ภูมิปัญญาสมุนไพรเพื่อสุขภาพ
ภูมิปัญญาประเภทการประกอบอาชีพ “สมุนไพรเพื่อสุขภาพ”
ภูมิปัญญาประเภทการประกอบอาชีพ “สมุนไพรเพื่อสุขภาพ”
ความเป็นมาของบุคคลคลังปัญญา
นายละ แสงแก้ว อายุ 78 เกิดวันที่ 1 มกราคม 2485 ณ บ้านฝั่งหมิ่น ม.6 ต.ห้วยยางขาม อ.จุน จ.พะเยา และได้อยู่อาศัยจนโต โดยได้แต่งงานกับภรรยานางบัวลอย แสงแก้ว และได้ย้ายครอบครัวไปอยู่ที่ บ้านห้วยสูน ต.สองคอน อ.ฟากท่า จ.อุตรดิตถ์ เมื่อปี 2515 เมื่อได้ย้ายไปอยู่อาศัยที่บ้านห้วยสูน ก็ได้เรียนรู้เรื่องพืช สมุนไพร จากพ่อตา ชื่อ นายหมั้น จันธำรงค์ ซึ่งเป็นหมอพื้นบ้านได้รักษาโรคต่างๆ ในหมู่บ้านโดยใช้พืช สมุนไพรต่างๆ ในพื้นที่ โดยได้รับค่าแลกเปลี่ยนเป็นสัตว์ เช่น ม้า วัว ควาย หมูไก่ และเครื่องนุ่งห่มต่างๆ และได้รับการถ่ายทอดวิชาหมอพื้นบ้านให้ช่วยจัดยาให้จนถึงปี 2528 พอพ่อตาเสียชีวิตลง จึงได้ย้ายครอบครัวกลับมายังตำบลห้วยยางขาม อีกครั้งหนึ่ง เมื่อได้กลับมาอยู่ที่บ้านก็ได้นำวิชาหมอพื้นบ้าน มารักษาคนในครอบครัวและญาติพี่น้อง จนประชาชนในบ้านฝั่งหมิ่น ม.6 ต.ห้วยยางขาม อ.จุน จ.พะเยา ยอมรับและเคารพนับถือ จึงเริ่มรักษาโรคต่างๆ ด้วยพืช สมุนไพรพื้นบ้าน ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2532 จนเป็นที่ยอมรับของคนในหมู่บ้าน พื้นที่ใกล้เคียงโดยเวลาว่างนายละ แสงแก้ว ก็ได้เข้าป่า ขึ้นไปบนภูเขา ไปหาพืช สมุนไพรต่างๆ มาเก็บรักษาไว้ ภายในบ้านของตัวเอง เพื่อเตรียมไว้ใช้สำหรับรักษาโรคต่างๆ ตามอาการที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วย นายละ แสงแก้ว ได้รับการยกย่อง จากคณะทำงานตำบลสุขภาวะของตำบลห้วยยางขาม ปี 2557 ให้เป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถด้านรักษาโรคด้วยพืช สมุนไพรพื้นบ้าน(หมอเมือง) และได้ให้การช่วยเหลือประชาชนในหมู่บ้าน ที่ได้รับการเจ็บป่วย พิษต่างๆ เช่น โรคมะเร็ง ความดัน เบาหวาน โรคเลือดลมไม่ปกติ โรคปอด ไอ จาม พิษจากสัตว์ต่างๆ โดยไม่ได้คิดค่ารักษาพยาบาล โดยคิดแค่ค่าสมุนไพรห่อละ 20 บาทหรือตามที่จะบริจาคและได้ช่วยเหลือการออกงาน จัดกิจกรรมต่างๆ ของหมู่บ้าน ตำบลห้วยยางขาม ถือเป็นจิตอาสาตัวอย่างที่ได้รับการยกย่องคนหนึ่งของหมู่บ้าน
สมุนไพรและสรรพคุณน่ารู้
เมื่อนายละได้พืชสมุนไพรตามที่ต้องการแล้วก็นำมาตัด สับ หรือทำให้เป็นชิ้นเล็กขนาดพอประมาณ แล้วนำไปตากแดดให้แห้งสนิท แล้วจึงนำมารวบรวมเป็นยาแก้โรคต่างๆ ตามความรู้ที่ได้รับการเรียนรู้มาจากพ่อตาที่จังหวัดอุตรดิตถ์ โดยพืช สมุนไพร มีสรรพคุณแก้โรคตามที่นายละ แสงแก้ว เรียกมีดังนี้สมุนไพรและสรรพคุณน่ารู้
ช้างน้าว สรรพคุณ แก้โรคหรืออาการ เช่น ไอ ปอด ต้มในน้ำแล้วผ้าขาวกรองน้ำกินน้ำแทนน้ำดื่ม
ตับเต่า สรรพคุณ แก้โรคตับ หรืออาการร่างกายอ่อนแรง ตัวเหลือง ตาเหลือง ต้มในน้ำใช้ผ้าขาวกรองน้ำกินน้ำแทนน้ำดื่ม
กำแพง 7 ชั้น สรรพคุณ แก้โรคไอ ปอด ตับ ต้มน้ำ ต้มในน้ำใช้ผ้าขาวกรองน้ำกินน้ำแทนน้ำดื่ม
เอ็นเสือโคร่ง สรรพคุณ แก้โรคอาการเกี่ยวกับ เส้น เอ็น ปวดแข้ง ปวดขา ปวดกล้ามเนื้อ ต้มน้ำ ต้มในน้ำใช้ผ้าขาวกรองน้ำกินน้ำแทนน้ำดื่ม
รางเย็น/รางจืด สรรพคุณ แก้ร้อนใน บำรุงร่างกาย ทำให้สดชื่น ใช้อมไว้ในปากหรือเคี้ยวให้ละเอียด หรือต้มในน้ำใช้ผ้าขาวกรองน้ำกินน้ำแทนน้ำดื่ม
ไม้นมนาง/นมสาว สรรพคุณเพิ่มปริมาณน้ำนมแม่ลูกน้อย ไม่ทำให้ผิดเดือน บำรุงร่างกาย บำรุงเลือด หัวใจ ต้มในน้ำใช้ผ้าขาวกรองน้ำกินน้ำแทนน้ำดื่ม
จุดเด่นของภูมิปัญญา
จุดเด่นของภูมิปัญญา
นายละ แสงแก้ว คือเป็นคนมีจิตอาสา ชอบช่วยเหลือคน ชอบจดจำ ชอบเสาะแสวงหา ค้นหา ข้อมูล สอบถาม และภรรยาให้การสนับสนุน ผู้สูงอายุ ผู้นำชุมชน ให้การสนับสนุนให้การช่วยเหลือในการประชาสัมพันธ์ ออกแสดงสินค้า แนะนำคนในหมู่บ้าน และภายในตำบลให้ใช้สมุนไพรรักษาโรคต่างๆ เพื่อเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับการรักษาโรค
ตำแหน่งที่ตั้ง : 41/2 หมู่ที่ 6 บ้านฝั่งหมิ่น ตำบลห้วยยางขาม อำเภอจุน พะเยา 56150 โทร 098-8152829การเดินทาง : ถนน จุน – เชียงคำ ขับรถผ่านองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยยางขาม ขับไปเรื่อยๆผ่านศาลาอเนกประสงค์และขับไปอีก 50 เมตร บ้านจะอยู่ทางซ้ายมือ การเดินทางสะดวกสบาย