เกษตรธรรมชาติ MOA
ความเป็นมา
กศน.อำเภอเมืองลำปาง ร่วมกับ กศน.จังหวัดลำปาง ได้จัดทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางด้านวิชาการด้านเกษตรธรรมชาติ กับมูลนิธิ เอ็มโอเอไทย โดยศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรมวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยร่วมกันจัดอบรมขยายผลการดำเนินงานด้านเกษตรธรรมชาติในพื้นที่ที่รับผิดชอบของกลุ่มศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทยฯ จนกระทั่งได้องค์ความรู้มาพัฒนาองค์กรให้มีความรู้ด้านเกษตรธรรมชาติ MOA
การดำเนินการเริ่มขึ้น เมื่อผู้บริหาร ดร.เกตุแก้ว อริยะเลิศเมตตา ผอ.กศน.อ.เมืองลำปาง ได้ผ่านการเข้าฝึกอบรมเพื่อขยายผลการดำเนินงานเกษตรธรรมชาติ ณ ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพราษฎรไทยบริเวณชายแดนเชียงราย ตั้งแต่ปี พศ. 2557 และด้วยวิสัยทัศน์ ท่านผอ. ได้เล็งเห็นถึงประโยชน์ ที่จะเกิดขึ้นกับบุคลากรในสังกัด รวมไปถึงความสอดคล้องกับพื้นที่ ที่คาดว่าจะสามารถนำแนวคิดแนวปฏิบัติแบบเกษตรธรรมชาติ MOA เข้ามาผนวกกับหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ของ องค์สมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด ทำให้ในปี พศ. 2559 ท่านผอ. ได้จัดส่งบุคลากรให้เข้ารับการอบรมในศูนย์ฝึก ณ จังหวัดเชียงราย จำนวน 3 คน เพื่อนำองค์ความรู้ที่ได้มาเผยแพร่ขยายผลให้กับครูทั้ง 19 ตำบลเต็มพื้นที่ กศน.อ.เมืองลำปาง
วัตถุประสงค์
ด้วยเกษตรธรรมชาติ MOA ไม่ได้เป็นเพียงแนวปฏิบัติ แต่ยังครอบคลุมไปถึงวิธีการคิด วิธีการใช้ชีวิตให้มีความสุข ที่ต้องประกอบไปด้วย การมีสุขภาพจิตและสุขภาพกายที่ดี ทำให้วิถีนี้เข้ากันได้กับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยสามารถผสานกันได้เป็นอย่างกลมกลืน
วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ จึงเน้นให้เกิดการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันของเกษตรกร ให้เน้นไปที่การใช้ ดิน พืชและแมลงต่าง ๆ ให้เกิดประโยชน์ และเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติที่หมุนเวียนไปอย่างสมดุล ก่อให้เกิดสุขภาพจิตที่ดี ไม่เบียดเบียนธรรมชาติจนเกินไป และยังส่งผลไปถึงสุขภาพกายอย่างชัดเจน เนื่องจากการได้รับสารอาหารที่ก่อให้เกิดการบำรุงร่างกายอย่างบริสุทธิ์ไร้สารพิษ
หลังจากนั้น จึงแบ่งปันความรู้ที่ได้ไปยังกลุ่มเกษตรกรอื่น ๆ หรือแม้กระทั่งกลุ่มนักศึกษาในพื้นที่ ให้ได้เรียนรู้ถึงประโยชน์ของเกษตรธรรมชาติ เพื่อเพิ่มความสุขในครอบครัว และสังคมที่อยู่ร่วมกันอย่างสอดคล้องและสมดุลตามความเหมาะสมต่อไป
การดำเนินการ
หลังจากการอบรมบุคลากรแกนนำในช่วงต้นปี พ.ศ. 2559 ด้วยความตั้งใจ จึงเกิดโครงการการจัดทำแปลงสาธิตในพื้นที่ กศน.อ.เมืองลำปาง เพื่อการถ่ายทอดให้เห็นถึงกระบวนการ และหลักการในการดำเนินชีวิตตามวิถีเกษตรธรรมชาติ อย่างชัดเจน ก่อนจะนำไปจัดทำโครงการเพื่อกระจายผลความรู้สู่พื้นที่ทั้ง 19 ตำบลอย่างทั่วถึง
เครือข่ายร่วมเรียนรู้
- สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
- องค์การบริหารส่วนจังหวัดลำปาง
- มหาวิทยาลัยราชภัฎลำปาง
- องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งฝาย
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบลทุ่งฝาย
- ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตำบลทุ่งฝาย
- นักวิชาการเกษตรประจำตำบลทุ่งฝาย
- วัดท่าโทก
- เกษตรตำบลบุญนาคพัฒนา นางวาสนา ไชยนนท์
- ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง นายบุญเปลี่ยน ทศถาธรรม ตำบลบุญนาคพัฒนา
- นายวิรัตน์ ติไชย เกษตรตำบล ต.บ่อแฮ้ว
- นายกฤษณะ สิทธิหาญ ครูภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.บุญนาคพัฒนา
- สอ.บุญเสริม ดีผิว ครูภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.พระบาท
- ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง นางสาวคณิต กันทะตั๋น ตำบลทุ่งฝาย
- ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง นายธนาเดช ชัยยะสมุทร ตำบลต้นธงชัย
- นักวิชาการเกษตรประจำตำบลทุ่งฝาย
- กลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่ม อสม กลุ่มเยาวชน
สรุปผล
ผลการปฎิบัติงานทั้งหมดได้แสดงให้เห็นแล้วว่า การดำเนินการด้านเกษตรธรรมชาติ MOA นั้นสามารถนำไปใช้ได้จริงในพื้นที่ กศน.อ.เมืองลำปาง โดยมีครูที่สามารถถ่ายทอดกระบวนการและแนวคิดได้อย่างชัดเจน และมีเกษตรกรได้นำกระบวนการไปใช้ในพื้นที่จนเกิดผลสัมฤทธิ์ที่สามารถทำให้เกิดแหล่งเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพในพื้นที่
เอกสารวิชาการ
MOA.pdf