อ่างเก็บน้ำคลองหลวงรัชชโลทร จาก ท้องน้ำพระมหากษัตริย์ สู่กินดีอยู่ดีเกษตรกร-อีอีซี

ชุมชน อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี

โครงการอ่างเก็บน้ำคลองหลวง รัชชโลทร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดชลบุรี เป็นโครงการพระราชดำริในหลวง ร.9 ที่ทรงพระราชทานไว้อำนวยประโยชน์แก่ชาวไทยทุกพื้นที่ครอบคลุมการแก้ปัญหาทรัพยากรธรรมชาติทั้งดิน น้ำ และป่า สร้างชีวิตสร้างผลผลิตให้ดีขึ้น ช่วยให้ชาวบ้านรอดพ้นทุกข์จากภัยน้ำท่วมและมีน้ำกินน้ำใช้อย่างมีความสุข

อ่างขนาดใหญ่นี้เป็นเขื่อนดินสูง 21.85 เมตร กว้าง 8 เมตร ความยาวสันเขื่อน 3,829 เมตร เก็บกักน้ำได้ 98 ล้านลูกบาศก์เมตร สามารถส่งน้ำให้กับพื้นที่ชลประทานได้ถึง 44,000 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่ 11 ตำบลในอำเภอเกาะจันทร์และอำเภอพนัสนิคม รวมถึงเป็นแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ บริเวณรอบอ่างและในพื้นที่มีการรวมกลุ่มอาชีพทั้งเกษตรทฤษฎีใหม่ ประมง และแปรรูปผลผลิตมากมาย เกิดชุมชนเข้มแข็งสืบสานแนวพระราชดำริด้วยความเชื่อมั่นในหลักเศรษฐกิจพอเพียงของพ่อหลวง โครงการอ่างเก็บน้ำคลองหลวง รัชชโลทร สร้างขึ้นตามพระราชดำริในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงพระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับงานชลประทาน ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน เมื่อวันที่ 12 พ.ค.2525 ทรงมีวัตถุประสงค์หลักแก้ไขขาดแคลนน้ำและบรรเทาอุทกภัยในฤดูน้ำ ต่อมาปี 2559 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ แทนพระองค์ทรงเปิดโครงการอ่างเก็บน้ำคลองหลวง รัชชโลทรตัวเขื่อนหลักมีระดับเก็บกักปริมาณน้ำ 98 ล้าน ลบ.ม. มีระบบส่งน้ำฝั่งซ้ายและฝั่งขวาความยาวฝั่งละ 28 กิโลเมตร แม้ระบบส่งน้ำสองฝั่งอยู่ระหว่างก่อสร้าง ก็ยังเกิดประโยชน์ต่อพื้นที่

อ่างเก็บน้ำคลองหลวงรัชชโลทร เพิ่มพื้นที่ชลประทานในฤดูฝนกว่า 44,000 ไร่ ครอบคลุม 2 อำเภอ 11 ตำบล และส่งน้ำเพื่อการเพาะปลูกในฤดูแล้ง 8,500 ไร่ นอกจากนี้ ยังส่งเพื่อการอุปโภคบริโภคเกือบ 12 ล้านลบ.ม.ต่อปี สนับสนุนอุตสาหกรรมการเลี้ยงสัตว์และรักษาสมดุลระบบนิเวศ อ่างนี้ยังจัดสรรน้ำให้การประปาส่วนภูมิภาคสาขาบ้านบึงประมาณ 13 ล้าน ลบ.ม.ต่อปี สำหรับผลิตน้ำประปาให้ประชาชน คิดเป็นมูลค่า 7 ล้านบาทต่อปี แล้วยังมีการทำประมงในอ่างเก็บน้ำ สร้างรายได้ให้ชาวประมงรอบอ่าง ท่ามกลางการพัฒนาที่รุดหน้า ท้องน้ำของพระมหากษัตริย์แห่งนี้ยังเป็นแหล่งจัดสรรน้ำให้โครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก หรืออีอีซี เตรียมขยายผลต่อยอดโครงการ ทำให้การใช้น้ำมีความมั่นคงเพิ่มขึ้น จะติดตั้งฝายพับได้สูง 1 เมตร ตลอดความยาวสันฝายของอาคารระบายน้ำล้น ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพเก็บน้ำเพิ่มขึ้น 27 ล้าน ลบ.ม. รวมเก็บน้ำได้ 125 ล้าน ลบ.ม. ทั้งยังเพิ่มพื้นที่ชลประทานเป็น 70,000 ไร่

ภาคอุตสาหกรรมเสนอความต้องการใช้น้ำ 30 ล้านคิวต่อปี ฤดูฝน 20 ล้านคิว ที่เหลือเป็นฤดูแล้ง ทั้งนี้ รัฐบาลได้วางโครงข่ายใยแมงมุมเพื่อจะกระจายน้ำ ฉะนั้น อ่างเก็บน้ำคลองหลวงจะพิจารณาข้อเสนอนี้หลังงานเพิ่มประสิทธิภาพกักเก็บน้ำแล้วเสร็จ เพราะอ่างนี้ในหลวง ร.9 มีพระราชดำริจัดสร้างเพื่อช่วยเหลือราษฎร หยุดน้ำท่วม แก้น้ำแล้ง

อ่างเก็บน้ำของพระราชายังสร้างสารพัดอาชีพให้ชาวชลบุรี ทั้งปลูกมะนาว เลี้ยงไส้เดือนดิน แปรรูปสมุนไพร ปลูกผักไฮโดรโปนิกส์ มีกลุ่มสตรีทำคุกกี้มะมาว ฟักข้าว เค้ก

“ ปัจจุบันมีกลุ่มแปรรูป 10 กลุ่ม อยู่ภายใต้กองทุนแปรรูปสมุนไพร ชีวิตดีขึ้น หมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงได้ใช้น้ำจากอ่างเก็บน้ำคลองหลวงปลูกพืชผัก ปลูกมะนาว มีน้ำประปาใช้ น้ำจากอ่างใช้ปลูกดอกพุด เป็นอีกอาชีพใหม่ เวลานี้ขยายไปกว่า 10 ครัวเรือน เก็บได้ทุกวัน วันละ 20 กิโลกรัม เราโชคดีที่มีกษัตริย์นักพัฒนา คิดถึงในหลวงรัชกาลที่ 9 ถ้าไม่มีอ่างก็คงไม่ลืมตาอ้าปากกันได้"