Brief aan jouw kind

Dag Lou,

In dit stukje wil ik je graag wat meer uitleg geven over onze schoolaanpak van ‘cognitief sterk functionerende leerlingen’. 

Ook hier begint alles bij de beeldvorming. We proberen jou zo snel mogelijk zo goed mogelijk te leren kennen. Dat begint al bij de inschrijving, nog voor dat je naar onze school komt. Een van onze zorgankers zal met jouw ouders telefonisch contact opnemen om al even te polsen hoe het met je gaat. Dit gesprekje gaat over jouw taalontwikkeling, over je zelfredzaamheid (met focus op zindelijkheid), maar ook over je algemene ontwikkeling en vaardigheden. Misschien hebben jouw naasten ook al opgemerkt dat je een ontwikkelingsvoorsprong hebt, dat je al veel sneller dan andere kinderen sprak, rondliep, de wereld rondom je probeerde te begrijpen…

We hebben ook een fijne samenwerking met de nabije kinderopvang. Zo krijgen we, in overleg met je ouder(s), op voorhand je ‘Portret’ doorgestuurd. Dit portret vertelt ons al heel veel over hoe jouw ontwikkeling verloopt. Als we hierin ontdekken dat ook de kindbegeleider al aangeeft dat je cognitief sterk functioneert, gaan we zo snel mogelijk jouw ouder(s) uitnodigen voor een gesprek. We willen immers vermijden dat je gaat onderpresteren en dat we hierdoor jouw competenties verkeerd inschatten. 

Het is de taak van elke leerkracht op onze school om vervolgens jouw welbevinden, betrokkenheid en competenties goed op te volgen. Omdat we uit wetenschappelijk onderzoek weten dat hoogbegaafdheid zich niet enkel in prestaties, maar ook in persoonskenmerken uit, hebben we deze opgenomen in onze ZILLFIE en SELFIE. Concreet betekent dit dat we naast je competenties ook gaan kijken naar hoe snel je leert, hoe opmerkzaam je bent, perfectionisme, doorzettingsvermogen, behoefte aan autonomie, autoriteit in vraag stellen, creativiteit, humor …

In de eerste plaats gaan we op klasniveau (fase 0), heel wat betrokkenheidsverhogende initiatieven nemen. Hiermee willen we zoveel mogelijk trachten te differentiëren en in te spelen op ieders noden. In de kleuterschool zorgen we er via onze ‘leeftijdsdoorbekende werking’ (combiklassen) automatisch voor dat cognitief sterk functionerende leerlingen sneller kunnen aansluiten bij oudere kinderen. Het basisaanbod is hierop ook voorzien, waardoor er automatisch uitdaging te vinden is. Bovendien bieden we onze kleuters heel wat ruimte voor initiatief, zodat ook zelfsturing, creativiteit en aldus ondernemingszin alle kansen krijgen. We zijn er van overtuigd dat net de groep sterke leerlingen hierbij gebaat zijn. Ook jouw inspraak bij het ontstaan en uitwerken van projecten zien we hier als een krachtige verrijking/uitdaging.  Het werken rond talenten en groeimindset (‘van proberen kan je leren’) zit verweven in onze dagelijkse leerkrachtstijl. Talenten zijn ook voor cognitief sterke kinderen het vertrekpunt om te komen tot betrokkenheidsverhogende interventies.

In de lagere school zetten we in op ‘sporenwerking’, waarbij cognitief sterke leerlingen na een korte klassikale instructie zelfstandig aan het werk kunnen. Zodra je de afgesproken oefening hebt gemaakt, kan je verder aan de slag met het ploetermateriaal. Dit materiaal moet je uitdagen om in de ‘leerkuil’ te gaan. Je moet als het ware ‘ploeteren’ om tot de oplossing te komen. Ook in de lagere school willen we, net zoals in de kleuterschool, ‘projectwerking’ een belangrijkere plek geven. Ook hier zijn ruimte voor initiatief, inspraak, eigenaarschap, … betrokkenheidsverhogende interventies om de groep cognitief sterk functionerende leerlingen uit te dagen. 

Zodra er een vermoeden van ‘cognitief sterk functioneren’ is, gaan we een bredere beeldvorming (fase 1) maken. In de kleuterschool gebruiken we hiervoor het signaleringsinstrument ‘Knappe Kleuters’ en Cito-toetsen (rekenen en taal), in de lagere school gaan we aan de slag met de LVS-toetsen (wiskunde, taal, spelling) en de QuickScan (Project Talent - KULeuven). Vanuit de resultaten gaan we op zowel klas- als kindniveau interventies opstarten die zo goed mogelijk aansluiten bij jouw leerbehoeften. Alles hangt af van jouw score en het beeld dat we van jou gemaakt hebben. Scoor je voornamelijk op leerstof hoger (en niet op andere domeinen), dan wordt jij een STEENTJE. Je bent dan een schoolslimme, steengoede leerling die op wiskunde en/of taal in de A-zone scoort voor toetsen van 6 tot 12 maanden verder.  

Scoor je als STEENTJE in de A-zone 6 maanden voorop, dan voorzien we een aanvullende leerlijn voor een of meerdere vakken:

• In de kleuterschool hebben we voor jou heel wat individuele opdrachten en uitdagingen voorzien om je zowel talig, sociaal, motorisch als cognitief te prikkelen.  

• In de lagere school werken we voor taal in het 1ste leerjaar met ZON-boekjes en voor rekenen met TWIST-opdrachten. Vanaf het 2de leerjaar krijgen steentjes zowel voor taal als rekenen TWIST-opdrachten. 

• Om jou nog extra te ondersteunen in het ontwikkelen van een groeimindset voorzien we ook een feedback-groep. Deze wordt wekelijks georganiseerd. We bekijken dan samen hoe je de individuele opdrachten en uitdagingen hebt volbracht. 

Scoor je als STEENTJE toch in de A-zone 12 maanden voorop dan voorzien we voor de vakken waarop je hoog scoorde dezelfde individuele aanpak als de KEITJES: compacten en verrijken

Komen we vanuit de bredere beeldvorming tot het besluit dat je bovenop de leerstof ook wereldwijs en keisterk (A-zone – minstens 12 maanden voorop) bent op heel wat persoonskenmerken en ontwikkelingsdomeinen, dan wordt jij een KEITJE. Voor keitjes voorzien we zowel het aanbod op klasniveau, als een individuele leerlijn. Naast het compacten en verrijken worden er ook twee projectklassen ingericht. In de projectklas middenbouw komen keitjes van de 3de kleuterklas, 1ste en 2de leerjaar samen en in de projectklas bovenbouw de keitjes van het 3de, 4de, 5de en 6de leerjaar. Het doel van de projectklassen is om nog meer in te spelen op jouw grote leerbehoefte aan kennis rond wetenschap, techniek, geschiedenis, wereldoriëntatie en cognitieve uitdagingen (zoals bijvoorbeeld schaken). Als keitje neem je ook deel aan de feedback-groep in jouw leerjaar. 

Bovendien wordt bij de keitjes gekeken of er de mogelijkheid is om een jaartje te versnellen en dus een sprong te maken naar het volgende leerjaar. Dit hangt natuurlijk af van enkele belangrijke factoren. Allereerst dient er gekeken te worden naar de capaciteit van het leerjaar. Is er een nog een plaatje vrij, dan kan je springen. Maar ook hier zijn we van mening dat je niet elk leerjaar zomaar kan overslaan. Zo willen we dat je zeker de 1ste kleuterklas, het 1ste leerjaar, het 3de leerjaar en het 5de leerjaar doormaakt. Bovendien wordt de versnellingswenselijkheidslijst (Project Talent - KULeuven) ingevuld die ons moet helpen bij het maken van deze beslissing. Wil je na het 5de leerjaar de sprong naar het secundair onderwijs maken, dan hangt de beslissing af van het advies van de klassenraad. Is de raad van mening dat je toch het 6de leerjaar moet volgen, dan kunnen je ouders beslissen om naar de examencommissie te gaan. Beslist de klassenraad dat je het 6de mag overslaan, dan zal je op school moeten slagen voor een selectie van examens van het 5de en 6de leerjaar zodat we jou het getuigschrift van de basisschool kunnen uitreiken.  

Het maken van een sprong betekent dat je opnieuw aansluit bij fase 0 (klasniveau) en je niet langer meer een steentje of keitje bent. Tot blijkt dat je in het nieuwe leerjaar opnieuw 6 of 12 maanden in de A-zone scoort voor verschillende domeinen. Er wordt dan opnieuw gekeken welke interventies er voor jou moeten worden opgezet. Je blijft wel deel uitmaken van de projectklas. 

Blijkt nu dat dit alles voor jou nog steeds onvoldoende is om jouw leerhonger te stillen en/of behoor je met andere woorden tot de groep leerlingen met een IQ van boven 140, dan krijg je de kans om één dag per week les te volgen bij Lumos. We maken dan de overstap naar fase 2 (zorgcontinuüm). Deze externe organisatie voorziet een aanbod en aanpak die nog meer aansluiten bij wat jij nodig hebt. We zijn van mening dat bij vermoeden van ‘extreem onderpresteren’ of bij betwisting door ouders van advies van de school, een IQ-test (door externe specialist in hoogbegaafdheid) kan bijdragen tot een juiste beslissing.

Tot slot willen we nog benadrukken dat onze betrachting is om cognitief sterk functioneren leerlingen zo snel mogelijk te ontdekken, zodat ze allereerst niet gaan onderpresteren en ook snel krijgen wat ze nodig hebben, maar ook om ze op tijd te kunnen laten versnellen. Concreet betekent dit dat we al van in de peuterklas onze voelsprieten en signalering-instrumenten willen inzetten zodat kleuters al in de kleuterschool hun sprong naar een hoger leerjaar kunnen maken. Bovendien willen we ook benadrukken dat de aanpak van cognitief sterk functioneren een individuele aanpak betekent en dat er altijd in samenspraak met alle betrokkenen (ook de leerling) zal bekeken worden welke aanpak het best aansluit bij ieders leerbehoeften.