Lesskilningur     

Að lesa og skilja náttúrufræðitexta með nemendum

Það er mikilvægt að hafa í huga að unglingar eru misjafnlega stakk búnir til að lesa og skilja fræðilegan texta. Margir nemendur í 8. bekk hafa ekki enn þróað nægilega færni í að takast á við texta sem inniheldur sértæk hugtök og orðalag sem er ekki hluti af þeirra daglega tungumáli. Þetta á ekki síst við um texta þar sem blandað er saman náttúrufræðihugtökum og orðum sem sjaldan koma fyrir í daglegu tali unglinga.

Texti sem virkar einfaldur og skýr fyrir þann sem hefur góðan lesskilning og er vanur hugtökum úr náttúrufræði getur verið mjög flókinn og óljós fyrir aðra. Því getur reynst erfitt að átta sig á hversu mikla túlkun, orðskýringar eða stuðning nemendur þurfa nema meðvitað sé farið yfir textann með þeim.

Þess vegna getur verið gagnlegt að lesa texta með nemendum og greina saman hvað gæti valdið misskilningi. Slík greining hjálpar kennaranum að setja sig í spor þeirra nemenda sem eiga erfitt með að skilja textann og búa til samtal um tungumálið í textanum, hugtökin og samhengi þeirra. Þetta styður við bæði faglega læsi og uppbyggingu orðaforða.

Markmiðið er ekki að einfalda textann um of, heldur að styðja nemendur til að ná dýpri skilningi, sjá samhengi og læra að takast á við fræðilega texta á eigin forsendum.

Gefið aðferðum tíma til að festa rætur: Hafið í huga að nemendur þurfa endurtekna þjálfun og tækifæri til að tileinka sér þessar lestraraðferðir. Þær skila ekki árangri strax við fyrstu tilraun. Þolinmæði, stöðug endurgjöf og reglubundin æfing yfir lengri tíma er nauðsynleg til að nemendur nái tökum á aðferðunum og geti beitt þeim sjálfstætt. Það er eðlilegt að nemendur þurfi nokkrar vikur eða jafnvel mánuði til að ná fullum tökum á þessari nálgun við lestur fræðitexta.

Nokkrar aðferðir sem styðja við lesskilning nemenda

Einnig er bent á möguleikann að nota Aðgengilegt lestrarumhverfi (e. Immersive Reader). Það er að finna í Microsoft Word eða Powerpoint, Nearpod og Helparbird. Textinn er þá afritaður í eitt af þessum forritum og deilt á nemendur. Þetta hentar vel fyrir nemendur sem glíma við lestrarerfiðileika og fyrir nemendur af erlendum uppruna sem hafa ekki náð tökum á íslensku. Á myndina má sjá íslenskan texta sem hefur verið þýddur yfir á arabísku með einni aðgerð. Athugið þó að hafa í huga að erlendir nemendur eru að læra íslensku og þetta er hjálpartæki og á ekki að taka yfir heldur styðja við nám. Erlendir nemendur vinna því verkefnin sín á íslensku. Mælt er með því að bjóða öllum nemendum sem kjósa að nota þennan möguleika en ekki eingöngu þeim sem eru lesblindir eða af erlendum uppruna og fellur það undir altæka hönnun náms (UDL).