De basis van Fake news is een algoritme.

Een algoritme is een reeks instructies (= stappenplan), een stukje code, met als doel om een probleem om te lossen. Dat doel kan bijvoorbeeld zijn om gepersonaliseerde advertenties voor te schotelen die ze interessant zullen vinden in hun tijdlijn op sociale media. (= filterbubbel)

Een filterbubbel ontstaat uit een algoritme en daardoor kunnen bedrijven slimmer reclame maken en specifieke aanbevelingen doen. Daardoor is het voor jou makkelijker om snel dingen te vinden die je waarschijnlijk interessant of leuk vindt. De filterbubbel levert dus gekleurde informatie op. Je krijgt geen objectieve zoekresultaten.

Een zoekmachine zoekt dus altijd naar het beste antwoord op jouw zoekvraag, en laat andere informatie weg. Dit gebeurt ook op sociale media, zoals Instagram en YouTube. Je ziet daar vooral berichten die passen bij jouw interesses. Iedere gebruiker zal dus andere informatie krijgen ook al geven ze dezelfde zoekopdracht in.

'Clickbait' is een veelgebruikte techniek bij fake news. Het gebruik van misleidende, sensationele titels van artikels op internet om mensen ertoe aan te zetten op een link te klikken. Het achterliggende doel van clickbait is dus in de meeste gevallen meer inkomsten genereren via advertenties en aanmeldingen doordat ze meer bezoekers krijgen. Clickbait is dus niet gevaarlijk en strafbaar!

Clickbait-titels kan je herkennen aan:

• “Je gelooft nooit dat…”

• “je raad nooit wat..”

• “10 dingen die je niet mag missen”

• “… wat je sprakeloos maak”

• “je zult nooit meer hetzelfde zijn als…..”

• “Herken jij je in….”

• “10 feiten die je moet weten over…”

• “wat we hebben gevonden is shockerend”

• “we dachten dat we het wisten, maar we hadden nooit gedacht dat…”

• “wat er toen gebeurde zal je verrassen..”

Een deepfake-filmpje vertrekt van bestaande beelden (vaak bekende personen), die vervolgens bewerkt of gemanipuleerd worden via deepfake-software. De naam 'deepfake' is een combinatie van de woorden 'deep learning' en 'fake' (nep). Deep learning is een techniek die valt onder artificiële intelligentie (AI). Software die een vorm van intelligentie vertoond door het denkvermogen van de mens te kopiëren. Deepfake-software zet artificiële intelligentie in om nepvideo’s te maken die echt lijken.

Enkele tips om deepfake te herkennen:

1. Let op visuele aanwijzingen

   • Knippert de spreker niet met zijn ogen?

   • Zitten er ‘vervaagde’ pixels in het beeld?

   • Maakt de mond onnatuurlijke bewegingen?

2. Let op de bron van de video

3. Ga na waar de video nog meer te vinden is

1. Check waar het bericht vandaan komt

   • Zie je een bericht op social media? Bijvoorbeeld op Facebook, Twitter of Instagram? Weet dat social media plekken zijn waar iedereen zelf nieuws kan maken en delen. Je moet geen professioneel journalist zijn.

2. Check welke bron is gebruikt

   • In veel valse berichten staat ook waar het nieuws op is gebaseerd. Meestal zijn deze bronnen verzonnen. Check daarom altijd de originele bron. 

3. Check of je het bericht ergens anders ziet

   • Zie je een nieuwsbericht alleen maar op social media en niet in (online) kranten of in een tv-journaal? Vraag jezelf dan af als het bericht wel echt is.

4. Check het bericht helemaal

   • Hoe meer waarheid in een bericht zit, hoe echter het lijkt. Heb je twijfels over een bericht? Probeer dan te achterhalen hoeveel waar is. Weet je zeker dat een gedeelte van het bericht klopt? Check dan ook de rest van het bericht.

5. Check waar de foto’s en video’s vandaan komen

   • Kijk als je dezelfde foto ergens anders op het internet terugziet. Misschien hoort de foto eigenlijk bij een nieuwsbericht met een heel ander verhaal, en geeft de foto daardoor een verkeerde indruk.

6. Check welke techniek is gebruikt

   • Controleer of de schrijver expres informatie weglaat, of iemand aan het woord laat die zogenaamd ergens verstand van heeft. Wordt er op gespeeld op je emoties?