“ต้นลาน” เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวที่จัดอยู่ในตระกูลปาล์ม ทรัพยากรทางธรรมชาติที่พบได้เกลื่อนกลาดในพื้นที่ “ทับลาน” หมู่บ้านหนึ่งของตำบลบุพราหมณ์ ที่ตั้งอยู่ของจังหวัดปราจีนบุรี และด้วยความที่มีต้นลานขึ้นอยู่เป็นจำนวนมาก จึงเป็นเหตุให้ชาวบ้านในพื้นที่ ริเริ่มนำเอาต้นลานมาปฏิรูปให้เกิดเป็นผลิตภัณฑ์จำพวกเครื่องจักสาน เพื่อก่อให้เกิดเป็นรายได้เข้ามาเกื้อกูลชุมชม
ในปี พ.ศ.2526 ชาวหมู่บ้านทับลานได้มีการรวมกลุ่มจัดตั้งขึ้นเป็น “กลุ่มจักสานใบลาน” ภายใต้การสนับสนุนจากพัฒนาชุมชน และกรมส่งเสริมอุตสาหกรรม ซึ่งขณะนั้นมีสมาชิกจำนวน 30 คน ต่อมาก็เริ่มพัฒนาสินค้าที่แปรรูปจากต้นลานให้เกิดความหลากหลาย ความน่าสนใจ และดึงดูดกลุ่มผู้บริโภคมากขึ้น โดยทางกลุ่มฯ ได้จัดหาวิทยากรมาฝึกสอนการทำผลิตภัณฑ์จากใบลาน จนกระทั่งปัจจุบันชาวหมู่บ้านทับลานมีผลิตภัณฑ์ออกมาในรูปแบบต่างๆ มากมาย อาทิ
หมวกใบลาน ที่ได้รับคัดเลือกเป็นสินค้าสุดยอดหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ ปี 2546 ,กระเป๋า ,กล่องอเนกประสงค์ ฯลฯ ซึ่งสินค้าทั้งหมดล้วนมีลวดลายเป็นเอกลักษณ์ จนเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย และมีการวางจำหน่ายตามงานแสดงสินค้าต่างๆ ทั้งในประเทศและต่างประเทศ
อีกด้วยราคาของผลิตภัณฑ์ที่ได้จากใบลานจะมีตั้งแต่หลักสิบไปจนถึงหลักพันซึ่งจะขึ้นอยู่กับความละเอียดของงานแต่ละชิ้น ลูกค้าที่เข้ามาซื้อผลิตภัณฑ์มักจะต้องการต่อรองราคาให้ได้ถูกที่สุดแต่เชื่อเถอะว่าถ้าได้รู้ถึงกรรมวิธีการผลิตอันซับซ้อนแล้วคุณจะต้องหยุดต่อรองทันที
เริ่มตั้งแต่การตัดยอดใบลานลงจากต้นจะต้องคัดเลือกยอดสูงสุดที่มีอายุประมาณ 30 - 40 ปีขึ้นไปมาทำการฉีกออกเป็นใบสีขาวนวล
เมื่อใบลานแห้งได้ที่แล้ว ใบลานจะถูกนำมาเลาะก้านใบออก แล้วชักเส้นลานตามขนาดที่ต้องการ จากนั้นใช้ผงฟอกขาวฟอกทิ้งไว้หนึ่งคืน
ส่วนการเพิ่มสีสันให้กับเส้นลานนั้นต้องนำไปย้อมสี ในขั้นตอนนี้ต้องใช้ความชำนาญมากเป็นพิเศษ ไม่เช่นนั้นสีอาจเพี้ยนเอาได้ง่ายๆ แต่ถ้าสีเพี้ยนเราก็สามารถนำใบลานนั้นมาย้อมทับใหม่ได้ นำเส้นลานไปตากให้แห้งเพื่อให้เส้นลานได้เหยียดตัว
เมื่อเส้นลานแห้งแล้วก็นำมาสานสานเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ตามความต้องการของลูกค้า ระหว่างสานก็จะมีเคล็ดลับอยู่เล็กน้อยคือจะต้องใช้น้ำฉีดเพื่อให้เส้นลานนุ่มและสานง่าย เมื่อสานเป็นรูปทรงเสร็จแล้วจากแผนกสานจะถูกส่งต่อมาที่แผนกเก็บริม
หากต้องการความเรียบ อย่างกล่องใบลานก็จะถูกนำไปรีด ปิดท้ายด้วยการทาน้ำยาเคลือบเงาทิ้งไว้ให้แห้งก่อนนำออกจำหน่ายผลิตภัณฑ์ที่ถูกแปรรูปจากต้นลาน โดยชาวบ้านทับลาน ตำบลบุพราหมณ์ จึงนับเป็นอีกหนึ่งอาชีพที่สร้างรายได้ให้แก่ชาวบ้านซึ่งถือเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่คู่ควรแก่การอนุรักษ์สืบไป
การเดินทางไปหมู่บ้านทับลาน ใช้เส้นทางจากสี่แยกกบินทร์บุรีตามทางหลวงหมายเลข 304 ผ่านอำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี มุ่งหน้าไปอำเภอวังน้ำเขียว ที่ทำการกลุ่มจะอยู่ขวามือก่อนถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติทับลานประมาณ 1-2 กิโลเมตร
รายละเอียดเพิ่มเติม
โทร. 080-5731122,08-1996-0036 , 08-9831-3369
12 views Aug 9, 2022
"ศรีมหาโพธิ์คู่บ้าน ไผ่ตงหวานคู่เมือง ผลไม้ลือเลื่อง เขตเมืองทวารวดี"
“ทุเรียนปราจีน” เป็นไม้ผลอัตลักษณ์เป็นอีกหนึ่งแหล่งที่หลายคนบอกว่า “ทุเรียนของที่นี่รสชาติดี”
จังหวัดปราจีนบุรีได้รับอิทธิพลความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า
“ดงพญาเย็น”
ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูง มีพันธุ์พืชหลากหลายชนิดที่ช่วยให้อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดทั้งปีประมาณ 23 องศาเซลเซียส ประกอบกับปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 2,200 มิลลิเมตร/ปี ผนวกกับเนื้อดินซึ่งเกิดจากตะกอนลำน้ำที่ผสมคลุกเคล้าตามธรรมชาติ ช่วยให้เนื้อดินชั้นบนเป็นดินร่วนปนทรายผนวกกับชั้นล่างเป็นดินลูกรังเก่าทำให้ดินระบายน้ำได้ดีและมีการกระจายตัวของธาตุอาหารพืชอย่างทั่วถึง รวมทั้งชั้นหินศิลาแลงและดินภูเขาไฟที่น้ำทะเลเคยท่วมถึงมาก่อน ประกอบความอุดมสมบูรณ์ของพื้นดินและภูมิอากาศที่เหมาะสม
ข้อมูลเนื้อหา / เรื่องราว : นางปุญชรัสมิ์ กงแก้ว
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ : https://mgronline.com/