ความเป็นมา

การจัดการศึกษาอาชีพในปัจจุบันมีความสำคัญมาก เพราะจะเป็นการพัฒนาประชากรของประเทศให้มีความรู้ ความสามารถ และทักษะในการประกอบอาชีพเป็นการแก้ปัญหาการว่างงานและส่งเสริมความเข้มแข็งให้แก่เศรษฐกิจชุมชนซึ่งกระทรวงศึกษาธิการได้กำหนดยุทธศาสตร์ 2555 ภายใต้กรอบเวลา 2 ปี ที่จะพัฒนา 5 ศักยภาพของพื้นที่ใน 5 กลุ่มอาชีพใหม่ ให้สามารถแข่งขันได้ใน 5 ภูมิภาคหลักของโลก “รู้เขา รู้เรา เท่าทัน เพื่อแข่งขันได้ในเวทีโลก” ตลอดจนกำหนดภารกิจที่จะยกระดับการจัดการศึกษาเพื่อเพิ่มศักยภาพและขีดความสามารถให้ประชาชนได้มีอาชีพที่สามารถสร้างรายได้ที่มั่นคง โดยเน้นการบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่างๆมุ่งพัฒนาคนไทยให้ได้รับการศึกษาเพื่อพัฒนาอาชีพและการมีงานทำอย่างมีคุณภาพทั่วถึงและเท่าเทียมกัน ประชาชนมีรายได้มั่นคง มั่งคั่ง และมีงานทำอย่างยั่งยืน มีความสามารถเชิงการแข่งขันทั้งในระดับภูมิภาคอาเซียนและระดับสากล ซึ่งจะเป็นการจัดการศึกษาตลอดชีวิตในรูปแบบใหม่ที่สร้างความมั่นคงให้แก่ประชาชนและประเทศชาติ

สภาพสังคมปัจจุบัน มนุษย์เราได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงในด้านต่าง ๆ เช่น ด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคมและสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก ประชากรมนุษย์เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ แต่ทรัพยากรธรรมชาติถูกใช้ไปอย่างรวดเร็ว และไม่เพียงพอกับจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้นทุกมุมโลก มนุษย์จึงประสบปัญหาต่าง ๆ ตามมามากมาย โดยเฉพาะด้านการดำรงชีวิต และชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน นอกจากจะมีการประกอบอาชีพเพื่อเป็นการเลี้ยงตัวเองและครอบครัวแล้ว ยังมีสิ่งที่ถือว่าเป็นภาระหนัก คืออาหารเพื่อบริโภคประจำวัน จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่มนุษย์เราจะต้องสร้างขึ้นหรือมาทดแทนโดยวิธีการต่างๆ เพื่อการอยู่รอด

การพัฒนาหลักสูตรอาชีพจัดทำขึ้นโดยทำการศึกษา สำรวจ และวางแนวทางการพัฒนาด้านโครงสร้างพื้นฐาน การพัฒนาเกษตรกร และการพัฒนาด้านการจัดการแบบบูรณาการ โดยใช้หลักกระบวนการ “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” มาจัดกระบวนการเรียนรู้ ให้เกิดความเข้มแข็ง และยั่งยืน ในการประกอบอาชีพเกษตรกรรม จึงได้จัดทำหลักสูตรการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักโดยวิธีเกษตรอินทรีย์ โดยมีจุดมุ่งหมายหลักเพื่อให้ท้องถิ่นและหน่วยงานในท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการพัฒนาอาชีพเกษตรกรรม เป็นการสร้างรายได้ ลดรายจ่ายในครัวเรือนและการขยายโอกาสในการเข้าถึงแหล่งทุนต่างๆ ควบคู่กับการฟื้นฟู และอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ไปพร้อมกับการพัฒนาด้านคุณธรรม จริยธรรม และมุ่งเน้นให้เกษตรกรเกิดการรวมกลุ่ม และสร้างเครือข่ายระหว่างกลุ่มองค์กรต่างๆ ในชุมชน

หลักการของหลักสูตร

หลักสูตรการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดชัยภูมิ มีหลักการดังนี้

1. เป็นการจัดหลักสูตรด้านเกษตรกรรม ที่มีความยืดหยุ่น ทั้งด้านหลักสูตร การจัดกระบวนการเรียนรู้ การวัดและประเมินผล เน้นบูรณาการให้สอดคล้องกับศักยภาพด้านต่าง ๆ 5 ด้าน ได้แก่ ศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาติในเขตพื้นที่อำเภอบ้านเขว้า ศักยภาพของพื้นที่ตามลักษณะภูมิอากาศ ศักยภาพของ ภูมิประเทศ และทำเลที่ตั้งของอำเภอบ้านเขว้า ศักยภาพของศิลปะ วัฒนธรรมประเพณี และวิถีชีวิตของคนในเขตพื้นที่อำเภอบ้านเขว้า และศักยภาพของทรัพยากรมนุษย์ในเขตพื้นที่อำเภอบ้านเขว้า

2.การจัดการศึกษาการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติมุ่งเน้นให้ผู้ไม่มีอาชีพ หรือผู้มีอาชีพแล้ว และต้องการพัฒนาอาชีพของตนให้มีความมั่นคง โดยการจัดการศึกษาเป็นไปอย่างทั่วถึง เท่าเทียมกัน เน้นความรู้คู่คุณธรรม

3. ส่งเสริมให้มีความร่วมมือในการดำเนินงานร่วมกับภาคีเครือข่าย

4.ส่งเสริมให้มีการเทียบโอนความรู้และประสบการณ์เข้าสู่หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน

5.การจัดการเรียนรู้มุ่งเน้นการอบรมสัมมนาเพื่อพัฒนากลุ่มเป้าหมาย ผู้ไม่มีอาชีพหรือผู้ที่มีอาชีพแล้ว และต้องการพัฒนาอาชีพของตนเองให้มีความมั่นคง ให้มีความพร้อมที่จะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

จุดหมาย

หลักสูตรการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดชัยภูมิ มีจุดหมายดังต่อไปนี้

1.กลุ่มเป้าหมายสามารถประกอบอาชีพและสร้างรายได้ที่มั่นคงให้กับตนเอง

2.กลุ่มเป้าหมายตัดสินใจประกอบอาชีพให้สอดคล้องกับศักยภาพตนเอง ชุมชน และสังคม

3.กลุ่มเป้าหมายมีความรู้ ความเข้าใจ และทักษะเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ การบริหารจัดการในอาชีพ

4.กลุ่มเป้าหมายมีโครงการประกอบอาชีพเพื่อใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติต่อไปได้

5.กลุ่มเป้าหมายมีคุณธรรม จริยธรรม และมีจิตสำนึก ความรับผิดชอบต่อตนเอง ผู้อื่น และสังคม

กลุ่มเป้าหมาย

กลุ่มเป้าหมายคือประชาชนกลุ่มเป้าหมายนอกระบบโรงเรียน

1. ผู้ที่ไม่มีอาชีพ

2. ผู้ที่มีอาชีพและต้องการพัฒนาอาชีพ

ระยะเวลา

จำนวน 60 ชั่วโมง

โครงสร้างหลักสูตร

1. ช่องการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ จำนวน 8 ชั่วโมง

1.1 ความสำคัญในการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

1.2 การวิเคราะห์ความเป็นไปได้ในการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

1.2.1 การลงทุนและแหล่งทุน

1.2.2 ความต้องการของตลาด

1.2.3 หลักการตลาด

1.2.4 กรรมวิธี

1.2.5 การขนส่ง

1.3 แหล่งเรียนรู้

1.4 ทิศทางการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

1.4.1 ความเสี่ยงจากภัยธรรมชาติ

1.4.2 ความคุ้มค่าในการลงทุน

1.4.3 ความต้องการด้านการตลาด

2. ทักษะเกี่ยวกับการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ จำนวน 28 ชั่วโมง

2.1 ขั้นการเตรียมการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

2.1.1 สถานที่/พื้นที่

2.1.2 การคัดเลือกสายพันธุ์

2.1.3 การเตรียมพื้นที่สำหรับเพาะปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

2.2 ขั้นฝึกทักษะการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

2.2.1 การเพาะปลูก

2.2.2 การดูแลบำรุงรักษา/การใส่ปุ๋ย

2.2.3 การเก็บเกี่ยวผลผลิต

2.2.4 การบรรจุภัณฑ์

2.3 ขั้นการดูแลรักษาเพื่อบริโภคหรือจำหน่าย

3. การบริหารจัดการในการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ จำนวน 12 ชั่วโมง

3.1 การบริหารจัดการในการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

3.1.1 การดูแลรักษา การควบคุมคุณภาพพืชผัก

3.1.2 การลดต้นทุนในการผลิตพืชผัก

3.2 การจัดการการตลาด

3.2.1 การทำฐานข้อมูลลูกค้าที่ใช้บริการ/คู่แข่ง

3.2.2 การโฆษณาประชาสัมพันธ์

3.2.3 การส่งเสริมการขายและการบริการ

3.3 การจัดการความเสี่ยง

3.3.1 การวิเคราะห์ศักยภาพในการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

1) ค่าใช้จ่าย

2) ผลกำไร

3) คู่แข่ง

4) วิธีการลดต้นทุน

3.3.2 การแก้ปัญหาความเสี่ยงในการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

4. โครงการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ จำนวน 12 ชั่วโมง

4.1 ความสำคัญของการเขียนโครงการ

4.2 องค์ประกอบการทำโครงการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

4.3 เขียนโครงการประกอบอาชีพการปลูกพืชผักเกษตรอินทรีย์ธรรมชาติ

4.4 การตรวจสอบความเป็นไปได้ของการประกอบอาชีพ

การจัดกระบวนการเรียนรู้

1. ศึกษาจากเอกสารและภูมิปัญญา

2. การศึกษาดูงานจากแหล่งเรียนรู้

3. แลกเปลี่ยนเรียนรู้

4. ฝึกปฏิบัติจริง