วิทยาการคำนวณ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
หน่วยที่ 5 การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภัย
วิทยาการคำนวณ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
หน่วยที่ 5 การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภัย
การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภัย
กฎความปลอดภัย
1. ไม่เปิดเผยข้อมูลส่วนตัวเช่น เบอร์โทรศัพท์ ชื่อโรงเรียน ชื่อเพื่อนหรือผู้ปกครอง
2. ไม่นัดแนะเพื่อพบปะกับบุคคลที่รู้จักทางอินเตอร์เน็ตโดยไม่บอกผู้ปกครอง
3. ไม่ส่งรูปหรือข้อมูลส่วนตัวให้กับคนที่รู้จักทางอินเตอร์เน็ต
3. ไม่ให้ความสนใจหรือตอบโต้กับคนที่ถ้อยคำหยาบคาย
4. ไม่โหลดสิ่งที่ไม่คุ้นเคยหรือเปิดเอกสารจากอีเมล์ของคนที่เราไม่รู้จัก
5. หากพบข้อความหรือรูปภาพรุนแรง ให้รีบแจ้งผู้ปกครองหรือคุณครู
6. เคารพในกฎระเบียบ นโยบาย หรือข้อตกลงที่ให้ไว้กับผู้ปกครองและคุณครูในการใช้อินเตอร์เน็ต
จากสถานการณ์ข้างต้น ถ้ามีหน้าต่างลักษณะนี้ปรากฏที่หน้าจอคอมพิวเตอร์ของนักเรียน จะทำอย่างไร
จริยธรรมในการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
1. ความเป็นส่วนตัว หมายถึง สิทธิที่เจ้าของสามารถที่ควบคุมข้อมูลของตนเองในการเปิดเผยให้กับผู้อื่น
2. ความถูกต้อง หมายถึง ข้อมูลควรได้รับการตรวจสอบความถูกต้อง รวมถึงการปรับปรุงข้อมูลให้ทันสมัยอยู่เสมอ
3. ความเป็นเจ้าของ หมายถึง เป็นกรรมศิทธิ์ในการถือครองทรัพย์สิน ซึ่งอาจเป็นทรัพย์สินทั่วไปที่จับต้องได้
4. การเข้าถึงข้อมูล หมายถึง การกำหนดสิทธิของผู้ใช้งาน เพื่อเป็นการป้องกันการเข้าถึงข้อมูลลับ
การป้องกันและการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างปลอดภัย
1. หมั่นตรวจสอบและอัปเดตระบบปฏิบัติการให้เป็นเวอร์ชั่นปัจจุบัน และความใช้ระบบปฏิบัติการและซอฟต์แวร์ที่ถูกลิขสิทธิ์
2.สังเกตขณะเปิดเครื่องว่ามีโปรแกรมไม่พึงประสงค์ ทำงานขึ้นมาพร้อมกับการเปิดเครื่องหรือไม่
3.ติดตั้งโปรแกรมป้องกันไวรัส และมีการอัปเดตโปรแกรมป้องกันไวรัส และฐานข้อมูลไวรัสสม่ำเสมอ
4.ต้อง login เข้าใช้งานทุกครั้ง และเมื่อไม่ได้อยู่ที่หน้าจอคอมพิวเตอร์ ควรล็อกหน้าจอให้อยู่ในสถานะที่ต้องใส่ค่า login ใช้งาน
5.ไม่ควรเข้าเว็บไซต์เสี่ยงภัย เช่น เว็บไซต์ลามกอนาจาร เว็บไซต์การพนัน เว็บไซต์แบบไหล์ .exe เว็บไซต์ที่มี pop-up หลายเพจ
การรู้เท่าทันสื่อ
การรู้เท่าทันสื่อ คือ ความสามารถป้องกันตนเองจากการถูกจูงใจจากเนื้อหาของสื่อการสามารถวิเคราะห์เนื้อหาของสื่ออย่างมีวิจารณญาณ เพื่อให้สามารถควบคุมการตีความเนื้อหาของสื่อที่มีปฏิสัมพันธ์ด้วย นั่นคือ การที่เราไม่หลงเชื่อเนื้อหาที่ได้อ่าน ได้ยิน
ได้ฟัง แต่สามารถคิด วิเคราะห์ แยกแยะ และรู้จักตั้งคำถาม
5 องค์ประกอบของการรู้เท่าทันสื่อที่เราต้องมี ได้แก่
1.การเปิดรับสื่อ
การเปิดรับการเข้าใจการวิเคราะห์สื่อ คือ การรู้เท่าทันการเปิดรับสื่อของประสาทสัมผัส หู ตา จมูก ลิ้น สัมผัสของเรา ซึ่งเมื่อเปิดรับแล้วสมองจะสั่งการให้คิดและปรุงแต่งให้เกิดอารมณ์ต่าง ๆ ตามมา การรู้เท่าทันสื่อในขั้นของการรับรู้อารมณ์ตนเองจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องแยกความคิดและอารมณ์ออกจากกัน และความคิดจะทำให้เรารับรู้ความจริงว่า“อะไรเป็นสิ่งที่สื่อสร้างขึ้น”เป็นต้น
2.การวิเคราะห์สื่อ
คือ การแยกแยะองค์ประกอบในการนำเสนอของสื่อว่ามีวัตถุประสงค์อะไร
3.การเข้าใจสื่อ
คือ การตีความสื่อหลังจากเปิดรับสื่อไปแล้ว เพื่อทำความเข้าใจในสิ่งที่สื่อนำเสนอ ซึ่งผู้รับสารแต่ละคนก็จะมีความเข้าใจสื่อได้ไม่เหมือนกันตีความไปคนละแบบ ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ พื้นฐานการศึกษาคุณสมบัติในการเรียนรู้ ตลอดจนการรับรู้ข้อมูลของแต่ละบุคคลที่ไม่เท่ากันมาก่อน
4.การประเมินค่า
หลังการวิเคราะห์และทำความเข้าใจสื่อแล้ว เราควรประเมินค่าสิ่งที่สื่อนำสนอว่ามีคุณภาพและคุณค่ามากน้อยเพียงใด ไม่ว่าจะเป็นด้านเนื้อหา วิธีนำเสนอเทคนิคที่ใช้ เป็นต้น
5.การใช้สื่อให้เกิดประโยชน์
แม้เราจะสามารถวิเคราะห์ เข้าใจ และประเมินค่าสื่อได้ แต่เราไม่สามารถออกไปจากโลกของสื่อได้ ดังนั้นเราจึงจำเป็นต้องปฏิบัติดังนี้ คือ
– นำสิ่งที่เราวิเคราะห์ไปใช้ประโยชน์
– เลือกรับสื่อเป็น
– สามารถส่งสารต่อได้
– มีปฏิกิริยาตอบกลับสื่อได้
5 องค์ประกอบนี้เป็นพื้นฐานอันดีของการเป็นผู้ผลิตสื่อที่ดี สำหรับผู้ที่สามารถคิดวิเคราะห์ เข้าใจธรรมชาติของสื่อได้เป็นอย่างดีแล้วเราอาจเป็นผู้ผลิตสื่อเอง โดยก่อให้เกิดสื่อดีๆ มีประโยชน์เพื่อสังคม โดยการวางแผนการจัดการสื่ออย่างเหมาะสมและเลือกข้อมูลเพื่อคิดเขียน พูดให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ที่ต้องการภายใต้การผลิตสื่อที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมองค์ประกอบนี้เป็นพื้นฐานอันดีของการเป็นผู้ผลิตสื่อที่ดี
กิจกรรมฝึกทักษะ
จากคลิปวีดีโอนี้ ตัวละครสอนเรื่องอะไร
…………ไม่ซื้อของกินเยอะ
…………เด็กๆควรซื้อหนังสือ
…………รู้เท่าทันสื่อโฆษณา
ถ้านักเรียนเห็นรูปฟ้าใสแบบในคลิปวีดีโอ นักเรียนจะทำอย่างไร
ประโยชน์และโทษในการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
การใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศมีทั้งคุณและโทษ นักเรียนต้องศึกษาเพื่อใช้งานได้อย่างรู้เท่าทัน และสามารถใช้ชีวิตอยู่ได้อย่างปลอดภัยในสังคมปัจจุบัน นอกจากนนี้ยังต้องสามารถเลือกและใช้เทคโนโลยีสารสนเทศด้านต่าง ๆ อย่างสร้างสรรค์และมีจริยธรรม
เทคโนโลยี คือ การประยุกต์เอาความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ เช่น คอมพิวเตอร์ การสื่อสาร โทรคมนาคมตลอดจนการศึกษาพัฒนาองค์ความรู้ต่าง ๆ มาใช้ให้เกิดประโยชน์ในกิจการต่าง ๆ เช่น ด้านการแพทย์ การศึกษา การค้า และอุตสาหกรรม
สารสนเทศ คือ ข้อมูลที่ผ่านการประมวลผลและเป็นประโยชน์ต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์ ดังนั้น เทคโนโลยีสารสนเทศ จึงหมายถึง เครื่องหมายหรือวิธีการที่เกี่ยวข้องกับการรวบรวม ประมวลผลเก็บรักษา และเผยแพร่ข้อมูลและสารสนเทศ
ตัวอย่างการใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ
ประโยชน์ของเทคโนโลยีสารสนเทศ
1. ช่วยให้ติดต่อสื่อสารระหว่างกันอย่างสะดวกรวดเร็ว โดยใช้โทรศัพท์ คอมพิวเตอร์หรือในรูปของสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ
2. รับข้อข่าวสารข้อมูลได้มากมายและสะดวกรวดเร็วมากยิ่งขึ้น เช่น การบริการข่าวสารทางอินเตอร์เน็ต การสืบค้นหาข้อมูลทางอินเตอร์เน็ต
3. ช่วยในการจัดระบบข่าวสารจำนวนมหาศาล ซึ่งผลิตออกมาในแต่ละวัน
4. สามารถเพิ่มช่องทางเลือกในการรับรู้ข่าวสารของประชาชนให้มากขึ้น
5. ช่วยทำให้การผลิตในอุตสาหกรรมดีขึ้น ระบบการผลิตสินค้าในปัจจุบันเป็นระบบที่ต้องการผลิตสินค้าจำนวนมาก และมีคุณภาพมาตรฐาน
ปัจจุบันเราอยู่ในยุคที่มีเทคโนโลยีดิจิทัลมากมาย มีเครื่องคอมพิวเตอร์ช่วยให้ทำงานได้สะดวกขึ้น อุปกรณ์หลายชนิดเชื่อมต่อกันเป็นเครือข่ายขนาดใหญ่ ทำให้สื่อสารข้อมูลและค้นหาข้อมูลต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น แต่ถ้าใช้อย่างไม่เหมาะสมจะทำให้เกิดผลกระทบหลายด้าน เช่น
ด้านการเรียน การใช้คอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ต่าง ๆ โดยแบ่งเวลาไม่เหมาะสมอาจทำให้ไม่มีเวลาทบทวนวิชาอื่น ๆ หรือศึกษาเนื้อหาอื่น ๆ นอกจากนี้การค้นหาข้อมูลในเครือข่ายคอมพิวเตอร์ หากไม่พิจารณาให้รอบคอบอาจได้เนื้อหาที่ไม่ถูกต้อง
ด้านสุขภาพ การมองหน้าจอคอมพิวเตอร์เป็นเวลานานอาจทำให้สายตาผิดปกติ รวมทั้งการนั่งที่ไม่เหมาะสมอาจทำให้เกิดอาการปวดเมื่อยได้
ด้านสังคม การสื่อสารผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ตซึ่งทำได้ง่ายขึ้น อาจทำให้มีบุคคลที่ไม่หวังดี หรือมิจฉาชีพเข้ามาหลอกลวงได้
คำถามชวนคิด
นักเรียนบอกเทคโนโลยีที่ทำให้การเรียนของนักเรียนดีขึ้น พร้อมทั้งอธิบายว่าเทคโนโลยีเหล่านั้นทำให้การเรียนของนักเรียนดีขึ้นอย่างไร