01 Introduction

Njohje me Ubuntu LINUX Server

Instalimi i Ubuntu Server ne makine virtuale

Si te instalojme Gnome GUI ne UBUNTU Server

sudo apt-get install ubuntu-desktop

Si te hapim terminalin ne UBUNTU

Ctrl+Alt+T

Direktoria baze:

user@host directory$

Per shembull:

student@ubuntu:~$

$ - tregon cfare useri eshte loguar. Shenja e $ simbolizon perdoruesit ne pergjithesi ndersa simboli:

# - tregon qe perdoruesi i loguar eshte root.

~ : tregon direktorine baze (home directory te userit), qe ne shembullin tone eshte

/home/student

ne windows kjo direktori eshte

c:\documents and settings\user1 ose c:\users\useri

Si te aktivizojme perdoruesin root ne UBUNTU?

Per kete duhet te ndryshojme password e tij nepermjet

student@ubuntu:~$ sudo passwd root

Enter new UNIX password:

Retype new UNIX password:

passwd: password updated successfully

Per tu loguar si root

student@ubuntu:~$ su

Password:

root@ubuntu:/home/student#

Per tu loguar serish si perdoruesi normal

root@ubuntu:/home/student# login student

Password:

Last login: Thu Feb 21 12:10:13 PST 2013 on tty2

Welcome to Ubuntu 12.04.2 LTS (GNU/Linux 3.5.0-23-generic i686)

* Documentation: https://help.ubuntu.com/

student@ubuntu:~$

Perdoruesi root eshte superuser ne Linux si i tille ka akses ne te gjithe veprimet ne sistem per kete arsye eshte e lehte te behen gabime. Perdorimi i perdoruesit root nuk eshte nje praktike e rekomanduar sigurie.

Per ta c'aktivizuar perdoruesin root, mjafton te bejme lock password e tij. Per te bere lock password e toij perdorim komanden sudo password root me argumentin -l (lock)

student@ubuntu:~$ sudo passwd root -l

passwd: password expiry information changed.

Po te tentojme te logohemi serish si superuser, do te marrim nje mesazh gabimi:

student@ubuntu:~$ su root

Password:

su: Authentication failure

Nese duam mund ta riaktivizojme password e root duke perdorur opsionin -u (unlock) te komandes passwd.

student@ubuntu:~$ sudo passwd root -u

passwd: password expiry information changed.

Pas kesaj eshte e mundur qe te logohemi serish me userin root.

student@ubuntu:~$ su root

Password:

root@ubuntu:/home/student#

Disa komanda

clear

Per te pastruar terminalin perdoret komanda clear

student@ubuntu:~$ clear

whoami

per te afishuar userin me te cilin jemi loguar perdoret komanda whoami

student@ubuntu:~$ whoami

student

student@ubuntu:~$

Remote access ne LINUX

Ka disa menyra per tu lidhur me sistemin LINUX nepermjet rrjetit, nder te cilat:

Desktop Sharing Protocol i quajtur Virtual Network Computing ose VNC
Remote Desktop Protocol (RDP)
Secure Shell

Secure Shell

Secure shell eshte njekohesisht nje aplikacion dhe nje protokoll sigure qe perdoret per shume funksione por ne menyre te vecante per administrimin e serverave. Ne sisteme Linux Secure Shell ofrohet si nje version i nje aplikacioni open source qe quheh OpenSSH ( http://www.openshsh.com ).

SSH perdor rrjetat TCP/IP ne nje model klient/server.

Secure Shell ofron mbrojtje maksimale ndersa lejon hyrjen ne nje sistem tjeter nepermjet rrjetit kompjuterik. SSH enkripton te dhenat e transmetuara midis klientit dhe serverit duke i mbrojtuar ato nga interceptimet e sniferave ne rrjet.(psh Wireshark)

Nga ana tjeter duke qene se te dhenat e transmetuara enkriptohen SSH perdor me shume gjeresi bande per transmetimin ne rrjet.

Figura 1, me poshte ilustron login nepermjet rrjetit nepermjet telnet pa perdorur SSH. Sic duket nga figura duke qene se kredencialet transmetohen ne rrjet te paenkriptuara ato mund te kapen nga nje pergjues ne rrjet duke kompromentuar keshtu sigurine e sistemit.

Figura 1, Login nga rrjeti pa enkriptim

Ndersa figura 2 ilustron login nga rrjeti ne nje server nepermjet protokollit SSH. Ne kete rast te dhenat qe kapen nga nje pergjues i rrjetit jane te padekodueshme duke i mundesuar keshtu perdoruesit te logohet ne server nepermjet rrjetit pa kompromentuar sigurine e sistemit.

Figura 2, Login i sigurte nga rrjeti duke perdorur SSH

Per tu lidhur me nje server nepermjet SSH eshte e nevojshme te dime IP e serverit dhe Porten. Si default SSH pret ne porten TCP 22.

Per tu lishur me serverin SSH ne UBUNTU duhet te instalojme openssh-server.

Per kete eshte e nevojshme qe te jemi me kredencialet e root.

Nese do te tentonim instalimin me user student do te merrnim nje mesazh gabimi si me poshte:

student@ubuntu:~$ apt-get install openssh-server

E: Could not open lock file /var/lib/dpkg/lock - open (13: Permission denied)

E: Unable to lock the administration directory (/var/lib/dpkg/), are you root?

student@ubuntu:~$

Do te duhej se pari te autentikohemi si superuser (root) dhe me pas te ritentojme instalimin

student@ubuntu:~$ su

Password:

root@ubuntu:/home/student#

Pasi te jemi ne promptin e root mund te nisim instalimin e openssh-server

root@ubuntu:/home/student# apt-get install openssh-server

Reading package lists... Done

............................................................

Setting up openssh-server (1:5.9p1-5ubuntu1) ...

Creating SSH2 RSA key; this may take some time ...

Creating SSH2 DSA key; this may take some time ...

Creating SSH2 ECDSA key; this may take some time ...

ssh start/running, process 5251

Setting up ssh-import-id (2.10-0ubuntu1) ...

root@ubuntu:/home/student#

Do te lidhemi me ssh nepermjet userit root si me poshte.

Ne shembullin me poshte ubuntu eshte emri i serverit.

Sic duket heren e pare eshte e nevojshme qe te pranojme lidhjen me serverin .

Lidhjet e tjera nuk do ta rikerkojne kete.

root@ubuntu:/home/student# ssh root@ubuntu

The authenticity of host 'ubuntu (127.0.1.1)' can't be established.

ECDSA key fingerprint is f6:3c:18:93:5d:00:13:72:e3:54:c4:39:57:8f:8e:ec.

Are you sure you want to continue connecting (yes/no)? yes

Warning: Permanently added 'ubuntu' (ECDSA) to the list of known hosts.

root@ubuntu's password:

Welcome to Ubuntu 12.04.2 LTS (GNU/Linux 3.5.0-23-generic i686)

* Documentation: https://help.ubuntu.com/

Last login: Tue Feb 26 00:27:49 2013 from localhost

root@ubuntu:~#

Mund te perdorim gjithashtu serverin localhost per tu lidhur me Serverin OpenSSH:

root@ubuntu:/home/student# ssh root@localhost

root@localhost's password:

Welcome to Ubuntu 12.04.2 LTS (GNU/Linux 3.5.0-23-generic i686)

* Documentation: https://help.ubuntu.com/

Last login: Tue Feb 26 00:38:36 2013 from localhost

root@ubuntu:~#

Per te shkeputur lidhjen me serverin perdorim komanden exit.

root@ubuntu:~# exit

logout

Connection to localhost closed.

root@ubuntu:/home/student#

Terminale grafike SSH (Putty)

Ka disa aplikacione qe na japin mundesi per tu lidhur me nje server linux nepermjet protokollit SSH. Nje nder me te perhapurit eshte PuTTY SSH Client.

Le ta instalojme se pari PuTTY SSH Client nga Ubuntu Software Center.

Instalimi i terminatlit Putty

Instalimi i terminalit PuTTY, kerkohet password i account student

Instalimi i terminalit PuTTY

Lidhja me serverin nepermjet PUTTY SSH Client

Administrimi i serverit Linux nepermjet Webmin

Webmin eshte nje nderfaqe grafikee bazuar ne web qe lejon administrimin e nje sistemi Linux.

Webmin mund te instalohet duke e shkarkuar nga adresa zyrtare :

http://www.webmin.com/download.html

Duhet te kujdesemi qe:

1- te shkarkojme versionin e duhur (shikojme figuren me poshte)

2- Te shkarkojme skedarin e Signatures pasi pa te nuk eshte mundur qe ta instalojme

Instalimi i Webim

Se fundi

Ambjenti i punes ne webmin

https://localhost:10000

ose nga rrjeti http://<ip e serverit>:10000

Do te perdorim userin root/root ose userin student/Education123$

per te hyre ne Webmin.

Figura me poshte paraqet nje pamje te ambjentit te Webmin

Shebimet dhe proceset

Sherbimet ne linux quhen daemon. Komanda ps na lejon te shohim proceset qe po ekzektohen ne nje moment ne linux.

per shembull, komanda

student@ubuntu:~$ ps

PID TTY TIME CMD

3282 pts/1 00:00:00 bash

3603 pts/1 00:00:00 ps

student@ubuntu:~$

do te afishonte proceset e perdoruesit korrent.

Ndersa komanda ps e therritur me opsionin -A (All) do te afishonte te gjithe proceset qe po ekzekutohen ne nje sistem linux.

student@ubuntu:~$ ps -A

PID TTY TIME CMD

1 ? 00:00:01 init

2 ? 00:00:00 kthreadd

3 ? 00:00:00 ksoftirqd/0

4 ? 00:00:00 kworker/0:0

5 ? 00:00:00 kworker/u:0

6 ? 00:00:00 migration/0

7 ? 00:00:00 watchdog/0

8 ? 00:00:00 cpuset

9 ? 00:00:00 khelper

10 ? 00:00:00 kdevtmpfs

11 ? 00:00:00 netns

........

Proceset shfaqen te renditur sipas PID ne rendin rrites. Procesi i pare (PID=1) eshte init eshte procesi baze i cili startoj edhe proceset e tjera te sistemit.

Nese do te donim te afishonim nje liste me proceset te shoqeruar me disa informacione mbi burimet e serverit qe po perdorin keto procese mund te perdorim komanden top

Page updated

Report abuse