นางรุ่งทิพย์ กิบุญมา (พี่รุ่ง)
อายุ 50 ปี เกิดวันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ.2511
ภูมิลำเนา บ้านห้วยแก้ว หมู่ 2 ตำบลนาโป่ง อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง
บิดา นายต่อม คำภิระแปง (ถึงแก่กรรม)
มารดา นางน้อย คำภิระแปง
พี่น้อง 4 คน
สถานภาพ สมรส คู่สมรส นายนพรัตน์ กิบุญมา
บุตร - ธิดา 2 คน
ชาวนา คืออาชีพทางเกษตรกรรม ในประเทศไทยมักมีความหมายถึงอาชีพปลูกข้าวเป็นหลัก ชาวนาในประเทศไทยนับว่าเป็นคนกลุ่มใหญ่ที่สุดเพราะข้าวเป็นอาหาร หลักของคนไทย
อาชีพทำนา เป็นอาชีพที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากบิดา มารดา โดยจะทำนาในพื้นที่นาของตนเอง ในบ้านห้วยแก้ว ในปี พ.ศ.2527 จบการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนต้นจากโรงเรียนเถินยวิทยาและไม่ได้เรียนต่อในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ต้องช่วยพ่อแม่ทำนซึ่งในปัจจุบันนางรุ่งทิพย์ ได้ประกอบอาชีพทำนาเป็นอาชีพหลัก
นางรุ่งทิพย์ กิบุญมา จะใช้ชีวิตอยู่โดยสงบเงียบ รักธรรมชาติ เมื่อถึงฤดูกาลทำนาจะเริ่มทำงานตั้งแต่เช้าจรดค่ำ และหลังจากฤดูกาลเก็บเกี่ยวประจำปีแล้ว ก็จะปลูกถั่วลิสง
การเตรียมดินดูเหมือนว่าไม่น่าจะสำคัญอะไรมาก แต่กลับมีผลโดยตรงต่อการเจริญเติบโตของต้นข้าว การเตรียมดินในการทำนาดำจะแบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอนดังนี้
ขั้นตอนนี้เป็นการเตรียมต้นกล้าข้าวที่จะใช้ ซึ่งมีความสำคัญไม่แพ้กับขั้นตอนการเตรียมดิน เพราะหากตกกล้าได้ดี ต้นข้าวก็จะแข็งแรง เติบโตได้ไว ทนต่อสภาพแวดล้อมและโรคแมลงต่าง ๆ ทั้งยังมีโอกาสสูงที่จะให้ผลผลิตดี การตกกล้าจะต้องเตรียมเม็ดพันธุ์เสียก่อน ดังนี้
เมื่อทุกอย่างพร้อมดีแล้วก็จะเริ่มกระบวนการตกกล้า การตกกล้าที่ว่านี้ก็มีหลายรูปแบบให้เลือกใช้ แล้วแต่ความเหมาะสมของลักษณะดินและเครื่องมือที่ใช้ แต่ที่ใช้กันมากก็จะมีอยู่เพียง 2 วิธีเท่านั้น ดังนี้
การตกกล้าในสภาพเปียกหรือการตกกล้าเทือก : วิธีนี้เป็นรูปแบบที่ทำกันมานานมากที่สุด การตกกล้าแบบนี้ในท้องนาจะต้องมีน้ำหล่อเลี้ยงอยู่เสมอ ข้อดีคือขั้นตอนการทำไม่ยุ่งยาก โอกาสเสียหายด้วยโรคพืชและแมลงก็มีน้อยมาก
การตกกล้าแบบใช้กับเครื่องปักดำข้าว : จริงๆ แล้วแบบนี้จะมีรายละเอียดปลีกย่อยที่ต่างกันไปตามยี่ห้อของเครื่องปักดำ แต่ส่วนใหญ่ก็จะทำให้ต้นข้าวเรียงเป็นแถวเป็นแนวดี ง่ายต่อการดูแลและเป็นผลดีต่อการเจริญเติบโตของต้นกล้า
เมื่อต้นกล้ามีอายุได้ประมาณ 30 วัน ก็จะแข็งแรงและโตเพียงพอที่จะเอาไปปักดำในนาผืนใหญ่ได้แล้ว เริ่มจากถอนต้นกล้าออกมา ตัดใบส่วนที่สูงเกินไปทิ้งเสียแล้วมัดรวมกันเป็นมัดๆ เอาไว้ เพื่อให้ง่ายต่อการขนย้ายและสะดวกตอนที่แบ่งให้แต่ละคนเอาไปปักดำ ต้องสลัดพวกเศษดินโคลนที่ติดกับต้นกล้าข้าวออกไปด้วย
จากนั้นก็ลงมือปักดำได้ทันที โดยนาที่จะปักดำต้องอยู่ในสภาพที่มีน้ำขังอยู่ประมาณ 5-10 เซนติเมตรจากพื้นด่างล่าง มากหรือน้อยกว่านี้มีผลต่อการเติบโตของต้นข้าวทั้งสิ้น ถ้าต้นกล้าจมน้ำในระยะแรก พอโตมาต้นจะยืดยาวเกินไป แต่ถ้าน้ำน้อยไปต้นกล้าก็จะโดนลมพัดจนหักเสียหายได้ จากนี้ไปจนถึงวันเก็บเกี่ยวก็ดูแลใส่ปุ๋ยและคอยกำจัดศัตรูพืชตามความเหมาะสม
เมื่อรู้ว่าดอกข้าวมีการผสมเกสรแล้ว ก็ให้นับต่อไปอีกประมาณ 4 อาทิตย์หลังจากนั้น ต้นข้าวก็จะพร้อมสำหรับการเก็บเกี่ยว สามารถทำด้วยการใช้เคียวแบบดั้งเดิมหรือจะใช้รถเกี่ยวข้าวก็ได้ ก่อนไปสู่กระบวนการนวดเพื่อเอาเมล็ดข้าวออกจากรวงข้าว ต่อด้วยตากข้าวให้แห้งก่อนนำออกจำหน่ายหรือเก็บรักษา
ผู้บันทึกข้อมูล
นางสาวสุรัตน์ติญา สุขุมิน
ครูกศน.ตำบลนาโป่ง
