ภูมิปัญญาท้องถิ่น

การตีมีดแบบโบราณ

อำเภอคลองลานมีชาวเขาเผ่าม้งอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากและยังคงรักษาวัฒนธรรมและประเพณี ไว้ได้เป็นอย่างดี ปัจจุบันชาวเขาเผ่าม้งยังคงนับถือผี และมีบางส่วนที่นับถือพระพุทธศาสนา ผสมผสานกับความเชื่อดั้งเดิมเกี่ยวกับผีมีผีเหย้าผีเรือน 6 ตน คือผีปู่ย่าตายายหรือผีบรรพบุรุษ ผีเสาเอก ผีเตาไฟ ผีเตาข้าวหมู ผีประตูและผีนอน และมีความเชื่อเรื่องผีป่า

ชาวเขาเผ่าม้งยึดถือระบบครอบครัว บุรุษที่มีอาวุโสสูงสุดจะมีศักดิ์เป็นหัวหน้า หรือประมุขของตระกูล มีสิทธิขาดในการตัดสินใจ ขณะเดียวกันผู้อาวุโสจะต้องรับผิดชอบต่อความเป็นอยู่ของคนในตระกูล ชาวเขาเผ่าม้งยังรักษาการตีมีดแบบโบราณ ไว้ได้เป็นอย่างดี และสืบทอดมาหลายชั่วอายุคน จากการบอกเล่าจากผู้เฒ่าชาวม้ง การตีมีดของม้งมีมาตั้งแต่สมัยที่ม้งอาศัยอยู่เมืองจีน จนกระทั่งอพยพย้ายถิ่นฐานมาอยู่ที่ขุนเขาคลองลาน ก่อนจะอพยพมาอยู่พื้นล่างในอำเภอคลองลาน

การตีมีดโบราณของชนเผ่าม้งมีการสืบทอดมานาน ตั้งแต่บรรพบุรุษ โดยการใช้เหล็กแท่ง หรือเหล็กแหนบ เป็นวัตถุดิบสำหรับตี เตาที่ใช้ตีมีด เป็นเตาแบบโบราณ ที่ใช้ ปู้ หรือ ไฟสำหรับ เป่าให้ เหล็กแดง ทำด้วยไม้เนื้ออ่อน เจาะเข้าไป ให้เป็นโพรงเป็นกระบอกสูบและใช้ ขนไก่สำหรับเป็นลูกสูบ ทำให้การสูบเบาแรงแทบไม่ต้องออกแรง เพียงดึงเบาๆก็ทำให้เกิดลมอัดอย่างแรง ทำให้ไฟลุกอย่างคุโชน ทำให้เหล็กแดง เมื่อได้ที่แล้วจึงนำมาใช้ตี เทคนิคในการตีมีดของชนเผ่าม้ง คือการทำให้เหล็กอ่อนตัว คือเมื่อเผาเหล็กให้ร้อนจนแดงแล้ว นำมากลบด้วยแกลบ แล้วจึงไปตีใหม่หรือไปตะไบจะทำให้เหล็กอ่อนมากขึ้นและนำไปเข้าเล่ม ทำให้มีมีคม ที่ถาวร และคมผิดกว่ามีดทั้งหลาย

มีดที่ถูกตีขายโดยชนเผ่าม้ง มีความคงทน และความคมที่แตกต่างจากมีดโดยทั่วไป ถือเป็นมีที่มีคุณภาพที่ดีมาก การตีมีดของชาวเขาเผ่าม้งจากรุ่นสู่รุ่นมุ่งมั่นรักษาวัฒนธรรมการตีมีด ไว้ให้มีผู้สืบทอดการตีมีดต่อไป