Er woedt een strijd in Amsterdam. Namelijk tussen het viertal aanbieders van flitsbezorgers die met elkaar proberen te bepalen wie het grootste marktaandeel krijgt. De Amsterdammer is de dupe van dit strijdtoneel. Daarom moet de gemeente duidelijke regelgeving ontwikkelen om overlast van flitsbezorgdiensten te voorkomen. Amsterdam moet hierin samen optrekken met andere steden en het gesprek aangaan met de diensten.

Gorillas, Getir, Flink, Zapp. Wie kent de merken inmiddels niet? Met grof marketing-geweld bevechten de vier aanbieders van snel thuis bezorgde boodschappen elkaar. Ze beloven boodschappen binnen tien minuten langs te brengen. Grote reclames prijken op GVB-ponten, op abri’s, op gevels, posters overal. Om aan deze belofte te voldoen haasten bezorgers zich over de toch al zo drukke Amsterdamse fietspaden met onveilige verkeerssituaties als gevolg.

De boodschap is duidelijk. Alle vier de diensten zijn de afgelopen jaar neergestreken in Amsterdam en alle vier proberen ze elkaar de markt uit te vechten. Nu houden de bezorgers de tarieven nog laag omdat ze dankzij de diepe zakken van hun investeerders de kosten subsidiëren, straks - als er één of hooguit twee over zijn - gaan de tarieven omhoog, want dan is de markt verdeeld.

Gevolgen deeleconomie

Als Amsterdammers hebben we het eerder gezien. Deeleconomie diensten als Uber maken gebruik van hetzelfde model, waarin goederen en diensten worden gebruikt in plaats van deze te bezitten. Het gevolg: traditionele taxibranches die de stad worden uitgeconcurreerd. Ook in de supermarktbranche is deze strijd ontstaan. Met nieuwkomers als Picnic, en nu ook de flitsbezorgdiensten.

Het gevolg van de strijd om het marktaandeel in de stad zijn de dark stores die als paddestoelen uit de grond zijn geschoten. Het gemeentebestuur van Amsterdam heeft recent aan de rem getrokken. De vestiging van de kleine afgeplakte distributiecentra van flitsbezorgers worden voor in ieder geval een jaar stilgezet. In deze periode werkt de gemeente aan beleid om te kijken onder welke voorwaarden deze dark stores een plek kunnen krijgen in de stad, door middel van een gericht bestemmingsplan.

Flitsbezorgers in een volle stad

Vele andere Amsterdammers intussen, die misschien geen klant zijn van zo’n dienst, klagen over overlast door de dark store in hun straat. Jonge ouders met een klein kind op de kinderfietszit schrikken van langs scheurende fietsen met grote bezorgbakken. Hele stukken stoep en parkeervakken worden bezet door bezorgfietsen en het is wachten op het eerste ernstige ongeluk. Deze kleine distributiecentra, gevestigd in woonwijken, zijn al meermaals in opspraak geweest. Zo protesteerden bewoners uit de Staatsliedenbuurt recent nog tegen de komst van een nieuwe dark store in hun wijk.

Pas recentelijk kondigde het stadsbestuur de beperkende maatregelen af. Te laat; de distributiepunten die er zijn, mogen blijven waar ze zitten omdat de wet dit toelaat. Daar kan het stadsbestuur weinig tegen uitrichten. De als ‘tijdelijk’ benoemde maatregel, die maakt dat het stadsbestuur nieuwe dark stores kan weren in bestemmingsplannen, is tijdelijk omdat zonder wetgeving een verbod nauwelijks mogelijk is.

De gemeente moet regie nemen en samen optrekken met Den Haag

Het is een dilemma voor de stad. Enerzijds maken veel Amsterdammers veelvuldig gebruik van flitsbezorging. De verwachting is dan ook dat deze sector eerder zal groeien dan krimpen. Anderzijds komt de leefbaarheid van de stad onder druk te staan, met name voor de mensen die in de buurt van dark stores wonen. Zowel de inwoners als de bedrijven zijn gebaat bij duidelijkheid.

Volt ondersteunt de rem op de vestiging van nieuwe dark stores en vindt dat de gemeente meer regie moet pakken om negatieve effecten van deze nieuwe dienstverlening voor de stad te beperken. Het is zaak dat de gemeente wettelijke spelregels opstelt zodat flitsbezorgdiensten en Amsterdam nu en in de toekomst in harmonie kunnen samenleven. Daarin is het belangrijk om met andere steden op te trekken en een beroep te doen op wetgevende macht in Den Haag. Het Duitse Flink heeft namelijk aangegeven het verbod op de vestiging van dark stores te willen aanvechten. Volgens de advocaat van het bedrijf is het verbod illegaal en kwam het besluit als een verrassing, zonder dat er gesprekken zijn gevoerd tussen de gemeente en de dienst. Daarom is stap één een gesprek met de sector.

Samenwerking en dialoog

Volt wil dat de gemeente samen met de bezorgdiensten om tafel gaat en gerichte afspraken maakt en met regelgeving komt om overlast te voorkomen. Daarin is een gesprek met de bewoners die overlast hebben ervaren essentieel, zodat hun belangen worden meegenomen. Volt ziet ook een belangrijke rol voor de bezorgdiensten om met voorstellen te komen om de overlast aan te pakken. Bijvoorbeeld door de belofte om boodschappen binnen tien minuten te verruimen, zodat de haast op de fietspaden afneemt.

Daarnaast is het goed om samen te werken met andere Nederlandse steden, die ook een opmars zien van flitsbezorgdiensten, een vergelijkbare fietsinfrastructuur hebben en daarom met dezelfde overlast kampen. De onveilige situaties worden met name veroorzaakt door snelheidsverschillen tussen elektrische voertuigen of opgevoerde e-bikes, waardoor maatregelen nodig zijn. Te denken valt aan een uitbreiding van de kentekenplicht voor de e-bikes die bezorgdiensten gebruiken, opdat er in elk geval een maximumsnelheid gehangen kan worden aan de bezorgers. Ja, dit zou betekenen dat álle bezorgdiensten zoals Thuisbezorgd en Deliveroo daar ook onder komen te vallen, want voor de wet is iedereen gelijk.

Een andere te onderzoeken mogelijkheid is invoering van fietsparkeervergunningen voor commerciële aanbieders - met een blauw fietskenteken bijvoorbeeld, zoals taxi’s nu ook al verplicht zijn te voeren. Hierdoor kan Amsterdam beter controle houden op wat er gebeurt in de stad en Amsterdammers het gevoel geven dat zij via hun democratisch gekozen stadsbestuur de stad leefbaar houden.