นายสร้อย ระโหฐาน ภูมิปัญญาด้านหมอพราหมณ์ ตำบลปะโค อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี

เนื่องจากการประกอบพิธีกรรม โดยเฉพาะการสู่ขวัญเป็นศิลปะและวัฒนธรรม อันกลายเป็นสายเลือดแห่งจารีตประเพณีสำคัญยิ่งของชาวอีสานมาช้านานแล้ว จนดูประหนึ่งว่าเป็นความจำเป็นขั้นพื้นฐานของจิตใจของชุมชนชาวไทยอีสาน ฉะนั้นเป็นการประกอบพิธีการดังกล่าวจึงเกี่ยวข้องกับทุกก้าวย่างของชุมชนไม่ว่าจะเป็นยามทุกข์หรือยามสุขก็ตามแต่ปัญหาในเวลานี้คือผู้ประกอบพิธีกรรม (Ritualist) หรือ หมอพราหมณ์ ผู้ชำนาญนั้นกำลังจะสิ้นไปจากหมู่บ้าน ทั้งนี้เพราะไม่มีการสืบสานและถ่ายทอดสู่อนุชนรุ่นหลังอย่างเป็นระบบ ดังนั้นการให้ความรู้และฝึกอบรมในวิชาสู่ขวัญจึงจำเป็นที่จะต้องฟื้นฟูบูรณาการให้คงอยู่และทันเหตุการณ์ในปัจจุบันต่อไป

การบายศรีสู่ขวัญ หรือบายศรีสูตรขวัญ ในสายตาของคนหัวสมัยใหม่ อาจมองว่าเป็นเพียงกุศโลบายในการสร้างขวัญและกำลังใจให้แก่ผู้ที่เข้ารับการสู่ขวัญเท่านั้น

แต่ในสายตาของผู้ที่มีความเชื่อ ซึ่งไม่จำกัดว่าคน ๆ นั้นจะเป็นคนรุ่นเก่าหรือรุ่นใหม่ก็ตามที กลับมองว่าการสู่ขวัญคือพิธีกรรมที่ศักดิ์สิทธิ์ ก่อให้เกิดอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ได้ ซึ่งการมองทั้งสองลักษณะนี้ ก็ถูกด้วยกันทั้งสองฝ่าย แต่อย่างไรก็ตามการประกอบพิธีบายศรีสู่ขวัญนี้ ผู้ที่เป็นเจ้าพิธี หรือหมอพราหมณ์ หรือพ่อพราหมณ์ ก็ควรทำให้ดี ทำด้วยจิตที่มีกุศลเจตนา ส่วนจะมีการพลิกแพลงแต่งเติมขั้นตอน หรือปรับเปลี่ยนให้แปลกใหม่พิสดารอย่างไรนั้น ยกให้เป็นศิลปะของพราหมณ์เจ้าพิธีแต่ละคนในฐานะนักปราชญ์คนหนึ่ง

การบายศรีสู่ขวัญ ถึงแม้จะเป็นพิธีกรรมโบราณก็ตาม แต่ปัจจุบันนี้ก็ยังได้รับความนิยมอยู่ดังเดิม คำว่า ศรี ศรี ก็ยังดังว่อน ๆ อยู่ทุกหมู่บ้านไม่เคยจางหายไปจากแดนดินถิ่นอีสาน แม้แต่ ต่าย อรทัย นักร้องเพลงลูกทุ่งยอดฮิตก็ไม่วายเว้นที่จะนำบทบายศรีสู่ขวัญมาดัดแปลงเป็นเพลงที่ลงตัว อันแสดงถึงพลังอิทธิพลของประเพณีบายศรีสู่ขวัญได้แทรกซึมเข้าสู่กระแสจิตวิญาณของคนไทยอีสานยากที่จะสลัดหลุดแล้ว ซึ่งเพลงนั้น มีเนื้อหาดังนี้