สวนหินผางาม เป็นความอัศจรรย์ของธรรมชาติที่สรรสร้างเทือกเขาหินปูนอันวิจิตร ราวกับภาพวาด มีอายุประมาณ 303-260 ล้านปี สันนิษฐานกันว่า ในอดีตพื้นที่บริเวณนี้เคยเป็นท้องทะเลมาก่อน จึงเกิดจากการทับถมของตะกอนใต้ทะเลจนเกิดการอัดแน่น และเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก เกิดการโก่งยกสูงขึ้น เมื่อเวลาผ่านไปเกิดกระบวนการผุกร่อนตามธรรมชาติ จากลม ฝน อากาศ และแรงแตกหักของแผ่นดินไหว จนมีสภาพอย่างที่เป็นปัจจุบัน ภายในสวนหินผางาม มีสภาพเป็นป่าเขาหินปูน และป่าดิบแล้ง มีพืชพรรณ พืชโบราณ และพืชสมุนไพรหายากกว่า 200 ชนิด อีกทั้งยังมีถ้ำน้อย ถ้ำใหญ่ที่สามารถเชื่อมโยงทะลุถึงกัน กว่า 400 ถ้ำ มีความพิสดารดูมหัศจรรย์แตกต่างกันไป จนบางคนเรียกสถานที่สวยงามแห่งนี้ว่า “คุณหมิงเมืองไทย” หรือ “คุนหมิงเมืองเลย” ทั้งนี้ได้มีการจัดทำเป็นเส้นทางศึกษาธรรมชาติ เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้เข้าไปเที่ยวชม ระยะทางประมาณ 1 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 45 นาที เส้นทางนี้จะมีความสลับซับซ้อนคล้ายเขาวงกต จึงต้องใช้ความระมัดระวังในการเดิน ถ้ำ และภูผาหินปูนรูปร่างต่างๆ กันไป และมีการตั้งชื่อตามรูปร่างที่จินตนาการได้ เช่น หินไดโนเสาร์ ผาทาร์ซาน ซุ้มคารวะ ถ้ำอรทัย ประตูโขง แยกพิศวง หินมงกุฎ นอกจากนี้ยังมีจุดชมวิวด้านบน เป็นลานกว้างที่สามารถมองเห็นภูเขาหินปูนรูปร่างสวยงามรอบๆ ตัว
สำหรับการเที่ยวชมสวนหินผางามนั้นมี 2 วิธี คือ การนั่งรถอีแต๊กเข้าไปเที่ยวชมซึ่งจะพาไปยังจุดชมวิวแล้วให้เที่ยวบนนั้น อีกวิธีคือ การเดินทางเข้าไปซอกแซกชมหินรูปร่างแปลกตาล ต้นไม้ใบหญ้าและสิ่งที่น่าสนใจอื่นๆซึ่งวิธีนี้ควร ให้ไกด์ท้องถิ่นนำชมเพื่อจะได้ไม่หลง และจะได้รับคำอธิบายเกี่ยวกับสภาพพื้นที่และหินรูปร่างแปลกประหลาดอย่างเต็มที่ ในบริเวณสวนหินผางามมีสถานที่บริการนักท่องเที่ยว ที่จอดรถ ห้องน้ำ ร้านขายของที่ระลึก และร้านอาหารให้บริการแก่นักท่องเที่ยว ที่สถานีบริการนักท่องเที่ยวมีบริการนำทาง และให้คำบรรยายค่าบริการเพียง 100 บาท ต่อนักท่องเที่ยวหนึ่งคณะ มีจุดชมวิวเพื่อถ่ายภาพยอดเขา คุณหมิงเมืองเลย ไว้เป็นที่ระลึก
ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวของ อบต.หนองหิน โทรศัพท์ 0 1462 1719 และศูนย์ประสานงานการ ท่องเที่ยว จังหวัดเลย โทรศัพท์ 0 4281 2812 หรือ ศูนย์บริการข้อมูลท่องเที่ยว (Call Center) 1147 หรือที่ ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวสวนหินผางาม โทรศัพท์ 0 4280 1900
ข้อมูลเนื้อหา เรื่องราว เขียนโดย นางดารุณี คำมา
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นางดารุณี คำมา