Natuurlijk kennen we allemaal wel een hond die tijdens een autoritje de rust zelve is. En we kijken vertederd toe als we zo’n dier breeduit zien zitten alwaar hij heel genoeglijk naar buiten kijkt. Alsof het de normaalste zaak ter wereld is dat hij in een auto zit. Toch is het als je er goed over nadenkt heel verwonderlijk dat honden zich gemotoriseerd laten vervoeren. En dat het er allemaal heel relaxed aan toegaat, blijkt dan ook helemaal niet zo vanzelfsprekend.Onhandig, maar vooral ook gevaarlijk!

Het blijkt eerder uitzondering dan regel dat honden zich als een prettige reisgenoot gedragen. Veel honden blaffen bij het minste of geringste, veel honden blaffen als een bezetene zomaar om niets, veel viervoeters springen van links naar rechts of van voren naar achteren, veel honden leggen de poten in de nek van de bestuurder en veel honden laten zich niet meer naar achteren sturen als ze zich na een flitsende actie op de voorste stoel hebben genesteld. Dit gedrag zorgt niet alleen voor irritatie, maar het is ook nog eens ronduit gevaarlijk.En wat dacht u van die honden die hun hoofd per se naar buiten door een geopend raampje willen steken om naar de wind te happen. Of zomaar, om alles lekker te overzien. Bij druk verkeer kan zo’n uitgestoken hondenhoofd een gevaarlijk obstakel blijken dat passerende automobilisten of bromfietsers woedend doet claxonneren. En bovendien: heel best voor de oren en ogen is het niet, want de kans op ontstekingen door de suizende wind of invliegende insecten is niet gering. En dan hebben we het nog niet eens over al die honden die als een ongecontroleerd projectiel de auto uit sjezen zodra de deur geopend wordt…

Kortom: een hond die zich niet weet te gedragen in een auto is levensgevaarlijk. Dat geldt voor de hond, voor de (mede)passagiers en alle andere weggebruikers. Alle reden dus om het gedrag als het even kan te voorkomen en in ieder geval bij te stellen als het zich voordoet.

Oorzaken van het probleemgedrag

Gebrek aan opvoeding

Dit is een van de meest voor de hand liggende oorzaken. Van een hond die zich in huis of buiten de deur niet naar wens weet te gedragen, kan men moeilijk verwachten dat hij zich in een auto wel nestjes gedraagt. Er is eerder reden om te veronderstellen dat het gedrag in de auto nog minder aangepast is dan daar buiten.

Onervarenheid

Een hond die niet weet wat een auto of rijden in een auto is, weet absoluut niet wat hem overkomt. Zijn reactie is dan ook niet te voorspellen. Hij kan bang zijn en in een hoek gaan liggen bibberen en janken, hij kan buiten zichzelf van opwinding als een stuiterbal heen en weer springen, hij kan woedend uitvallen naar passerende auto’s.

Het kan ook zijn dat de hond vrijwel nooit meegaat in de auto en dat zijn autoritjes tot nu toe steeds een onaangename verrassing inhielden. Een bezoekje aan de dierenarts of trimster bijvoorbeeld, en dat is voor de meeste honden niet de leukste bezigheid. Dat maakt een ritje in de auto ook niet bepaald relaxed.

Honden die weinig autorijden zijn dus meestal op z’n minst onrustige passagiers. Is zo’n hond van nature ook nog eens overactief of hypergevoelig, dan is het leed niet te overzien. Dat soort honden maken het vrijwel onmogelijk om überhaupt te rijden. Ze laten al het onaangepaste gedrag tegelijk zien: ze blaffen en brullen, springen als een bezetene en niet zelden bijten deze honden als men probeert ze van hun ongewenste acties te weerhouden.

Onhandige aanpak in het begin

Wat in het begin leuk en gemakkelijk lijkt, kan later een onhandige keuze blijken. Vaak worden pups als ze bij hun moeder worden opgehaald in de auto op schoot genomen, want zo’n pup heeft immers veel te verwerken. Bovendien voorkomt men daar mee dat hij op de grond zou vallen bij een onverwacht krachtige rembeweging. Alleen: men blijft de pup ook op schoot nemen als hij groter is geworden. En daarmee leert zo’n hond dat autorijden gelijk staat aan op schoot zitten. Dat is natuurlijk geen ramp als er achterin iemand zit die het leuk vindt om zo’n bakbeest op schoot te hebben, maar het is wel een drama als dat niet het geval is. Dan zal de hond niet rusten voordat hij naar voren is gekropen om daar op de schoot van de medepassagier plaats te nemen of, als die er niet is, op die van de schoot van de bestuurder. Duwt men de hond dan weg, dan zal hij voortdurend zijn snuit tussen de armen en benen wringen en met zijn poten slaan om tenslotte verontwaardigd over zoveel afwijzing in hevig blaffen uit te barsten.

Slechte ervaring(en)

Veel pups zijn misselijk in de auto. Meestal groeien ze daar wel overheen, maar dat geldt niet altijd voor honden die erg gerustgesteld zijn geweest of veel aandacht en verzorging kregen tijdens hun misselijke buien. Dat soort honden blijft – door conditionering – vaak misselijk in de auto en zij zullen hoe dan ook autorijden altijd een bron van voorspelbare ongein vinden. Zij zijn vaak onwillig de auto in te gaan en zijn de hele rit lang gespannen.

Soms heeft een hond een nare ervaring gehad tijdens het autorijden. Hij is van de bank gevallen of beklemd geraakt tussen stoel en achterbank bij een onverwachte rempartij. Of het autorijden gaat altijd gepaard met een nerveuze, gespannen sfeer omdat de inzittenden op elkaars rijgedrag zitten te vitten of kinderen ruzie maken waartegen ouders geïrriteerd en schreeuwend optreden.

Gespannen honden zullen niet heel relaxed gaan liggen: ze blijven staan en hebben vaak problemen om hun evenwicht te behouden. Het kost hen moeite om in balans te blijven en ook daarom haten ze een ritje in de auto. Om dezelfde reden willen veel honden niet mee in een onstabiele boot.

Territorium

Vooral honden die in hun hart bang zijn voor vreemden of onbekende situaties zullen als gekken tekeer gaan in een auto. Ze blaffen tegen fietsers, voetgangers en passerende auto’s. Dat komt omdat de ruimte in een auto maar beperkt is en daardoor een te klein territorium om veilige grenzen te hebben. Angstige honden kunnen maar twee dingen doen als ze zich bedreigd voelen: vluchten of vechten. Vluchten is niet mogelijk, dus móet de hond zich wel verdedigen door te keer te gaan als een bezetene. Zulke honden kunnen zich buitenproportioneel opwinden, mede ingegeven door het succes dat hun dreigend gedrag lijkt te hebben. Immers: wat het ook is dat de auto nadert of omsingelt, het vertrekt altijd. Een open raampje kan funest zijn, omdat een object dat nietsvermoedend te dichtbij komt zeker gebeten zal worden. Doordat zulke honden zich vaak op het randje van hysterie bevinden kunnen ze gemakkelijk uithalen of zelfs echt bijten als men ze aanraakt om hen het heen en weer springen te beletten. Geen gerichte aanval naar het baasje, maar daarmee niet minder ingrijpend voor de onderlinge verstandhouding.

Remedies

Een bench

Niets is veiliger voor een hond in een auto dan een bench. En niets is prettiger voor een hond, mits hij eraan gewend is en niet geacht wordt zomaar zijn plek te hebben gevonden. Voor ons mag een bench dan ‘gewoon een kooi met een deurtje’ zijn, maar voor honden is het een veilig hol waar ze zich kunnen ontspannen. Uiteraard is het wel zaak te zorgen dat het formaat van de bench aansluit bij het postuur van de hond. De hond moet zich gemakkelijk kunnen uitstrekken als hij wil liggen, zich kunnen keren om een andere zij te kiezen en niet zijn hoofd stoten als hij opstaat of gaat zitten. Maar de ruimte moet ook weer niet groter zijn dan strikt noodzakelijk, want het is niet de bedoeling dat de hond ook in zijn bench heen en weer kan springen.

Het is overigens belangrijk dat de hond eerst aan een bench went alvorens deze in de auto wordt geplaatst. Door de hond op verschillende plekken in huis en buitenshuis aan een bench te wennen, kan hij zonder veel plichtplegingen in de bench in de auto.

Aangepaste rijstijl

Heel vaak blijkt een andere rijstijl al rust te brengen in de hond. U kunt zich vast voorstellen dat een zogenaamde sportieve rijstijl waarbij snel wordt opgetrokken, bochten in hoge snelheid en nauw genomen worden en plotselinge rempartijen normaal zijn, weinig goed doen aan een ontspannen ritje. Ook honden vinden het hoogst onplezierig om heen en weer geschud te worden en moeilijk hun evenwicht te houden. De voortdurende veranderende rijstijl zorgt voor onrust en spanningen.

Herconditionering

Een hond die gewend is de auto af te breken en iedereen gek te maken met zijn geblaf en gespring, is een moeilijke leerling. Zijn gedrag zit immers gekoppeld aan de auto en is daarom moeilijk te doorbreken. Toch is dat nodig als men ander gedrag wil inzetten. Daarom moet zo’n hond eerst buiten de auto wennen aan een bench of speciale ligplaats. Pas als hij daar echt kalm in blijft, kan men de bench of de ligmat in de auto gebruiken. Toch zal men ook dan de hond moeten leren hoe hij zich moet gedragen. Hij heeft immers veel verkeerde gewoonten opgebouwd. Door zoals hierna beschreven is (voorkomen is beter dan genezen) langzaamaan ander gedrag in te trainen en het proces niet te versnellen als dat nog niet mogelijk is, kan men de hond duidelijk maken wat men van hem wil.

Let op: soms valt een hond even terug en begint toch te blaffen of te springen. Negeer dat gedrag en ga even terug in het programma. Gebruik een clicker om het gewenste gedrag te verduidelijken. Click eerst voor netjes blijven liggen, dan voor stil zijn en vervolgens – pas als die twee afzonderlijke oefeningen goed gaan - voor een combinatie van de twee (dus dan voor liggen én stil zijn tegelijk).

Voorkomen is beter dan genezen

Om een hond van jongs af aan vertrouwd te maken met het autorijden en onacceptabel gedrag te voorkomen, kan men de hond beetje bij beetje vertrouwd maken met het fenomeen auto. Dat doet u door de hond eerst achter in de auto te zetten, zelf naast hem plaats te nemen en een beetje met hem te spelen. Neem een botje of fijn speeltje mee, en maak het hem op de achterbank heel plezierig. Laat de hond een paar keer achter elkaar in en uit de auto springen, altijd aangelijnd en altijd onder controle. Dat wil zeggen dat u hem leert te wachten totdat u zegt dat hij erin of eruit mag springen. Uiteraard leert u hem dit door hem te belonen voor het blijven zitten en niet door hem te straffen voor een poging naar buiten te gaan. Met de lijn houdt u hem weliswaar tegen, maar het is niet de bedoeling dat u hem corrigeert door een ruk aan die lijn te geven. De hond moet immers leren wat de bedoeling is en straffen hoort daar nu eenmaal niet bij.

Vraag vervolgens een bestuurder in de auto plaats te nemen en de auto te starten terwijl u achterin bij de hond blijft zitten. Gedraag u steeds hetzelfde, vrolijk en ontspannen, net zo lang totdat de hond gewend is aan het geluid (en eventueel wat trillen) van de auto. Alleen als de hond echt ontspannen is, is de tijd gekomen een stukje te rijden. Niet te lang! Een meter of twintig is genoeg om te beginnen. Blijf spelen. En ga weer even naar buiten met de hond, maak een korte wandeling en ga weer volgens de regels naar binnen. Maak autorijden leuk en ontspannen. En leer de hond vanaf het begin wat u van hem verwacht: netjes instappen als u het zegt, op de achterbank plaatsnemen en daar rustig en ontspannen blijven ook als de auto rijdt. En uitstappen gebeurt pas als u toestemming geeft.

Let op: het kan helpen om een hond te leren netjes op een bepaald matje te gaan liggen en daar te blijven liggen totdat u zegt dat hij op mag staan. Door dat matje vervolgens in de auto te leggen, zorgt u ervoor dat de hond al weet welk gedrag van hem op die mat verwacht wordt. Dat maakt het hem gemakkelijker om het juiste gedrag in de auto te laten zien.

Resumerend

Honden moeten leren hoe zij zich moeten gedragen in een auto. Vooral bange honden hebben de neiging hun kleine territorium te verdedigen tegen mogelijke indringers. En overgevoelige en nerveuze honden worden zonder begeleiding neurotische springers die het autorijden gevaarlijk maken. Door een systematische aanpak kan men problemen in de auto voorkomen of wegtrainen. De clicker kan helpen het gewenste gedrag te verduidelijken.