นายคำรณ มูลศรี

ความเป็นมาของบุคคลคลังปัญญา

ด้านภาษาล้านนา

นายคำรณ มูลศรี ได้รับการถ่ายทอดภูมิปัญญาด้านภาษาล้านนามาตั้งแต่ ปี พ.ศ.2500 โดยเริ่มจากการสมัครเป็นเด็กวัดที่สำนักสงฆ์บ้านป่าแขม อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ซึ่งขณะนั้น กำลังศึกษาอยู่ชั้นประถมศึกษา ปีที่ 3 โดยได้เรียนรู้ ภาษาล้านนา ตอนเย็นหลังเลิกเรียน ควบคู่ไปด้วย ต่อมาเมื่อเรียนจบชั้นประถมปีที่ 4 สามารถสวดมนต์ที่เขียนเป็นภาษาล้านนา และอ่านธรรมใบลานที่เขียนเป็น ภาษาล้านนา ได้อย่างคล่องแคล่ว ต่อมาปี พ.ศ.2502 ได้บวชเป็นสามเณรได้ ศึกษาเล่าเรียน ระดับมัธยมศึกษา จนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ได้บรรจุเป็น ครูเอกชน ที่โรงเรียนวิสุทธิ์วิทยากร อำเภอเมืองจังหวัดลำปาง ได้ถ่ายทอดภูมิรู้ ด้านภาษาล้านนาโดยตลอด มีความรู้ความสามารถในการเขียน การอ่านธรรมใบลาน สมุดข่อยและ คำภีร์ต่างๆ ที่เขียนด้วยภาษาล้านนา และสามารถแปลเป็นภาษาถิ่น และภาษาไทยได้ ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.2519 ได้รับการบรรจุเป็นครูประชาบาล

ในปี พ.ศ.2504 - 2506 ได้ไปจัดหาใบลานได้เดินทางไปที่ อำเภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน เดินทางด้วยเท้า ไม่มีถนน และรถยนต์เพื่อ ไปจัดหาใบลาน นำมาจัดทำตามขบวน การแบบโบราณ จนสามารถนำใบลาน ที่ผ่านขบวนการแล้ว มาเขียนเป็นธรรมใบลาน ปัจุบันผลงานที่ทำไว้ยังมี อยู่ที่วัดป่าแขม อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ต่อมาได้จัดทำสมุดข่อยโดยใช้เปลือกต้นฉำฉา(สาควาย)มาทำขบวนการและ วิธีแบบโบราณในการทำกระดาษที่จะนำมาเป็นสมุดข่อย(ปัจจุบันเรียกว่าการ ทำกระดาษสา)เมื่อทำสมุดข่อยเสร็จก็ทำเป็นรูปเล่มและเขียนเป็นภาษา ล้านนา เป็นตำรายา และการเขียนตำราไศยศาสตร์ตาม ลัทธิศาสนาพรามณ์ โบราณ การเขียนต้องเขียนด้วยปากกาคอแร้ง(ใช้ขนนกทำเป็นปากกาคอแร้ง ใช้เขม่าถ่านไฟฉายผสมน้ำเป็นน้ำหมึก)ระยะต่อมามีหมึกอินเดีนอิ้งค์แบบเป็นแท่งและ เป็นน้ำมาใช้แทนจนถึงปัจจุบัน

ปัจจุบัน นายคำรณ มูลศรี หลังเกษียณอายุราชการแล้ว ท่านได้อาสาให้บ้านของตนเองที่อาศัยอยู่เป็นสถานที่ตั้งเป็น บ้านหนังสือชุมชน สำหรับบริการประชาชนในพื้นที่ อีกทั้งเจ้าของบ้านเป็นอดีตข้าราชการครูที่รักการอ่านทำให้ท่าน ได้สะสม หนังสือมากมายที่เป็นประโยชน์ และท่านยังมีความรู้ ความสามารถอีกหลายด้านเช่น ด้านการอ่าน การเขียน ภาษาล้านนา การทำตุงล้านนา และภูมิรู้อื่นๆอีกมากมาย ท่านจึงใช้ภูมิรู้ที่ท่านมี ถ่ายทอดให้กับเด็กและเยาวชน ในพื่นที่เพื่อการอนุรักษ์สืบสานด้านภาษาล้านนาต่อไป