บทที่ 1 ข้อมูลพื้นฐาน

1. สภาพทั่วไป (ตำบล)

ประวัติความเป็นมา :

แรกเริ่มเดิมทีชุมชนคนจันดี เป็นชุมชนเล็กๆ อาศัยกันอยู่ไม่กี่ครัวเรือน ตามริมคลองบริเวณวัดจันดี (วัดทุ่งปอน) จึงนับเป็นชุมชนลุ่มน้ำ “คลองจันดี” การคมนาคมติดต่อค้าขายในสมัยนั้นต้องอาศัยทางน้ำเป็นหลัก ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2450 เส้นทางคมนาคมทางรถไฟได้เกิดขึ้น นับเป็นจุดเริ่มต้นเบิกฟ้าชุมชน “คลองจันดี” แต่ครั้งนั้นยังไม่มีสถานีรถไฟ การเดินทางทางรถไฟจึงจำเป็นต้องไปขึ้นลงที่สถานีรถไฟ “ฉวาง” หลังปี พ.ศ. 2450 ไม่นานก็เริ่มมีคนจีนโพ้นทะเลเข้ามาอาศัยอยู่และเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ ต่อมามีการก่อสร้างตั้งสถานีรถไฟ “คลองจันดี” การเดินทางขึ้นลง ทางรถไฟเริ่มสะดวกขึ้นและได้รับความนิยมมากขึ้น “คลองจันดี” ภาษาท้องถิ่นเรียกกันสั้นๆ ว่า “จันดี” สมัยนั้น “จันดี” มีพื้นที่ตั้งอยู่ในตำบลฉวาง อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช และอีกไม่นานก็ได้มีการปกครองดูแลท้องถิ่นในรูปแบบของ “สุขาภิบาล” แต่ยังอยู่ในตำบลฉวาง เมื่อบ้านเมืองเจริญและมีประชากรเพิ่มขึ้น จึงมีการเปลี่ยนแปลงจัดปรับตำบลใหม่ “จันดี” จึงเปลี่ยนไปขึ้นไปเป็นตำบลไสร้า อำเภอฉวาง และต่อมาเมื่อชุมชนโตขึ้นตามลำดับ จึงได้มีการรวบรวมหมู่บ้านเข้าด้วยกันรวม 5 หมู่บ้าน ของจัดตั้งเป็นตำบล “ตำบลจันดี” แต่ยังคงปกครองดูแลท้องถิ่นในรูปแบบของ “สุขาภิบาล” ครั้งเมื่อรัฐบาลมีนโยบาลที่จะให้ประชาชนได้มีการปกครองดูแล ช่วยเหลือ แก้ไขปัญหากันเองภายในชุมชนให้มากขึ้น และมีอิสระในการตัดสินใจภายในชุมชนตนเอง จึงได้มีการประกาศยกระดับการปกครองดูแลท้องถิ่นจากรูปแบบ “สุขาภิบาล” ขึ้นเป็นรูปแบบของการปกครองส่วนท้องถิ่น “เทศบาล” พร้อมกันหมดทั่วประเทศ เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2542 เทศบาลตำบลจันดียกฐานะจากสุขาภิบาลเป็นเทศบาลเมื่อ 25 พฤษภาคม 2542 สำนักงานตั้งอยู่เลขที่ 999 ถนน จันดี-สวนขัน หมู่ 3 ตำบลจันดี อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช รหัสไปรษณีย์ 80250 โทรศัพท์ 0-7548-6498 โทรสาร 0-7548-6598 ตำแหน่งพิกัดทางภูมิศาสตร์ของเทศบาลตำบลจันดี x47P0560071 y0927064 (บริเวณที่จับพิกัด เสาธงด้านหน้าสำนักงานเทศบาล)

ฉะนั้น “จันดี” จึงได้เปลี่ยนชื่อจาก “สุขาภิบาลจันดี” มาเป็น “เทศบาลตำบลจันดี” นับแต่นั้นมา

“จันดี” เมืองน่าอยู่ ผู้คนน่ารัก มากนักใจบุญตำบลจันดี ตำบลจันดีเป็นตำบลเล็ก ๆ ตำบลหนึ่งของอำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจที่สำคัญของอำเภอฉวาง ตำบลจันดีปกครองโดยแบ่งออกเป็น 5 หมู่บ้าน

คำขวัญตำบลจันดี อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช ขนาดพื้นที่ มีพื้นที่รับผิดชอบทั้งหมด 33.23 ตารางกิโลเมตร อยู่ในเขตตำบลจันดีทั้งหมด

ที่ตั้งและอาณาเขตติดต่อ

เทศบาลตำบลจันดี มีอาณาเขต ดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับ องค์การบริหารส่วนตำบลไสหร้า องค์การบริหารส่วนตำบลละอาย อำเภอฉวาง

ทิศใต้ ติดต่อกับองค์การบริหารส่วนตำบลหลักช้าง หมู่ 1 ตำบลหลักช้าง อำเภอช้างกลาง

ทิศตะวันออก ติดต่อกับองค์การบริหารส่วนตำบลสวนขัน,องค์การบริหารส่วนตำบลช้างกลาง อำเภอช้างกลาง

ทิศตะวันตก ติดต่อกับองค์การบริหารส่วนตำบลฉวาง,องค์การบริหารส่วนตำบลไสหร้า อำเภอฉวาง

เปลี่ยนเเปลงเขตครั้งล่าสุดเมื่อ 29 กรกฎาคม 2548 ซึ่งมีพื้นที่เดิมก่อนเปลี่ยนเเปลงเขต 6.5 ตารางกิโลเมตร ระยะห่างจากจังหวัด 53 กิโลเมตร ในเขตเทศบาลตำบลจันดีมีจำนวน 5 หมู่บ้าน ประกอบด้วย

หมู่ที่ 1 ต.จันดี

หมู่ที่ 2 ต.จันดี

หมู่ที่ 3 ต.จันดี

หมู่ที่ 4 ต.จันดี

หมู่ที่ 5 ต.จันดี

๒. ข้อมูล ของโครงสร้างพื้นฐาน

การคมนาคมขนส่งภายในเขตเทศบาลตำบลจันดี และกับชุมชนอื่น สามารถเดินทางสัญจรไปมาได้หลายเส้นทาง คือ ทางรถยนต์ โดยมีระบบโครงข่ายถนนทั้งถนนสายหลักและถนนสายรองซึ่งเชื่อมโยงอย่างเป็นระบบ ประกอบด้วยถนนสายต่าง ๆ ดังนี้

- ทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 4015 นครศรีธรรมราช – บ้านส้อง เป็นถนนเส้นทางหลักเชื่อมต่อระหว่างอำเภอเมืองนครศรีธรรมราช อำเภอลานสกา อำเภอช้างกลาง อำเภอฉวาง และอำเภอบ้านส้อง จังหวัดสุราษฎร์ธานี

- ทางหลวงท้องถิ่น เทศบาลตำบลจันดี – เทศบาลตำบลฉวาง เป็นเส้นทางรอง เชื่อมต่อ

ระหว่างเทศบาลตำบลจันดี หมู่ 5 ตำบลจันดี หมู่ 1 ตำบลไสหร้า และเทศบาลตำบลฉวางนอกเหนือจากเส้นทางหลักและรองข้างต้นแล้ว เทศบาลตำบลจันดียังมีถนนอีกหลายสายที่สามารถเชื่อมต่อระหว่างชุมชมในเขตเทศบาล เช่น ถนนสายคลองสำโรง/นาสร้าง ถนนสายจันดี – ทุ่งใหญ่ ถนนสายจันดีพัฒนา 1- 8 เป็นต้น

การจัดการขนส่งมวลชน

การเดินทางจากชุมชนจันดี สู่ชุมชนท้องถิ่นอื่น ๆ มีรถโดยสารบริการในเส้นทาง ดังต่อไปนี้

จันดี – กรุงเทพฯ บริการโดยรถไฟ ซึ่งมีรถไฟจำนวน 5 ขบวนที่จอด ณ สถานีรถไฟคลองจันดี

จันดี – สุราษฎร์ธานี บริการโดยรถไฟ

จันดี – สุไหงโกลก บริการโดยรถไฟ

จันดี – ภูเก็ต บริการโดยรถยนต์โดยสารปรับอากาศ รถยนต์โดยสารและรถตู้ปรับอากาศ

จันดี – บ้านส้อง บริการโดยรถยนต์โดยสารปรับอากาศ รถยนต์โดยสาร และ รถตู้ปรับอากาศ

จันดี – นครศรีธรรมราช บริการโดยรถไฟ รถยนต์โดยสารปรับอากาศ รถยนต์โดยสารรถตู้ปรับอากาศ และรถยนต์สองแถว

จันดี – กระบี่ บริการโดยรถยนต์โดยสารปรับอากาศและรถยนต์โดยสาร นอกเหนือจากการขนส่งดังกล่าวแล้วยังมีการขนส่งระหว่างจันดีถึงอำเภอต่าง ๆ ใกล้เคียงซึ่งจะบริการโดยรถยนต์สองแถวรับจ้าง ส่วนการเดินทางภายในเขตเทศบาลตำบลจันดีจะมีรถจักรยานยนต์รับจ้าง จำนวน 3 คิว

เขตการปกครอง

เขตการปกครองท้องที่ ประกอบด้วย ๕ หมู่บ้าน

หมู่ที่ 1 บ้านท่าสะท้อน มีนางสาวศิรินดา แก้วศรีมล เป็นผู้ใหญ่บ้าน

หมู่ที่ 2 บ้านปากมิน ,หลังสถานี ,คลองสำโรง มีนายประเสริฐ ภักดีประพันธ์ เป็น กำนัน

หมู่ที่ 3 บ้านสวนจีน มีนายประสงค์ วิริยะตั้งสกุล เป็น ผู้ใหญ่บ้าน

หมู่ที่ 4 บ้านตลาดจันดี มีนายสมพร ศักดิ์เกิด เป็นผู้ใหญ่บ้าน

หมู่ที่ 5 บ้านนายาว มีนายอดิศักดิ์ สมบัติปราโมทย์ เป็นผู้ใหญ่บ้าน

ภูมิอากาศ (ปีปัจจุบัน)

ลักษณะอากาศไม่ร้อนจัดหรือหนาวจัด โดยมีอุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปี 24 องซาเซลเซียส แบ่งออกได้เป็น 2 ฤดู คือ ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่ เดือนกุมภาพันธ์ – พฤษภาคม ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายน – มกราคม

๓. สภาพทางสังคม – ประชากร

จำนวนครัวเรือน จำนวนประชากร จำแนกตามเพศ

เพศชาย 3,599 คน เพศหญิง 3,896 คน รวม 7,475 คน

แยกตามกลุ่มอายุ

-อายุ ชาย หญิง รวม

0-9 424 421 855

10-19 485 458 992

20-29 529 504 1,033

30-39 594 586 1,180 40-49 513 564 1,077

50-59 454 577 1,031 60 ปีขึ้นไป 471 567 1,038

จำนวนครัวเรือน 3,870 ครัวเรือน จำนวนคนชรา/อายุมากว่า 60 ปี ขึ้นไป 1,038 คน

การตั้งบ้านเรือนในชุมชน

โดยส่วนมากตั้งบ้านเรือนเป็นแบบชุมชน มีบ้านอยู่ติด ๆ กันหนาแน่น และกระจัดกระจายทั่วไปตามชุมชน

ด้านศาสนา

- ผู้นับถือศาสนาพุทธ ร้อยละ 95 ของจำนวนประชากรทั้งหมดในเขตเทศบาลตำบลจันดี

- ผู้นับถือศาสนาคริสต์ ร้อยละ 5 ของจำนวนประชากรทั้งหมดในเขตเทศบาลตำบลจันดี โบสถ์จำนวน 1 หลัง

วิถีการดำรงชีวิต

อยู่แบบพึ่งพาอาศัย แบบพี่แบบน้อง เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่กันและกัน มีการทำสวนยาง ค้าขาย รับจ้าง เกษตรกรรม เกี่ยวกับการทำสวนยางและทำนาบ้างบางส่วน

ด้านการศึกษา

๑. ศูนย์เด็กเล็ก จำนวน 1 ศูนย์ (ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเทศบาลตำบลจันดี)

๒. กศน.ตำบล จำนวน ๑ แห่ง

และสถานศึกษาที่อยู่ใกล้เคียงกับเทศบาลตำบลจันดี เช่น โรงเรียนเจริญวิทย์ โรงเรียนวัดจันดี (ตั้งอยู่อำเภอช้างกลาง) วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีนครศรีธรรมราช (ตั้งอยู่อำเภอช้างกลาง) เป็นต้น

สภาพทางเศรษฐกิจ

การประกอบอาชีพของประชาชนในเขตเทศบาลตำบลจันดี สามารถแบ่งออกเป็น 5 ประเภท คือ การพาณิชยกรรม การเกษตรกรรม การอุตสาหกรรม การรับจ้าง ข้าราชการและพนักงานรัฐวิสาหกิจ พนักงานและลูกจ้างของรัฐ

- การพาณิชยกรรม ผู้ประกอบอาชีพค้าขายจะอยู่ในเขตเทศบาล เป็นส่วน

ใหญ่ ดำเนินกิจการร้านขายของชำ ร้านอาหาร ร้านเสริมสวย ร้านขายทองรูปพรรณ ปั๊มน้ำมัน สถาบันทางการเงินให้บริการ 6 แห่ง

- การเกษตรกรรม ส่วนใหญ่จะกระจายตัวอยู่รอบนอกชุมชน ซึ่งส่วน

ใหญ่ประกอบอาชีพการทำสวนยาง และสวนผลไม้ ได้แก่ เงาะ มังคุด ทุเรียน เป็นต้น

ผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญ คือ ยางพารา

- การรับจ้าง อาชีพรับจ้างในเขตเทศบาลตำบลจันดี ได้แก่ การขับรถ

รับจ้าง (รถสองแถว รถจักรยานยนต์ ) การรับจ้างกรีดยาง กรรมกรก่อสร้าง รับจ้างในโรงงาน และลูกจ้างในร้านค้าต่าง ๆ

- ข้าราชการและลูกจ้าง พนักงานและลูกจ้างของรัฐวิสาหกิจ พนักงานและลูกจ้างของรัฐ เนื่องจากชุมชนจันดี มีส่วนราชการทั้งภาคราชการ รัฐวิสาหกิจ และราชการส่วนท้องถิ่น

การพาณิชยกรรมและบริการ

ประเภทและจำนวนสถานประกอบการด้านการพาณิชยกรรมและการบริการ

1) สถานประกอบการด้านพาณิชยกรรม

1. ตลาดสดเอกชน จำนวน 1 แห่ง

2. สถานีบริการน้ำมัน จำนวน 6 แห่ง

3. โรงฆ่าสัตว์ จำนวน 3 แห่ง

2) สถานประกอบการด้านบริการ

1. โรงแรม จำนวน 6 แห่ง

2. ธนาคาร จำนวน 6 แห่ง

3. สถานีขนส่ง จำนวน 1 แห่ง

การอุตสาหกรรม

1. อุตสาหกรรมขนาดกลาง จำนวน 4 แห่ง

2. อุตสาหกรรมครัวเรือน จำนวน 1 แห่ง

ผลิตภัณฑ์ชุมชน

1. โรงงานยาง

2. ผลิตภัณฑ์เส้นหมี่ซั่ว

3. ผลิตภัณฑ์การตีเหล็ก

4. น้ำมันไบโอดีเซล

5. ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากยาสมุนไพรพื้นบ้าน

6. เครื่องจักสาร ( เครื่องมือหาปลา , เลี้ยงไก่ )

7. ข้าวไร่ปลอดสารพิษ

การท่องเที่ยว

ภายในเขตเทศบาลตำบลจันดีมีแหล่งท่องเที่ยว

๑) แหล่งท่องเที่ยวที่อยู่บริเวณใกล้เคียงและเทศบาลตำบลจันดีเป็นชุมชนที่ต้องผ่านแหล่ง

ท่องเที่ยวที่สำคัญทางศาสนา ได้แก่ วัดธาตุน้อย ทางธรรมชาติ ได้แก่ พรุอาใจ น้ำตกท่าแพ อุทยานแห่งชาติเขาหลวง เขาเหมน

ชุมชน จำนวน 12 ชุมชน ได้แก่

(1) ชุมชนจันดีเมืองใหม่

(2) ชุมชนประปาเก่า

(๓) ชุมชนช่องป่า

(๔) คลองสำโรง/นาสร้าง

(๕) ชุมชนเมือง(ตลาด)

(๖) ชุมชนปากมิน

(๗) ชุมชนหลังสถานี

(๘) ชุมชนบ้านท่าสะท้อน

(๙) ชุมชนบ้านเกาะค่างขาว

(๑๐) ชุมชนบ้านนายาว

(๑๑) ชุมชนบ้านสวนจีน

4. แหล่งวิทยาการชุมชนและทุนด้านงบประมาณที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์เพื่อการศึกษา

๔.๑ ศูนย์ส่งเสริมแพทย์แผนไทย

๔.๒ ศูนย์บริการข้อมูลข่าวสารและบริการประชาชน

๔.๓ กลุ่มแม่บ้านพัฒนาการเกษตรบ้านนายาว

๔.๔ กศน.ตำบลจันดี

๔.๕ สวนยา ๙ รส