ละแวกะดาม แกงคั่วปู หรือ หลนปูนา นิยมกินเป็นคล้ายๆน้ำพริก โดยสามารถ จิ้มกินกับผักได้หลากหลายชนิด แต่ที่เข้ากันดีที่สุดคงไม่พ้น ผักกะแยง ผักแว่น และสายบัว เพราะเป็นผักที่หาได้ง่ายตามท้องไร่ท้องนา เขียนมาถึงตอนนี้หลายคนคงอยากรู้สูตรในการทำ ละแวกะดาม แล้วใช่ไหมค่ะ

• เริ่มจากหาปูนา ที่เป็นปูนาหน้าแล้ง และเอามาล้างน้ำ เอาดินออก

• จากนั้น แกะปูเอาขาและก้ามออก เอาแต่ตัวปูโขลกให้ละเอียดแล้วคั้นกับน้ำ สัก ๓ รอบ เอาแต่น้ำ ใส่หม้อตั้งไฟ

• โขลก พริก หอม กระเทียม กระชาย ข่า ตะไคร้ เกลือ กะปิ เข้าด้วยกันพแแหลก ไม่ต้องละเอียดมาก

• พอน้ำปูเดือด ให้ใส่พริกแกงที่ได้โขลกเตรียมไว้ และผักต่าง ๆ ตามที่ชอบ หรือถ้าจะทำเป็นน้ำพริกไว้จิ้มกับผัก ก็ไม่ต้องใส่ผัก ก็ได้

• พอน้ำปูเริ่มเดือดอีกรอบให้ใส่ข้าวคั่วป่นละเอียด และควรคนทันทีไม่ให้จับตัวเป็นก้อน

• ปรุงรสด้วยน้ำปลา น้ำมะขามเปียกให้ได้รสตามต้องการ และใส่ผักแขยง ยกลงได้

• หากเพิ่มเนื้อหมู ไก่ ปลาช่อน หรือปลาดุก ลงไปพอประมาณ จะทำให้ลักษณะของแกงมีน้ำขลุกขลิกน่ากินยิ่งขึ้น

"ได้ยินมานานแล้ว ละแวกะดาม !!!

ชวนสงสัยเพราะเป็นคำพื้นเมืองของชาวสุรินทร์

พูดจากันเป็นภาษาท้องถิ่น "ละแวกะดาม"

พอจะแปลได้ว่า แกงคั่วปู

ถามใคร ใครก็บอกว่ารู้

แกงคั่วปู อร่อยจะตาย

อันตัวเรานั้นก็หวังคาดหมาย

ขอขวนขวายได้ลิ้มลอง

เข้าตลาดเดินเมียงมอง

แต่หายังไงก็หาไม่เจอ......"

ในเดือน ๑-๒ ปูนาจะมีมันมาก มันปูจะมีสีเหลืองเข้ม หอมมันรสชาติดี ชาวบ้านมักนิยมนำตัวปูมาโขลกคั้นกับน้ำ และนำน้ำเนื้อปูไปคั่วในหม้อ จะได้น้ำข้น ๆ แล้วนำสมุนไพรตำเครื่องทำพริกแกงใส่ปรุงลงไป ส่วนมันปูที่ติดอยู่กับกระดอง ก็แคะเอาส่วนมัน ใส่เพิ่มสีสรรค์ เพิ่มความหอมมัน และรสชาติ ส่วนผักก็หาผักที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น เช่น มะละกอ ถั่วฝักยาว เผือก มัน อีออม ฯลฯ ใส่ลงแกงพอน้ำขลุกขลิก ตักกินกับข้าวหอมมะลิร้อน ๆ อร่อยอย่าบอกใคร