วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรจักสานบ้านคลองโอน

“เพชรน้ำหนึ่งแห่งผลิตภัณฑ์จักสานคลุ้ม”

หากพูดถึงอำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด หลายๆคนอาจนึกถึงดินแดนแห่งเมืองอัญมณีพลอยแดงทับทิมสยามอันเป็นที่ลือเลื่อง ดังคำขวัญของจังหวัดตราดที่ว่า

“เมืองเกาะครึ่งร้อย พลอยแดงค่าล้ำ ระกำแสนหวาน หลังอานหมาดี ยุทธนาวีเกาะช้าง สุดทางบูรพา”

แต่นอกเหนือจากพลอยแดงทับทิมสยามแล้ว ที่นี่ยังมีของดีอันเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาอย่างช้านานนั่นก็คือผลิตภัณฑจักสานคลุ้มซึ่งเป็นภูมิปัญญาของชุมชชาวชองและสามารถหชมได้ที่วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรจักสานบ้านคลองโอน หมู่ที่ 4 ตำบลนนทรีย์ อำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด


วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรจักสานบ้านคลองโอน จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2550 ตั้งอยู่ ณ บ้านเลขที่ 27 หมู่ที่ 7 ตำบลนนทรีย์ อำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด สถานที่แห่งนี้มิใช่ทางผ่าน ต้องตั้งใจ จึงจะมาถึง

“คลองโอน” ชื่อหมู่บ้านเรียกตามคลองในหมู่บ้านซึ่งคดโค้งไปมา เมื่อคุณเข้าสู่หมู่บ้านคลองโอน คุณจะพบซุ้มประตูยินดีต้อนรับสู่หมู่บ้านคลองโอน แค่ได้เห็นก็รู้สึกอบอุ่น เหมือนได้กลับมาบ้าน หมู่บ้านแห่งนี้เป็นหมู่บ้านเล็กๆ สองข้างทางมีบ้านเรือนอาศัยอยู่ติดๆกันเต็มสองฝั่ง บ้านเรือนส่วนใหญ่ยังคงเป็นบ้านไม้ คงความเป็นวิถีชนบท คุณอาจพบเด็กๆ หรือผู้สูงอายุเดินตามถนนหนทางไม่ค่อยพบรถยนต์สัญจรไปมานัก เนื่องจากถนนในหมู่บ้านเป็นคอนกรีต และค่อนข้างแคบ ฉากหลังของหมู่บ้านคือเทือกเขาบรรทัดตั้งตระหง่าน คงความงดงาม คล้ายๆกับโอบกอดหมู่บ้านแห่งนี้อยู่ วิถีชีวิตของผู้คนในหมู่บ้านแห่งนี้ยังคงมีความสงบ ราบเรียบ มีวีถีชีวิตแบบดั้งเดิม ที่ให้เราได้สัมผัส และสถานที่แห่งนี้เองคือเพชรน้ำหนึ่งแห่งผลิตภัณฑ์จักสานคลุ้มที่มีชื่อเสียงเป็นอันดับต้นๆของประเทศไทย


เมื่อคุณเดินทางมาถึงวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรจักสานบ้านคลองโอน คุณจะเห็นภาพคุณป้าคุณยายนั่งจักสานคลุ้มอยู่ที่กลุ่มด้วยความใจเย็น ผลิตภัณฑ์แต่ละชิ้นกว่าจะผลิตออกมาได้ค่อนข้างใช้เวลา เนื่องจากทุกชิ้นล้วนใช้ความประณีต ความบรรจง ใส่ใจในรายละเอียดอย่างแท้จริง คุณยายในกลุ่มจักสานบอกว่า ต้นคลุ้มเป็นพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ อยู่บริเวณแหล่งน้ำ ลำธารที่ลุ่ม ที่ชื้น และสามารถขึ้นได้ทุกสภาพอากาศ ลำต้นกลม สูง มีความคงทน ชาวชองนิยมนำมาจักสานเป็นเครื่องใช้ในครัวเรือน เช่น กระจาด กระชอน กระบุง และตะกร้า

ปัจจุบันการจักสานผลิตภัณฑ์จากต้นคลุ้มได้ปรับไปตามสมัยนิยม เนื่องจากมีหน่วยงานเข้ามาส่งเสริมสนับสนุนคุณป้า คุณยาย ด้วยการออกแบบผลิตภัณฑ์ใหม่ๆขึ้นมาให้สอดคล้องกับยุคสมัยที่มีการเปลี่ยนไป เหมาะแก่การซื้อเป็นของใช้ ของฝากเพื่อนฝูง ญาติผู้ใหญ่ เช่น ที่ใส่ขวดไวน์ กระเชอ (ที่นอนแมวน้อยตัวโปรด) ซองใส่เอกสาร เป็นต้น

ได้ฟังแบบนี้แล้วอย่าลืมแวะมาอุดหนุนผลิตภัณฑ์ดีๆที่ทำจากใจ ของคุณป้า คุณยาย วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรจักสานบ้านคลองโอน เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจ อีกทั้งยังช่วยส่งเสริมสนับสนุนให้ภูมิปัญญาเหล่านี้ไม่จางหายไป รวมถึงเป็นแรงผลักดันให้คนรุ่นใหม่หันมาสนใจ และสืบทอดภูมิปัญญาดีๆเหล่านี้ไว้ ให้คงอยู่กับชุมชนสืบไป

ผู้ให้ข้อมูล : นางแหวว หาญพัฒน์

ผู้เรียบเรียง : นางสาวลูกน้ำ มูลโชติ

ภาพถ่ายภาพประกอบ : นางสาวลูกน้ำ มูลโชติ