โรงเรียนหนามแท่งพิทยาคม รัชมังคลาภิเษก เป็นโรงเรียนมัธยมศึกษาประจำตำบล หนามแท่ง ตั้งอยู่บ้านเลขที่ 76 หมู่ 8 บ้านสร้างถ่อ ตำบลหนามแท่ง อำเภอศรีเมืองใหม่
จังหวัดอุบลราชธานี
เริ่มก่อตั้งครั้งแรก ปีการศึกษา 2528 โดยนายพิชัย พิทยาธรพิทักษ์ ผู้อำนวยการโรงเรียนศรีเมืองวิทยาคาร และนายสุเมธ กุมราเศวต ศึกษาธิการอำเภอศรีเมืองใหม่
ร่วมกับ สภาตำบลหนามแท่ง (อำเภอศรีเมืองใหม่ ) สภาตำบลนาโพธิ์กลาง (อำเภอโขงเจียม ) มีนายอำนาจ ระดาบุตร ตำแหน่ง อาจารย์ 1
ปีการศึกษา 2530 เปิดเป็นสาขาโรงเรียน ศรีเมืองวิทยาคาร มีครูอาจารย์จากโรงเรียนศรีเมืองวิทยาคาร
ปีการศึกษา 2531 กระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศเป็นสถานศึกษาชื่อว่า “โรงเรียนหนามแท่งพิทยาคม” เมื่อวันที่ 21 มกราคม 2531 เปิดทำการสอนระดับชั้นมัธยมศึกษาต้อนต้น
มีนางพรรณี ขจรวิทย์ เป็นผู้บริหารรักษาการคนแรก
ปีการศึกษา 2531 กรมสามัญศึกษา ได้แต่งตั้ง นายปราโมทย์ กองรักษา มาดำรงตำแหน่งครูใหญ่คนแรกและปีนี้เนื่องในวโรกาสเป็นปีรัชมังคลาภิเษก ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ซึ่งพระองค์ทรงครองราชย์ยาวนานกว่าพระมหากษัตริย์องค์อื่นๆ กรมสามัญได้เปลี่ยนชื่อโรงเรียนเป็น “โรงเรียนหนามแท่งพิทยาคม รัชมังคลาภิเษก”
ปีการศึกษา 2528 – 2531 กรมสามัญศึกษา ได้แต่งแต่ง นายพิชัย พิทยาธรพิทักษ์ มาดำรงตำแหน่งผู้บริหาร
ปีการศึกษา 2531 – 2531 กรมสามัญศึกษา ได้แต่งแต่ง นางพรรณี ขจรวิทย์ มาดำรงตำแหน่งผู้บริหาร
ปีการศึกษา 2531 – 2532 กรมสามัญศึกษา ได้แต่งแต่ง นายพิชัย พิทยาธรพิทักษ์ มาดำรงตำแหน่งครูใหญ่
ปีการศึกษา 2532 - 2536 กรมสามัญศึกษา ได้แต่งตั้ง นายเดชณรงค์ สุภิมารส มาดำรงตำแหน่ง ครูใหญ่-อาจารย์ใหญ่
ปีการศึกษา 2536 - 2540 กรมสามัญศึกษา ได้แต่งตั้ง นายธำรง จิตระวัง มาดำรงตำแหน่ง อาจารย์ใหญ่
ปีการศึกษา 2540 - 2543 กรมสามัญศึกษา ได้แต่งตั้ง นายวีระพงษ์ วีระนาคินทร์ มาดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียน
ปีการศึกษา 2545 – 2554 กรมสามัญศึกษา ได้แต่งตั้ง นายพนมเทพ สังขะวรรณ มาดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียน
ปีการศึกษา 2554 - 2557 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 29 ได้แต่งตั้ง นายวสุธา ปวะบุตร มาดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียน วันที่ 30 พฤศจิกายน 2554 – 28 กุมภาพันธ์ 2557 เป็นเวลา 3 ปี 4 เดือน
ปีการศึกษา 2557 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 29 ได้แต่งตั้ง นายจิรายุทธ อักษรพิมพ์ มาดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการ เมื่อวันที่ 1 มีนาคม 2557 - 22 พฤษภาคม 2561 เป็นเวลา 4 ปี 2 เดือน
ปีการศึกษา 2561 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 29 ได้แต่งตั้ง นายนรเชฐ เบ้าทอง มาดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการ เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม 2561 จนถึงปัจจุบัน
ปรัชญาโรงเรียน ปัญญา นรานัง สิริ ปัญญาเป็นสิริ คือ มิ่งขวัญ
(ปรับปรุงเมื่อวันที่ 8 เม.ย. 2565)
"พัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้ สู่วิถีอาชีพ มีคุณภาพตามมาตรฐานสากล บนพื้นฐานหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง"
(ปรับปรุงเมื่อวันที่ 8 เม.ย. 2565)
1. พัฒนาผู้เรียนให้มีทักษะการเรียนรู้สู่การสร้างสรรค์นวัตกรรม
2. พัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพตามมาตรฐานสากล เน้นการปฏิบัติ สู่วิถีอาชีพ
3. พัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษาให้มีมาตรฐานคุณภาพตามเกณฑ์มาตรฐานวิชาชีพ
4. พัฒนาระบบการบริหารจัดการศึกษาตามหลักธรรมาภิบาลและคุณภาพตามเกณฑ์ OBECQA
5. ส่งเสริมความเป็นไทยตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
6. ส่งเสริมให้ผู้เรียนปฏิบัติตามหลักการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
(ปรับปรุงเมื่อวันที่ 8 เม.ย. 2565)
ผู้เรียนมีทักษะการเรียนรู้ สามารถพัฒนานวัตกรรม ลงมือปฏิบัติ สู่วิถีอาชีพอย่างมีคุณภาพตามมาตรฐานสากล บนพื้นฐานหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
กลยุทธ์โรงเรียนหนามแท่งพิทยาคม รัชมังคลาภิเษก (ปรับปรุงเมื่อวันที่ 8 เม.ย. 2565)
1. จัดการศึกษาให้ผู้เรียนมีทักษะการเรียนรู้สู่การสร้างสรรค์นวัตกรรม
1.1 สนับสนุนให้ผู้เรียนมีทักษะการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ อภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็น สร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง มีความสามารถด้านภาษา ใช้เทคโนโลยีทันต่อการเปลี่ยนแปลงของโลกและแก้ปัญหาได้
1.2 พัฒนาให้ผู้เรียนมีความรู้ ทักษะอาชีพ และสร้างสรรค์นวัตกรรม
1.3 ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีความเป็นพลโลก
2. จัดการศึกษาให้ผู้เรียนมีคุณภาพตามมาตรฐานสากล เน้นการปฏิบัติ สู่วิถีอาชีพ
2.1 ส่งเสริมให้ครูจัดการเรียนรู้แบบ Active learning
2.2 ส่งเสริมให้ครูมีศักยภาพในการจัดการเรียนรู้เทียบเคียงระดับสากล ผลิตสื่อนวัตกรรมทางการเรียนรู้ และเผยแพร่ผลงาน
2.3 พัฒนาแหล่งเรียนรู้ ห้องปฏิบัติการ เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้อย่างมีคุณภาพ
2.4 พัฒนาสภาพแวดล้อมและภูมิทัศน์ที่เอื้อต่อการเรียนรู้ และมีความปลอดภัย
2.5 ส่งเสริมการเรียนรู้สู่วิถีอาชีพ ที่สอดคล้องความต้องการของผู้เรียนสามารถนำไปสู่การสร้างอาชีพของตนเองได้ในอนาคต
2.6 ส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ตามหลักสูตรมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานและการศึกษาต่อ
3. พัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษาให้มีมาตรฐานคุณภาพตามเกณฑ์มาตรฐานวิชาชีพ
3.1 สรรหา พัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษาให้มีมาตรฐานเชี่ยวชาญวิชาชีพ
4. ระบบการบริหารจัดการศึกษาตามหลักธรรมาภิบาลและคุณภาพตามเกณฑ์ OBECQA
4.1 พัฒนาการบริหารจัดการด้วยระบบคุณภาพของสถานศึกษา
4.2 พัฒนาการจัดทำข้อมูลสารสนเทศให้เป็นปัจจุบันเอื้อต่อการใช้งาน
4.3 พัฒนาระบบเทคโนโลยีให้เอื้อต่อการบริหารจัดการและการจัดการเรียนรู้
4.4 สนับสนุนวิทยากรท้องถิ่นและชุมชนให้มีส่วนร่วมในการพัฒนาศักยภาพและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน
4.5 มีส่วนร่วมในการพัฒนาโรงเรียนในทุกภาคส่วน
5. ความเป็นไทยตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
5.1 สนับสนุนให้ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรมและคุณลักษณะอันพึงประสงค์
5.2 ส่งเสริมให้ผู้เรียนสืบสานประเพณีวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น
5.3 ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทักษะชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
5.4 โครงการกลุ่มโรงเรียนเฉลิมพระเกียรติและโครงการตามพระราชดำริฯ
5.5 ส่งเสริมผู้เรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษาใช้ทรัพยากรของโรงเรียนอย่างถูกต้อง คุ้มค่าและถูกวิธี ตลอดจนอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
6. การปฏิบัติตามหลักการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
6.1 ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีจิตสำนึกในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
6.2 โครงการวันสำคัญของชาติ
รักศักดิ์ศรี มีคุณธรรม นำวิชาการ สืบสานงานพระราชดำริ
มหาพิชัยมงกุฎ ครอบพระปรมาภิไธยย่อ ภ.ป.ร. สีเหลืองทองตัดขอบสีแดง
สีเหลือง หมายถึง ความเจริญงอกงาม ความอุดมสมบูรณ์และการมีสติปัญญา
สีน้ำเงิน หมายถึง ความสงบ สุขุมเยือกเย็น หนักแน่นและละเอียดรอบคอบ
ภูมิทัศน์สะอาด บรรยากาศรื่นรมย์ ชื่นชมวิถีอาชีพ
แต่งกายสะอาด มารยาทงดงาม
วัฒนธรรมองค์กร
ร่วมมือร่วมใจเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน ตามมาตรฐานสากล
เพลงประจำโรงเรียน