Starten in het secundair onderwijs
Starten in het secundair onderwijs
Jij bent de gids voor je leerlingen op weg naar het SO!
Leerlingen mogen helpen bij het uitstippelen van hun toekomst. Hen begeleiden naar een goede keuze is terzelfdertijd een privilege, maar ook een hele uitdaging. Gelukkig sta je er niet alleen voor. Jouw collega’s, de school, de zorgleerkracht, het CLB dragen hun steentje bij.
Leerlingen uit een basisschool die grondig werk maakte van een goede onderwijsloopbaanbegeleiding (OLB) zijn meer tevreden over hun studie- en schoolkeuze. Leerlingen zo goed mogelijk voorbereiden op de overstap naar het secundair onderwijs door hen te begeleiden in hun keuzeproces is essentieel. Wil je meer lezen over een goede onderwijsloopbaanbegeleiding, klik dan hier.
Maar hoe begin je daaraan? We helpen je graag op weg.
6 studiekeuzetaken
Om een goede studiekeuze te maken doorlopen leerlingen zes keuzetaken.
Leerlingen doorlopen de keuzetaken tijdens hun onderwijsloopbaan vele malen en zelden in volgorde. Het is normaal en helemaal oké dat leerlingen van de ene taak naar de andere springen. Maar voor veel leerlingen zal het nodig zijn dat je hen begeleidt in hun keuzeproces, zodat ze alle keuzetaken kwaliteitsvol uitvoeren.
Let wel Leerlingen in de basisschool moeten uiteraard nog geen keuze voor een bepaalde studierichting maken. Toch lichten we de zes studiekeuzetaken hier toe. Zo kun je je een goed beeld vormen over de manier waarop het maken van een studiekeuze op termijn verloopt.
Het studiekeuzeproces: wat, waarom en hoe?
Oriëntatie
(Studiekeuze maken)
Doelstelling
Kiezen is niet gemakkelijk.
Kiezen hoef je niet alleen te doen.
Waarmee moet/kan een leerling rekening houden ? Advies van de leerkracht, gesprek met ouders, vrienden, afstand naar de school, enz
Helpende vragen zijn :
> Hoe maakte je ooit andere keuzes?
> Wie kan je daarbij helpen?
> Op basis van wat heb je je keuze gemaakt?...
Hulpmiddelen
Overloop met je leerlingen op deze website het deeltje voor de leerling.
Gebruik je het keuzewerkboekje van VCLB? Daar zijn deze 6 stappen in opgenomen.
In dit filmpje krijgen de leerlingen uitleg over hoe ze een goede studiekeuze moeten maken.
Op deze website vind je materialen aangepast aan de doelgroep.
Exploratie van zichzelf
(zichzelf verkennen)
Doelstelling
Help leerlingen om te ontdekken wie ze zijn en wat dat voor hun studiekeuze betekent.
Dit kan onder meer gaan over:
> Wat doe ik graag?
> Wat kan ik goed?
> Hoe leer ik best?
> Wat motiveert mij?
> Met welke beperkingen houd ik best rekening?
Je kan leerlingen testen/vragenlijsten laten invullen op de website onderwijskiezer, in dialoog gaan met leerlingen over hun interesses,...
Exploratie in de breedte
Doelstelling
Het is belangrijk dat leerlingen het onderwijsaanbod in het secundair onderwijs leren kennen.
Je kan leerlingen hun horizon helpen verruimen door: oud-leerlingen uit te nodigen om over hun studiekeuze te vertellen, de website 'onderwijskiezer' samen te verkennen, enz.
Hulpmiddelen
Via de filmpjes die we voorzien kan je het SO verkennen met je leerlingen.
Klik hier voor de presentatie op stap naar het SO.
Wens je deze presentatie te gebruiken in de klas neem dan contact op met de CLB contactpersoon van jouw school.
Leer je leerlingen werken met Onderwijskiezer.
Exploratie in de diepte
Doelstelling
Leerlingen verkennen bepaalde 'studierichtingen' die zij als keuze overwegen, meer in detail.
Ze doen dit door informatie op te zoeken (o.a. schoolwebsite), infodagen bij te wonen, te spreken met leerlingen die momenteel de richting al volgen,...
De rol van leerkracht bestaat erin de leerlingen te stimuleren de nodige stappen te zetten.
Hulpmiddelen
Fiche: Hoe kan Onderwijskiezer hierbij helpen?
Zoek een school en bekijk de website van de school.
Bekijk samen enkele beroepenfilmpjes.
Nodig ouders/oud-leerlingen uit op school om te vertellen over hun beroep/studierichting.
Studiekeuzenabijheid
Doelstelling
De leerlingen maken bewust hun keuze voor bepaalde keuzepakketten en bepalen dus een stuk welke richting ze uitgaan.
In welke school kan een bepaald keuzepakket gevolgd worden en waar zal je volgend schooljaar naartoe moeten?
Binding met de keuze
Doelstelling
Benadrukken hoe belangrijk het is dat de leerlingen zich goed voelen bij hun keuze en dat ze zeker zijn van hun keuze .
Hulpmiddelen
Reflecteer samen met de leerlingen indien ze hun keuze gemaakt hebben. (Hoe ben ik tot die studiekeuze gekomen?, Wat of wie heeft er mij geholpen?, Waarom heb ik deze richting gekozen en niet die andere?).
Laat de leerlingen een presentatie maken over de verschillende richtingen waarin ze geïnteresseerd zijn.
Hoe bereid ik me voor op de eerste schooldag?
Filmpje: middelbaar lama komen!
Hoe werk ik samen met het CLB in de keuzebegeleiding ?
De regie van OLB is in handen van de school en behoort tot de basis-en verhoogde zorg.
Maak gebruik van deze link om de OLB in jouw school in kaart te brengen.
Leren kiezen is een continu proces. Ook het leerplan bevat doelen die leerlingen keuzebekwaam maken.
Het CLB is een belangrijke partner. Het CLB ondersteunt de leerkracht en de school door het ter beschikking stellen van objectieve en volledige informatie over de structuur van het SO en door aanleveren van materialen rond keuzebegeleiding.
Wanneer doorheen het keuzeproces problemen ontstaan die een vlotte keuze in de weg staan start het CLB een begeleidingstraject op samen met de leerling en de ouders.
5 Valkuilen bij studiekeuzebegeleiding
In het zesde leerjaar van het basisonderwijs staan leerlingen voor een belangrijke keuze: welke secundaire school past bij hen? Als leraar ben jij daar om ze te begeleiden bij hun studiekeuze. Waar moet je op letten? Dr. Simon Boone (VUB) en prof. dr. Piet van Avermaet (UGent) wijzen op 5 valkuilen.
Vraag en antwoord
Zit je met vragen of wil je meer informatie? Contacteer gerust een CLB-medewerker!
© Vrij CLB De Havens, in samenwerking met Vrij CLB Westhoek, Vrij CLB Houtland en Vrij CLB Netwerk, 2023.