1.1 ข้อดีของฐานข้อมูลแบบเชิงสัมพันธ์

1. เป็นรูปแบบของฐานข้อมูลที่เข้าใจง่าย ฐานข้อมูลเชิงสัมพันธ์เป็นกลุ่มของรีเลชั่นหรือตารางที่ข้อมูลถูกจัดเก็บเป็นแถวและคอลัมน์ซึ่งทำให้ผู้ใช้เห็นภาพของข้อมูลได้ง่าย

2. มีเครื่องมือที่ช่วยให้ผู้ใช้สามารถจัดการกับข้อมูลได้ด้วยคำสั่งง่ายๆ โดยผู้ใช้ไม่ต้องรู้ว่ามีรายละเอียดของการจัดเก็บข้อมูลอย่างไร

3. สามารถใช้ภาษาที่ง่ายในการเรียกดูข้อมูล เช่น ภาษา SQL เป็นภาษาที่มีลักษณะคล้ายภาษาอังกฤษ และไม่จำเป็นต้องเขียนเป็นลำดับขั้นตอนของคำสั่งอย่างในภาษาอื่น ๆ

4. การเรียกใช้หรือเชื่อมโยงข้อมูลทำได้ง่าย โดยการใช้ Operator ทางคณิตศาสตร์โดยไม่จำเป็นต้องใช้พอยท์เตอร์ (Pointer)

1.2 ข้อจำกัดของฐานข้อมูลแบบเชิงสัมพันธ์

1. มีค่าใช้จ่ายในระบบค่อนข้างสูง เนื่องจากอุปกรณ์ ฮาร์ดแวร์/ซอฟต์แวร์ ต้องมีประสิทธิภาพ

2. การแก้ไขปรับปรุงแฟ้มข้อมูลทำได้ยากเนื่องจากไม่ทราบถึงกระบวนการจัดเก็บข้อมูลภายในฐานข้อมูล

2. ฐานข้อมูลแบบลำดับชั้น (Hierarchical Database)

เป็นฐานข้อมูลที่นําเสนอข้อมูลและความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลในรูปแบบของโครงสร้างต้นไม้ (Tree Structure) เป็นโครงสร้างลักษณะคล้ายต้นไม้เป็นลำดับขั้น ซึ่งแตกออกเป็นกิ่งก้านสาขา ผู้ที่คิดค้นฐานข้อมูลแบบนี้คือ North American Rockwell โดยใช้แนวความคิดของโปรแกรม Generalized Update Access Method (GUAM)

โครงสร้างของฐานข้อมูลแบบลำดับขั้นจะมีโครงสร้างของข้อมูลเป็นลักษณะความสัมพันธ์แบบพ่อลูก คือ พ่อ (Parent) 1 คนมีลูก (Child) ได้หลายคน แต่ลูกมีพ่อได้คนเดียว (ความสัมพันธ์แบบ 1 ต่อ n) หรือแบบพ่อคนเดียวมีลูก 1 คน (ความสัมพันธ์แบบ 1 ต่อ 1) ซึ่งจัดแยกออกเป็นลำดับขั้น โดยระดับขั้นที่ 1 จะมีเพียงแฟ้มข้อมูลเดียว คือ พ่อ ในระดับขั้นที่ 2 และระดับขั้นที่ 3 จะมีกี่แฟ้มข้อมูลก็ได้โดยในโครงสร้างข้อมูลแบบลำดับขั้นแต่ละกรอบจะมีตัวชี้ (Pointers) หรือหัวลูกศรวิ่งเข้าหาได้ไม่เกิน 1 หัว

กฎควบคุมความถูกต้อง คือ เรคอร์ดพ่อสามารถมีเรคอร์ดลูกได้หลายเรคอร์ดแต่เรคอร์ดลูกแต่ละเรคอร์ดจะมีเรคอร์ดพ่อได้เพียงเรคอร์ดเดียวเท่านั้น

รูปที่ 3.1 แสดงการออกแบบฐานข้อมูลแบบเครือข่าย

จากรูปที่ 3.1 จะเห็นได้ว่า กรอบสี่เหลี่ยมแสดงถึงชนิดของเรคคอร์ดในฐานข้อมูล โดยมีเส้นทางแสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูล เป็นการแสดงความสัมพันธ์แบบกลุ่มต่อกลุ่ม จากรูป พบว่าในแต่ละสาขามีหลักสูตรมากกว่า 1 รายวิชา และในแต่ละวิชาพบว่า มีนักศึกษาลงทะเบียนเรียนมากว่า 1 คน และนักศึกษา 1 คนก็สามารถลงทะเบียนได้มากกว่า 1 วิชา

3.1 ข้อดีของฐานข้อมูลแบบเครือข่าย

1. สามารถรองรับข้อมูลที่มีความสัมพันธ์แบบกลุ่มต่อกลุ่ม (Many to Many) ได้

2. การเข้าถึงข้อมูลมีความยืดหยุ่นสูงกว่าแบบลำดับขั้นและแฟ้มข้อมูล

3. ความซ้ำซ้อนในข้อมูลเกิดขึ้นน้อยกว่าแบบลำดับขั้น

3.2 ข้อจำกัดของฐานข้อมูลแบบเครือข่าย

1. การป้องกันความปลอดภัยของข้อมูลมีน้อย เนื่องจากสามารถเข้าถึงเรคอร์ดได้โดยตรง

2. ใช้ตัวชี้วัดตำแหน่งแบบพอยต์เตอร์ทำให้สิ้นเปลืองในหน่วยความจำ

3. การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างมีความยุ่งยาก