1. องค์ประกอบของการสื่อสาร
องค์ประกอบพื้นฐานของการสื่อสารข้อมูล ได้แก่ ผู้ส่ง ผู้รับ ข้อมูลข่าวสาร ตัวกลางและข้อตกลงร่วมกัน(protocol) ในการสื่อสาร ตัวอย่างเช่น การพูดคุยสื่อสารกันระหว่างนักเรียนและครูในชีวิตประจำวัน ผู้ส่งคือครูผู้รับคือนักเรียน ข้อมูลข่าวสารคือสิ่งที่ครูพูดตัวกลางคืออากาศ กระดานดำ หรือไวต์บอร์ด สำหรับข้อตกลงร่วมกันคือภาษาที่ใช้
Embedded Files
2. เครือข่ายคอมพิวเตอร์
เครือข่ายคอมพิวเตอร์เกิดจากการนำเครื่องคอมพิวเตอร์ตั้งแต่สองเครื่องขึ้นไปมาเชื่อมต่อกันผ่านตัวกลางในการสื่อสารเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างกัน และใช้ทรัพยากรของระบบร่วมกัน(resource sharing) เช่น การเชื่อมต่อคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ต่าง ๆ เพื่อทำงานร่วมกัน ส่งผลให้เกิดความสะดวก เพราะสามารถปรับปรุงแก้ไขข้อมูลร่วมกันได้แม้ว่าจะทำงานอยู่ต่างสถานที่กัน การประยุกต์ใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์สามารถทำได้หลายรูปแบบ ได้แก่ การใช้โปรแกรมและข้อมูลร่วมกัน, การแบ่งปันอุปกรณ์ในเครือข่าย, การติดต่อสื่อสาร, การแบ่งปันแหล่งข้อมูลและความรู้ 2.1 ชนิดของเครือข่ายคอมพิวเตอร์
2.1.1 ชนิดของเครือข่ายคอมพิวเตอร์ แบ่งตามลักษณะการบริหารเครือข่าย ดังนี้
1) เครือข่ายส่วนบุคคลหรือแพน (Personal Area Network: PAN) เป็นการเชื่อมต่ออุปกรณ์คอมพิวเตอร์สำหรับการใช้งานส่วนบุคคลแบบไร้สาย สามารถใช้งานได้ในระยะประมาณ 10 เมตร เช่น การใช้เทคโนโลยีบลูทูธ (bluetooth technology) เชื่อมต่อสมาร์ตโฟนเข้ากับชุดหูฟังไร้สาย ใช้เทคโนโลยีอินฟราเรด(infrared technology) เชื่อมต่อเครื่องคอมพิวเตอร์กับเมาส์หรือคีย์บอร์ดแบบไร้สาย ใช้บลูทูธเชื่อมต่อสมาร์ตโฟนกับเครื่องพิมพ์
2) เครือข่ายเฉพาะที่หรือแลน (Local Area Network: LAN) เป็นการเชื่อมต่อคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกัน หรือพื้นที่ของหน่วยงานเดียวกัน แลนจัดได้ว่าเป็นเครือข่ายที่หน่วยงานสามารถบริหารจัดการได้ด้วยตนเอง ขอบเขตของแลนมีตั้งแต่เครือข่ายขนาดเล็กที่เชื่อมต่อคอมพิวเตอร์ภายในห้องเดียวกัน ไปจนถึงเครือข่ายขนาดปานกลางที่เชื่อมต่อคอมพิวเตอร์ระหว่างห้องหรือระหว่างอาคาร เช่น ระบบเครื่อข่ายภายในโรงเรียน ซึ่งมีทั้งแบบที่ใช้สาย (LAN) และแบบไร้สาย (WirelessLAN: WLAN) โดยใช้เทคโนโลยีไว้ไฟ ( Wi-Fi technology)
3) เครือข่ายบริเวณกว้างหรือแวน (Wide Area Network: WAN) เป็นเครือข่ายคอมพิวเตอร์ที่เชื่อมต่อระบบคอมพิวเตอร์เข้าด้วยกันในระยะไกล เช่น ระหว่างจังหวัด ประเทศ หรือทวีป ตัวอย่างการใช้แวนเช่น ธนาคารที่มีการเชื่อมต่อสาขาย่อยทั่วประเทศเข้าด้วยกัน การเชื่อมต่อมีทั้งระบบใช้สายที่ต้องวางสายไปตามถนน หรือใต้ท้องทะเล และแบบไร้สายที่เชื่อมต่อกันด้วยช่องสัญญาณดาวเทียม คลื่นไมโครเวฟหรือคลื่นวิทยุ
เครือข่ายส่วนบุคคลหรือแพน
(Personal Area Network: PAN)
เครือข่ายเฉพาะที่หรือแลน
(Local Area Network: LAN)
เครือข่ายบริเวณกว้างหรือแวน
(Wide Area Network: WAN)
2.1.2 ชนิดของเครือข่ายคอมพิวเตอร์ แบ่งประเภทตามลักษณะของการให้บริการ ดังนี้
1) เครือข่ายแบบรับ-ให้บริการ (client-server network) เป็นเครือข่ายที่มีเครื่องบริการ (server) ที่รองรับการขอใช้บริการจากเครื่องรับบริการ (client) ได้หลายเครื่องในเวลาเดียวกัน ทำให้สะดวกในการบริหารจัดการ บำรุงรักษาทรัพยากรของระบบตัวอย่างเช่น เครื่องบริการไฟล์ (file server) เครื่องบริการงานพิมพ์ (print server) เครื่องบริการเมล (mail server)
2) เครือข่ายระดับเดียวกัน (Peer-to-Peer network: P2P network) เป็นเครือข่ายที่คอมพิวเตอร์แต่ละเครื่องสามารถทำหน้าที่เป็นทั้งเครื่องรับและให้บริการในขณะเดียวกัน และสามารถใช้งานทรัพยากรของเครื่องอื่นได้อย่างเท่าเทียมกัน โดยที่ไม่มีเครื่องใดเครื่องหนึ่งทำหน้าที่เป็นเครื่องให้บริการโดยเฉพาะช่วยให้เราสามารถแบ่งปันไฟล์กับอุปกรณ์อื่น ในขณะเดียวกันก็ใช้งานไฟล์จากอุปกรณ์อื่นได้ด้วย
เครือข่ายแบบรับ-ให้บริการ
(client-server network)
เครือข่ายระดับเดียวกัน
(Peer-to-Peer network: P2P network)
2.2 ตัวกลาง
ตัวกลางของการสื่อสารในเครือข่ายคอมพิวเตอร์จะเชื่อมต่อระหว่างอุปกรณ์ในเครือข่ายเข้าด้วยกันโดยทำหน้าที่เป็นตัวกลางในการส่งข้อมูลจากต้นทาง (ผู้ส่ง) ไปยังปลายทาง (ผู้รับ) ตัวกลางในการสื่อสารมีทั้งแบบมีสายและไร้สายดังนี้
2.2.1 ชนิดของตัวกลางแบบมีสาย (wired media)
1) สายคู่บิดเกลียว (Unshielded Twisted Pairs:UTP) พบได้ทั่วไปในระบบโทรศัพท์บ้านซึ่งได้มีการนำมาใช้กับระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ด้วยลักษณะของสายจะมีการบิดเกลียวของคู่สายเข้าด้วยกัน ซึ่งจะช่วยให้นำสัญญาณได้ดีขึ้น
2) เคเบิลเส้นใยนำแสง (fiber optic cable) สายสัญญาณประเภทนี้ทำมาจากแก้วหุ้มด้วยฉนวนทึบแสง จะส่งสัญญาณแสงไปตามสายซึ่งมีความเร็วในการส่งสัญญาณสูงมาก แต่มีค่าใช้จ่ายสูงกว่าการส่งแบบใช้สายชนิดอื่นจึงนิยมนำมาเป็นสายสัญญาณหลักในการเชื่อมต่อเครือข่ายเข้าด้วยกัน เช่น การเชื่อมต่อระบบเครือข่ายระหว่างอาคาร ระบบอินเทอร์เน็ตความเร็วสูงระหว่างเมืองหรือประเทศ
3) สายยูเอสบี (Universal Serial Bus: USB) สายสัญญาณประเภทนี้เป็นสายสัญญาณที่ใช้ในการเชื่อมต่อคอมพิวเตอร์กับอุปกรณ์อื่น เพื่อใช้ในการถ่ายโอนข้อมูล หรือใช้เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต เช่น เชื่อมต่อสมาร์ตโฟนกับคอมพิวเตอร์ เพื่อให้คอมพิวเตอร์สามารถใช้ข้อมูล หรือใช้งานอินเทอร์เน็ตจากเครือข่ายโทรศัพท์เคลื่อนที่
2.2.2 ชนิดของตัวกลางแบบไร้สาย (wireless media) เชื่อมต่อคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ตั้งแต่ 2 อุปกรณ์ขึ้นไป โดยใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เช่น คลื่นวิทยุเป็นตัวกลางนำสัญญาณ เทคโนโลยีที่นิยมใช้ในปัจจุบัน เช่น บลูทูธ ไวไฟ ของผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตต่าง ๆ
2.3 อุปกรณ์เครือข่าย
1) สวิตช์ (switch) ทำหน้าที่รับส่งข้อมูล โดยรับเข้าข้อมูลจากเครื่องต้นทางออกไปยังเครื่องปลายทางได้หลายเครื่อง สามารถรับส่งข้อมูลได้รวดเร็ว นิยมใช้เชื่อมต่ออุปกรณ์เครื่อข่ายในระบบแลน
2) ไวร์เลสแอคเซสพอยต์ (Wireless Access Point: WAP) ทำหน้าที่เชื่อมอุปกรณ์ต่าง ๆ แบบไร้สายโดยใช้สัญญาณไวไฟ สามารถรับส่งข้อมูลรวดเร็ว ผู้ใช้สามารถเชื่อมต่อระบบเครือข่ายได้สะดวก
3) เราเตอร์ (router) ทำหน้าที่เป็นตัวกลางในการรับส่งข้อมูลระหว่างเครือข่าย โดยมีการค้นหาเส้นทางที่ดีที่สุดสำหรับส่งผ่านข้อมูลไปจนถึงอุปกรณ์ปลายทาง เพื่อให้การสื่อสารระหว่างเครือข่ายเป็นไปอย่างถูกต้องและรวดเร็ว
4) ไวร์เลสเราเตอร์ (wireless router) เป็นอุปกรณ์ทำหน้าที่เป็นทั้งสวิตช์ เราเตอร์ และแอคเซส-พอยต์ในเครื่องเดียวกันเพื่อให้สามารถใช้งานได้สะดวกและประหยัดงบประมาณ โดยนิยมนำมาใช้ในที่พักอาศัย ซึ่งมีชื่อเรียกแตกต่างกันไป นอกจากนี้ยังมีไวร์เลสเราเตอร์แบบพกพาที่สามารถติดตั้งซิมสมาร์ตโฟน ซึ่งจะช่วยให้สามารถใช้อินเทอร์เน็ตจากเครือข่ายโทรศัพท์เคลื่อนที่ พร้อมกันได้หลายเครื่อง
3. อินเทอร์เน็ต
อินเทอร์เน็ตเป็นเครือข่ายสาธารณะที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก เชื่อมต่อเครือข่ายย่อยจำนวนมากจากทุกมุมโลกเข้าด้วยกัน ทำให้สามารถสื่อสารข้อมูลระหว่างคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ต่าง ๆ ได้ การเชื่อมต่อทำได้หลายช่องทาง เช่น ผ่านระบบสายโทรศัพท์ ระบบเส้นใยนำแสง ระบบเอดีเอสแอล (Asymmetric Digital Subscriber Line: ADSL) ระบบดาวเทียม ระบบโทรศัพท์เคลื่อนที่
องค์ประกอบที่สำคัญในการใช้ระบบอินเทอร์เน็ต
เลขที่อยู่ไอพี (Internet Protocol address: IP address) ทำหน้าที่เสมือนเลขที่ป้ายทะเบียนกำกับอุปกรณ์ทุกชนิดที่เชื่อมต่อเข้าสู่ระบบอินเทอร์เน็ตเพื่อให้แต่ละอุปกรณ์สื่อสารกันได้ เลขที่อยู่ไอพีจึงมีความสำคัญอย่างมาก เพราะจะช่วยระบุที่อยู่ของอุปกรณ์นั้น ๆ ในระบบเครือข่าย เช่น เครื่องให้บริการ สสวท. มีเลขที่อยู่ไอพีเป็น 202.168.1.192
ชื่อโดเมน (domain name) เป็นชื่อที่ใช้ระบุตัวตนของเครื่อง แทนการใช้เลขที่อยู่ไอพี ซึ่งยากต่อการจดจำจึงกำหนดชื่อโดเมนขึ้นเพื่อให้ง่ายต่อการจดจำ โดยต้องจดทะเบียนไว้กับหน่วยงานที่จัดการโดเมนจึงจะใช้งานได้ชื่อโดเมนสามารถนำมาใช้เป็นส่วนหนึ่งของชื่อเว็บไซต์ (website หรือ Uniform Resource Locator: URL) หรือที่อยู่อีเมล (email address) ซึ่งช่วยให้ผู้ใช้อ้างถึงเว็บไซต์หรือที่อยู่อีเมลได้ง่าย
4. บริการบนอินเทอร์เน็ต
1) อีเมล เป็นบริการบนอินเทอร์เน็ตในการส่งข้อความรวมถึงไฟล์ชนิดต่าง ๆ ของผู้ส่งผ่านเครื่องให้บริการเมลต้นทางไปยังกล่องจดหมาย (mailbox) ของผู้รับที่เครื่องให้บริการเมลปลายทาง เมื่อผู้รับเปิดโปรแกรมอ่านอีเมล โปรแกรมก็จะดึงจดหมายที่มีมาถึงจากกล่องจดหมายออกมาให้อ่านในปัจจุบันการรับ-ส่งอีเมลสามารถกระทำผ่านเว็บเบราว์เซอร์ (web browser) โดยครั้งแรกผู้ใช้จะต้องลงทะเบียนสร้างบัญชีผู้ใช้อีเมล (email account) กับผู้ให้บริการอีเมลก่อน จึงจะสามารถใช้บริการได้ ตัวอย่างผู้ให้บริการอีเมล เช่น Gmail Outlook บัญชีผู้ใช้อีเมลที่กำหนดขึ้นจะต้องไม่ซ้ำกับชื่อที่มีอยู่แล้วในชื่อโดเมนเดียวกัน การตั้งชื่อควรใช้คำที่มีความหมายสุภาพ สั้น กระชับ เพื่อให้สามารถจดจำได้ง่าย ตัวอย่างชื่ออีเมลที่ไม่ควรใช้ เช่น i_am_crazy@gmail.com,my_name_is_ying_living_in_bangkok@yahoo.com การส่งข้อความด้วยอีเมลทำให้สามารถส่งข้อความถึงผู้รับได้อย่างรวดเร็ว เปิดอ่านอีเมล ได้ในเวลาที่ต้องการ อีกทั้งยังสามารถแนบไฟล์ต่าง ๆ เช่น รูปภาพ โปรแกรม หรือคลิปวิดีโอไปกับอีเมลได้อีกด้วย
2) บริการค้นหาข้อมูล บริการค้นหาข้อมูลเป็นบริการที่ให้ผู้ใช้ค้นหาข้อมูลต่าง ๆ บนอินเทอร์เน็ต โดยใช้โปรแกรมค้นหาหรือเสิร์ชเอนจิน (search engine) เพื่อค้นหาข้อมูลจากเว็บไซต์ต่าง ๆ ทั่วโลกที่มีข้อมูลสอดคล้องกับคำที่ต้องการค้นหา ตัวอย่างเว็บไซต์ ที่ให้บริการค้นหาข้อมูล เช่น google.com, bing.com, yahoo.com ในปัจจุบันการค้นหาข้อมูลยังสามารถค้นหา ข้อมูลที่เป็นรูปภาพหรือวีดิทัศน์ได้โดยใช้คำสำคัญหรือบางส่วนของภาพในการค้นหา
3) บริการส่งข้อความทันที (instant messaging: IM) หรือแชท (chat) เป็นบริการส่งข้อความให้กับคู่สนทนาการบริการส่งข้อความทันที ในปัจจุบันได้พัฒนาให้สามารถสนทนากันเป็นกลุ่มได้ นอกจากนี้ยังสามารถส่งไฟล์รูปภาพเสียง วีดิทัศน์ และแสดงภาพในเวลาจริงของผู้สนทนาทุกคนได้ ถ้าหากว่าเครื่องคอมพิวเตอร์ที่ใช้งานมีกล้องเว็บแคมติดตั้งอยู่ ตัวอย่างโปรแกรมแชท เช่น LINE, Messenger, WhatsApp, BeeTalk
4) อีคอมเมิร์ซ (electronic commerce: e-commerce) หรือการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์เป็นบริการในการทำธุรกรรมซื้อขายหรือแลกเปลี่ยนสินค้าและบริการผ่านอินเทอร์เน็ต ลูกค้าสามารถชำระค่าสินค้าและบริการได้หลายวิธี เช่น ใช้บัตรเครดิตหรือบัตรแทนเงินสดผ่านทางอินเทอร์เน็ต โอนเงินผ่านบัญชีธนาคารเพื่อชำระค่าสินค้าและบริการ อีคอมเมิร์ซ ช่วยลดต้นทุนให้กับผู้ขายทำให้สามารถประกอบธุรกิจได้โดยไม่จำเป็นต้องมีร้านค้า และลดค่าใช้จ่ายในการเก็บสินค้า แต่การจัดตั้งร้านค้าออนไลน์จะต้องจดทะเบียนร้านค้าให้ถูกต้องตามกฎหมาย อีคอมเมิร์ซช่วยให้ผู้ซื้อสามารถเลือกซื้อสินค้าได้อย่างรวดเร็วและในบางเว็บไซต์ยังมีการให้ข้อมูลความคิดเห็นจากผู้ที่เคยซื้อสินค้าไปแล้ว เพื่อให้ผู้ซื้อรายใหม่ใช้เป็นข้อมูลในการตัดสินใจ ตัวอย่างร้านค้าหรือบริการ ออนไลน์ เช่น www.amazon.com, www.ebay.com,www.trivago.co.th
5. คลาวด์คอมพิวติง
คลาวด์คอมพิวติง (cloud computing) เป็นบริการบนอินเทอร์เน็ต ผู้ใช้บริการไม่จำเป็นต้องรู้ว่ามีระบบติดตั้งอยู่ที่ไหน มีขนาดเท่าไร และไม่จำเป็นต้องติดตั้งซอฟต์แวร์ในเครื่องผู้ใช้ การใช้บริการบนคลาวด์ เช่น การใช้พื้นที่จัดเก็บข้อมูล หรือใช้โปรแกรมต่าง ๆ ทำงานร่วมกันในปัจจุบันมีการใช้คลาวด์กันอย่างกว้างขวาง เพราะประหยัดงบประมาณ สามารถใช้งานได้โดยไม่จำกัดสถานที่ ช่วยให้ทำงานได้ตลอดเวลา และอำนวยความสะดวกในการทำงานร่วมกัน ซึ่งต้องกำหนดสิทธิ์ผู้ใช้งานให้เหมาะสม เช่น ผู้ใช้บางคนอาจอ่านได้อย่างเดียว แต่ผู้ใช้บางคนสามารถแก้ไขได้
ตัวอย่างบริการบนคลาวด์
1. บริการเก็บไฟล์ข้อมูลเป็นบริการที่มีผู้ใช้เป็นจำนวนมากมีทั้งแบบให้บริการฟรี แบบที่ต้องเสียค่าใช้จ่ายรวมทั้งแบบที่ให้บริการฟรีบางส่วนและเก็บค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม ตัวอย่างบริการเก็บไฟล์ข้อมูล เช่น Google Drive, OneDrive, iCloud
2. บริการใช้งานโปรแกรมเป็นบริการที่ผู้ใช้สามารถใช้งานโปรแกรมต่าง ๆ ผ่านอินเทอร์เน็ตได้ โดยไม่ต้องติดตั้งโปรแกรมในเครื่องผู้ใช้ หรือติดตั้งเพียงบางส่วนซึ่งช่วยประหยัดทรัพยากรและพื้นที่จัดเก็บได้มาก ตัวอย่างโปรแกรม เช่น Google Maps, Google Photos, Microsoft Office 365
สรุป
เครือข่ายคอมพิวเตอร์แบ่งตามลักษณะการบริหารเครือข่ายได้ คือ แพน แลน และแวน นอกจากนี้เครือข่ายคอมพิวเตอร์สามารถแบ่งตามลักษณะการให้บริการ คือ เครือข่ายแบบรับ-ให้บริการ และเครือข่ายระดับเดียวกัน ในการเชื่อมต่ออุปกรณ์ในเครือข่ายเข้าด้วยกันจะมีตัวกลางการสื่อสาร มีทั้งแบบมีสายหรือไร้สาย โดยทำหน้าที่เป็นตัวกลางในการส่งข้อมูลจากต้นทางไปยังปลายทาง นอกจากนี้ยังต้องมีอุปกรณ์สนับสนุนในการเชื่อมต่อ เช่น สวิตช์ เราเตอร์
เครือข่ายที่ขนาดใหญ่ที่สุดในโลก คือ อินเทอร์เน็ต ซึ่งเชื่อมต่อเครือข่ายย่อยจำนวนมากจากทุกมุมโลกเข้าด้วยกัน อุปกรณ์ทุกชนิดที่เชื่อมต่อเข้าสู่ระบบอินเทอร์เน็ตเพื่อให้สามารถสื่อสารกันได้ต้องมีเลขที่อยู่ไอพี ซึ่งมีรูปแบบที่ยากต่อการจดจำ จึงมีการกำหนดชื่อโดเมนแทนในการระบุตัวตนของอุปกรณ์ ในปัจจุบันมีการให้บริการบนอินเทอร์เน็ตจำนวนมาก เช่น อีเมล บริการค้นหาข้อมูลบริการส่งข้อความทันที อีคอมเมิร์ซ
Page updated
Report abuse