковай дывізіі адразу авалодалі усходняй часткай Ляхавіч.

У 21.00 гадзін 5.07.1944 г. другая танкавая рота старэйшага лейтэнанта Н.А. Багрыцэвіча сумесна з падраздзяленнямі 160-га гвардзейскага стралковага палка зрабіла спробу фарсіраваць р. Ведзьма і выбіць праціўніка з заходняй часткі горада. Манеўруючы паміж будынкамі, якія гарэлі, яны агнём з месца забяспечылі пераадоленне ракі невялікімі групамі пяхоты. Аднак, наступнымі контратакамі праціўніка яны былі зноў адкінуты на ўсходні бераг ракі.

Не дабіўшыся поспеху франтальнымі атакамі, танкісты, пасадзіўшы на танкі дэсант ад 160-га гвардзейскага стралковага палка, рашучым манеўрам абышлі праціўніка з флангаў і вымусілі яго пакінуць Ляхавічы.

У далейшым полк працягваў развіваць наступленне ў накірунку на Уцёс, Коханава, Пружаны.

У баях за Ляхавічы асабліва вызначыліся танкавыя экіпажы лейтэнанта Лутошкіна і малодшага лейтэнанта Ветрава, якія, не спыняючы агню з падбітага (Лутошкін) і палаючага (Ветраў) танкаў, знішчылі 15 гітлераўскіх салдат і афіцэраў, 2 гарматы, 2 кулямёты і падбілі танк праціўніка.

А ўсяго танкістамі палка ў гэтым баі было знішчана каля 150 салдат і афіцэраў праціўніка, 4 гарматы, 6 кулямётаў і падбіта 2 танкі. Палкі страцілі двух афіцэраў і сяржанта (у тым ліку малодшага лейтэнанта Ветрава), чатыры байцы былі паранены і два танкі выйшлі са строю (адзін згарэў і адзін быў падбіты).

6 ліпеня 1944 года часці 193-й стралковай дывізіі пасля жорсткага бою авалодалі Ляхавічамі і рушылі да Баранавіч.

У баях за вызваленне г. Ляхавічы ўмела і храбра дзейнічалі артылерысты пад камандаваннем Героя Савецкага Саюза старшага лейтэнанта Фёдара Паўлавіча Віслеўскага. Гарматы батарэі заўсёды былі ў баявых парадках стралковых падраздзяленняў. У час контратакі гітлераўцаў на Шчары яны падпалілі два фашысцкія “тыгры”, адну самаходку “фердынынд” і знішчылі каля роты пяхоты.

Калі стралкі батальёна, якім камандаваў Мікалай Рыгоравіч Боршч, пачалі штурм варожых пазіцый на заходнім беразе Шчары, артылерысты Віслеўскага прамой наводкай знішчылі ўмацаванні праціўніка, яго дзоты і кулямётныя кропкі.

А памяць аб танкістах, якія загінулі пры вызваленні горада Ляхавічы, увекавечана стэлай, што ўстаноўлена на перасячэнні вуліц Леніна і Кастрычніцкай.

   Івашка, В. Танкісты ішлі першымі / Валерый Івашка // Ляхавіцкі веснік. – 2009. – 6 мая. – С. 2.

Танкисты шли первыми

Прошло почти 65 лет с тех пор, когда фашистские захватчики были изгнаны с белорусской  земли. Ценой неимоверных усилий добывалась победа над врагом. Десятки тысяч солдат и офицеров, партизан и подпольщиков отдали свои жизни за то, чтобы белорусский народ был свободным.

1100 солдат и офицеров Красной Армии погибли при освобождении г.Ляховичи и Ляховичского района. Их прах покоится в тридцати шести братских могилах.

Обелиски и памятники ... Отлитые из бронзы, высеченные из камня, одетые в гранит ... С именами тех, кто не вернулся с полей боя и без имен. Под ними вечно спят сыновья Отечества. Они не жалели своей крови во имя победы над фашизмом, не жалели самого дорогого - жизни.

Многие из них без воинских званий и наград. Наградой им стала мирная наша земля, где счастливо живут их потомки, сохраняя светлую память о погибших и живых.

История освобождения драматическая и героическая. О последних боях напоминают памятники и братские могилы погибшим солдатам Победы. С 4 по 6 июля 1944 г. велись ожесточенные бои за освобождение Ляховичей и Ляховичского района.

Вечером 3 июля со стороны дороги Москва - Брест на Ляховичи потоком пошли фашистские механизированные части. Оказалось, что партизаны Ковпака западнее Синявки и восточнее Рейтанаво перерезали шоссейные дороги, и гитлеровцы вынуждены были отходить на Барановичи по грунтовым дорогам нашего района.

3 июля 1944 г. по приказу командующего бронетанковых и механизированными войсками 28 Армии № 035 от 3.07.1944 г. 65-й отдельный танковый полк (командир подполковник М.Д. Омельченко) был передан на усиление соединений 3-го гвардейского стрелкового корпуса и к 10:00 часам  4.07.1944 г. вышел в район города Ляховичи (в подвижный резерв командира корпуса). До сих пор противник остатками 292-й пехотной и 4-й танковой дивизии под натиском наших войск отходил за реку Ведьма на ее западном берегу.

65-й ​​отдельный танковый полк, немного отдохнув, с утра 5.07.1944 г. вновь вступил в бой на ляховичском направлении. Преследуя противника в направлении Жаребковичи, Конюхи, Перехрестье, Ляховичи, танкисты полка во взаимодействии с 160-м гвардейском стрелковом полком 54-й гвардейской стрелковой дивизии сразу овладели восточной частью Ляховичей.

В 21.00 часов 5.07.1944 г. вторая танковая рота старшего лейтенанта Н.А. Багрицевича совместно с подразделениями 160-го гвардейского стрелкового полка сделала попытку форсировать р. Ведьма и выбить противника из западной части города. Маневрируя между зданиями, которые горели, они огнем с места обеспечили преодоление реки небольшими группами пехоты. Однако, следующими контратаками противника они были вновь отброшены на восточный берег реки.

Не добившись успеха фронтальными атаками, танкисты, посадив на танки десант от 160-го гвардейского стрелкового полка, решительным маневром обошли противника с флангов и вынудили его покинуть Ляховичи.

В дальнейшем полк продолжал развивать наступление в направлении на Утес, Коханово, Пружаны.

В боях за Ляховичи особенно отличились танковые экипажи лейтенанта Лутошкина и младшего лейтенанта Ветрова, которые, не прекращая огня с подбитого (Лутошкин) и горящего (Ветров) танков, уничтожили 15 гитлеровских солдат и офицеров, 2 пушки, 2 пулемета и подбили танк противника.

А всего танкистами полка в этом бою было уничтожено около 150 солдат и офицеров противника, 4 орудия, 6 пулеметов и подбито 2 танка. Полки потеряли двух офицеров и сержанта (в том числе младшего лейтенанта Ветрова), четыре бойца  были ранены и два танка вышли из строя (один сгорел и один был подбит).

6 июля 1944 г. части 193-й стрелковой дивизии после жестокого боя овладели Ляховичами и двинулись в сторону  Барановичей.

В боях за освобождение г. Ляховичи умело и храбро действовали артиллеристы под командованием Героя Советского Союза старшего лейтенанта Федора Павловича Вислевского. Пушки батареи всегда были в боевых порядках стрелковых подразделений. Во время контратаки гитлеровцев на р. Щара они подожгли два фашистских «тигра», одну самоходку "фердинанд" и уничтожили около роты пехоты.

Если стрелки батальона, которым командовал Николай Григорьевич Борщ, начали штурм вражеских позиций на западном берегу Щары, артиллеристы Вислевского прямой наводкой уничтожили укрепления противника, его дзоты и пулеметные точки.

А память о танкистах, погибших при освобождении города Ляховичи, увековечено стелой, установленной на пересечении улиц Ленина и Октябрьской.

   Ивашко, В. Танкисты шли первыми / Валерий Ивашко // Ляховичский вестник. - 2009. - 6 мая. - С. 2.