Snake plant หรือ Mother-in-laws Tongue
Sansevieria spp.
ลักษณะทั่วไป ลิ้นมังกรเป็นไม้ล้มลุก อายุหลายปี มีเหง้าทอดเลื้อยไปตามผิวดิน เห็นข้อปล้องชัดเจน ทุกส่วนของต้นอวบน้ำ เปราะหักง่าย มีใบเดี่ยว ออกเวียนสลับรอบต้น หรือเรียงสลับระนาบเดียว รูปใบมีหลายแบบ ทั้งรูปใบหอก รูปแถบกว้าง รูปไข่กลับ รูปช้อน รูปรี และเป็นแท่งกลมยาว ขนาดแตกต่างกันตั้งแต่ 3 เซนติเมตรจนยาวกว่า 1 เมตร แผ่นใบหนาอวบน้ำ ขอบใบเรียบเป็นสันแข็งหรือเป็นคลื่น มีสีสันและลวดลายแตกต่างกัน บางชนิดมีเส้นใยเหนียวที่ใช้ทำเชือก
ช่อดอกออกจากซอกกาบใบ มักชูสูงพ้นพุ่มใบ มีหลายแบบ ทั้งช่อเชิงลด (spike) ช่อกระจะ (raceme) ช่อกระจะแยกแขนง (racemose panicle) บางชนิดเป็นช่อกระจุกที่โคนต้น แต่ละช่อมีดอกจำนวนมาก ดอกสีขาวถึงสีขาวอมชมพู มีวงกลีบรวมเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 6 กลีบบานจากล่างขึ้นบนในช่วงเย็นถึงช่วงเช้าของวันรุ่งขึ้น และมีกลิ่นหอม ผลมีเนื้อนุ่ม เมื่อสุกมีสีแดงอมส้ม ภายในมี 1 – 2 เมล็ด
ในธรรมชาติลิ้นมังกรเติบโตในที่แห้งแล้งที่เป็นดินทราย แสงแดดร้อนแรง และมีอากาศหนาวเย็นตอนกลางคืน ดังนั้นใบจึงอวบหนา มีเส้นใยเหนียว ทนทานต่อสภาพแวดล้อมที่เลวร้าย
นอกจากนี้ยังเป็นพืชในกลุ่ม CAM Plant (Crassulacean Acid Metabolism Plant) นั่นคือต้นพืชจะปิดปากใบในช่วงกลางวันที่มีแสงแดดร้อนระอุ เพื่อลดการสูญเสียน้ำ และเปิดปากใบในช่วงกลางคืน เพื่อดูดซับความชื้นของน้ำค้างหรือไอน้ำในอากาศ และก๊าซาร์บอนไดออกไซด์สำหรับสังเคราะห์แสงในตอนกลางวัน ซึ่งเป็นกลไกป้องกันตัวอย่างดี อีกทั้งองค์การนาซายังยอมรับว่าพืชสกุลนี้ช่วยดูดซับสารพิษในบรรยากาศได้ดี ปัจจุบันนิยมปลูกเป็นไม้กระถางและไม้แคระ เพื่อใช้ตกแต่งสวนและประดับในบ้าน นอกจากนี้ใบยังมีเส้นใบที่เหนียวใช้ทำเชือกป่านได้อีกด้วย จึงมีชื่อเรียกว่า Bowstring Hem
ใบ ของลิ้นมังกรมีรสขม มีสรรพคุณแก้อาการเจ็บคอ บำรุงปอด แก้โรคติดเชื้อในบางระบบทางเดินหายใจส่วนบน ใบใช้ตำหรือขยี้แล้วนำไปทาหรือพอกบริเวณแผลที่อักเสบช่วยให้ทุเลาอาการลงได้
การใช้ประโยชน์:
– ไม้ประดับ
– สมุนไพร
ความมงคล: คนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดปลูกต้นลิ้นมังกรไว้ประจำบ้านจะช่วยป้องกันภยันตรายจากสิ่งแวดล้อมภายนอกได้ เพราะลิ้นมังกรบางคนเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า หอกพระอินทร์ ซึ่งเป็นอาวุธชนิดหนึ่งที่พระอินทร์ใช้ในการต่อสู้และปกป้องศัตรูจากภายนอก หลายคนจึงเชื่อว่าลิ้นมังกรเป็นไม้ที่มีความศักดิ์สิทธิ์ เป็นไม้ที่มีความสำคัญของพระอินทร์ในสมัยพุทธกาล นอกจากนี้บางคนเชื่อว่าการปลูกลิ้นมังกรบริเวณรอบรั้วบ้านจะช่วยป้องกันไม่ให้งูหรือสัตว์เลื้อยคลานที่เป็นอันตรายเข้ามาได้เนื่องจากลิ้นมังกรเป็นไม้ประดับที่มีใบขึ้นเบียดกันหนาแน่น และบางสายพันธุ์มีขอบใบที่เรียบเป็นลักษณะที่สัตว์เลื้อยคลานบางประเภท รังเกียจ
ลิ้นมังกรมีคุณสมบัติ ช่วยฟอกอากาศบริเวณรอบ ๆ ให้มีคุณภาพมากขึ้น ช่วยดูดซับสารพิษ ไอระเหยประเภทฟอร์มาลดีไฮด์ โทลูอีน เบนซิน คลอโรฟอร์ม ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ และสารพิษอื่น ๆ ที่มาจากสีทาบ้าน เฟอร์นิเจอร์ เครื่องถ่ายเอกสาร เป็นต้น
ลิ้นมังกรเป็นพืชที่แข็งแรง ทนทาน สามารถเติบโตได้เกือบทุกสภาพแวดล้อม สิ่งสำคัญที่ควรคำนึงถึงในการปลูกเลี้ยงคือ
น้ำ แม้ว่าลิ้นมังกรเป็นพืชที่ทนความแห้งแล้งได้ แต่ถ้าได้รับน้ำและความชื้นในอากาศไม่เพียงพอ จะทำให้แผ่นใบไม่สดใสสวยงาม ควรรดน้ำให้ทุกเช้า – เย็น หากเป็นช่วงที่ฝนตกชุกอาจงดให้บ้าง