วิทยาการคำนวณ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
หน่วยที่ 4 รวบรวม ประมวลผล และนำเสนอข้อมูล
วิทยาการคำนวณ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3
หน่วยที่ 4 รวบรวม ประมวลผล และนำเสนอข้อมูล
การรวบรวมข้อมูล
ข้อมูล (Data) หมายถึง ข่าวสาร เอกสาร ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับบุคคล สิ่งของหรือเหตุการณ์ที่มีอยู่ ซึ่งข้อมูลอาจจะได้มาจากการสังเกต การรวบรวม การวัด ข้อมูลเป็นได้ทั้งข้อมูลตัวเลขหรือสัญลักษณ์ที่มีความหมายเฉพาะตัว ซึ่งยังไม่มีการประมวล
วิธีการรวบรวมข้อมูล
1. การสัมภาษณ์ อาจเป็นการสัมภาษณ์โดยตรงหรือผ่านช่องทางการสื่อสารอื่น เช่น โทรศัพท์ สื่อสังคมออนไลน์ คำถามที่ใช้ชัดเจน
2. การสังเกต ใช้สำหรับรวบรวมข้อมูลจากเหตุการณ์หรือสถานการณ์ หรือพฤติกรรมที่มีการเปลี่ยนแปลงไป เช่น สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนระหว่างรับประทานอาหาร พฤติกรรมการทิ้งขยะของคนในโรงเรียน
3. การใช้แบบสอบถาม เป็นการรวบรวมข้อมูลที่ผู้ตอบกรอกข้อมูลด้วยตนเอง โดยถือเป็นการรวบรวมข้อมูลที่มีความนิยมในปัจจุบัน ส่วนใหญ่การตอบแบบสอบถามแบบนี้จะประกอบไปด้วยคําถามจำนวนไม่มากหรือไม่ยาวเกินไป และคําตอบมักเป็นคําตอบที่ไม่ยาวเกินไปเช่นกัน
4. การทดลอง เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลที่ต้องมีการทดลองหรือปฏิบัติเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ต้องการ ส่วนใหญ่จะเป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ เช่น การบันทึกผลการเจริญเติบโตของถั่วงอกเมื่อมีแสงแดดและไม่มีแสงแดด
5. การเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร เป็นการรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร รายงาน บทความ หรือแบบฟอร์มการรวมรวบข้อมูล เช่น แบบบันทึกการเข้าเรียนของนักเรียน รายงานประจำปี รายงานการประชุม จดหมายข่าว แบบฟอร์มลงเวลาปฏิบัติงาน
ประเภทของข้อมูล
1. ข้อมูลตัวอักษร คือข้อมูลที่ประกอบด้วยตัวอักษรและตัวเลขที่ใช้ในการคำนวณ ทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ เช่นบัตรประชาชน ทะเบียนบ้าน ทะเบียนรถยนต์ ชื่อ นามสกุล หมายเลขโทรศัพท์ บ้านเลขที่ เป็นต้น
2. ข้อมูลตัวเลข คือข้อมูลที่ประกอบไปด้วยตัวเลข 0 ถึง 9 ใช้ในการคำนวณได้ เช่น คะแนน จำนวนเงิน ราคาสินค้า เป็นต้น
3. ข้อมูลภาพ คือข้อมูลที่เป็นภาพอาจเป็นภาพนิ่ง เช่น ภาพถ่าย ภาพวาด ภาพเคลื่อนไหว เป็นต้น
4. ข้อมูลเสียง คือข้อมูลที่รับรู้ด้วยการได้ยิน จัดเก็บข้อมูลในสื่อคอมพิวเตอร์สามารถแสดงผลข้อมูลเสียงด้วยเครื่องขยายและลำโพง
ข้อมูลที่ใช้ในชีวิตประจำวันมีมากมาย การใช้ประโยชน์จากข้อมูล เช่น ข้อมูลของภูมิอากาศ เมื่อนำมาประมวลผลแล้วจะใช้เป็นประโยชน์ด้านการพยากรณ์อากาศ
กิจกรรมฝึกทักษะ
จากภาพจัดเป็นข้อมูลประเภทใด
การประมวลผลข้อมูล
การประมวลผลข้อมูล คือ การนำข้อมูล ที่เก็บรวบรวมได้มาผ่านกระบวนการต่าง ๆ เพื่อแปรสภาพข้อมูลให้อยู่ในรูปแบบที่ต้องการ เช่น การเปรียบเทียบ การจัดกลุ่ม การเรียงลำดับ
กิจกรรมฝึกทักษะก่อนเรียน
ขั้นตอนการประมวลผลข้อมูล แบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน ดังนี้
1. ขั้นเตรียมข้อมูล (Input) : การตรวจสอบแก้ไขข้อมูล , การแยกประเภทข้อมูล , การบันทึกข้อมูลลงสื่อ
2. ขั้นการประมวลผล (Processing) : การคำนวณ , การเรียงลำดับข้อมูล , การดึงข้อมูลมาใช้ , การรวมข้อมูล
3. ขั้นการแสดงผลลัพธ์ (Output) : ผลสรุปรายงาน
การนำเสนอข้อมูล
การนำเสนอข้อมูล หมายถึง การนำข้อมูลและรายละเอียดต่าง ๆ ที่เก็บรวบรวม มาจัดให้เป็นระเบียบ เพื่อนำเสนอข้อมูลจากบุคคลหนึ่ง (ผู้นำเสนอ) ไปยังอีกบุคคลหนึ่ง (ผู้ฟัง) ให้เกิดความเข้าใจในเรื่องที่นำเสนอ โดยใช้เทคนิคและสื่อต่าง ๆ ในการนำเสนอข้อมูล เพื่อให้บรรลุจุดมุ่งหมายของการนำเสนอที่กำหนดไว้
จุดมุ่งหมายในการนำเสนอ
1. เพื่อให้ผู้รับสารรับทราบความคิดเห็นหรือความต้องการ
2. เพื่อให้ผู้รับสารพิจารณาเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
3. เพื่อให้ผู้รับสารได้รับความรู้จากข้อมูลที่นำเสนอ
4. เพื่อให้ผู้รับสารเกิดความเข้าใจที่ถูกต้อง
ประเภทของการนำเสนอข้อมูล
1. การนำเสนอข้อมูลเป็นเอกสารรายงาน
เป็นการนำเสนอข้อมูลในลักษณะการศึกษาที่มีการบันทึกข้อมูลที่ชัดเจน โดยใช้ข้อความ ตาราง หรือภาพ เช่น การทำรายงาน แผ่นพับ
2. การนำเสนอข้อมูลด้วยวาจา หรือการรายงานปากเปล่า
เป็นการนำเสนอข้อมูลโดยการพูดเพื่อถ่ายทอดข้อมูลให้กับผู้ฟัง เช่น การนำเสนอรายงานหน้าชั้นเรียน
3. การนำเสนอข้อมูลด้วยการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
หลักการเลือกใช้เทคโนโลยีสารสนเทศที่เหมาะสมต่อการนำเสนองาน
1. หลักการดึงดูดความสนใจ โดยการออกแบบให้สิ่งที่ปรากฏต่อสายตานั้นชวนมอง และมีความสบายตาสบายใจ มีความชัดเจนและความกระชับของเนื้อหา คือข้อความต้องสั้นแต่ได้ใจความ ชัดเจนและภาพประกอบต้องมีส่วนสัมพันธ์อย่างสร้างสรรค์กับข้อความที่นำเสนอ
2. หลักความเหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย ความออกแบบสื่อนำเสนอต้องคำนึงถึงกลุ่ม เป้าหมาย เช่น กลุ่มเป้าหมายเป็นเด็ก ควรออกแบบโดยการใช้สีสดๆ และมีภาพการ์ตูน ประกอบ แต่ถ้ากลุ่มเป้าหมายเป็นผู้ใหญ่และเนื้อหานำเสนอเป็นเรื่องวิชาการ การใช้สีสัน มากเกินไปและใช้ภาพการ์ตูนมาประกอบก็อาจจะส่งผลให้การนำเสนอดูไม่น่าเชื่อถือ รูปแบบการนำเสนอข้อมูล
ลักษณะการนำเสนอที่ดี
นอกจากการเลือกรูปแบบของการนำเสนอให้ถูกต้องและเหมาะสมแล้ว จะต้องคำนึงถึงลักษณะของการนำเสนอที่จะช่วยให้บรรลุผลตามวัตถุประสงค์ของการนำเสนอด้วย โดยทั่วไปลักษณะของการนำเสนอที่ดีควรมีดังต่อไปนี้
1. มีวัตถุประสงค์ที่ชัดเจน กล่าวคือมีความต้องการที่แน่ชัดว่า เสนอเพื่ออะไร โดยไม่ต้องให้ผู้รับรับการนำเสนอต้องถามว่าต้องการให้พิจารณาอะไร
2. มีรูปแบบการนำเสนอเหมาะสม กล่าวคือมีความกระทัดรัดได้ใจความ เรียงลำดับไม่สนใช้ภาษาเข้าใจง่าย ใช้ตาราง แผนภูมิ แผนภาพ ช่วยให้พิจารณาข้อมูลได้สะดวก
3. เนื้อหาสาระดี กล่าวคือมีความน่าเชื่อถือ เที่ยงตรง ถูกต้อง สมบูรณ์ครบถ้วน ตรงตามความต้องการ มีข้อมูลที่เป็นปัจจุบันทันสมัย และมีเนื้อหาเพียงพอแก่การพิจารณา
4. มีข้อเสนอที่ดี กล่าวคือมีข้อเสนอที่สมเหตุสมผล มีข้อพิจารณาเปรียบเทียบ ทางเลือกที่เห็นได้ชัด เสนอแนะแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน
การใช้ซอฟต์แวร์ในการทำงานในชั้นเรียน
ในชั้นเรียนมีกิจกรรมที่นักเรียนจะต้องเกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อช่วยในการทำงาน ดังนี้
1. การพิมพ์เอกสาร
การพิมพ์เอกสาร เช่น รายงาน จดหมาย บทความ เป็นต้น นิยมใช้โปรแกรมประมวลผลคำ (Word Processing) เช่น ไมโครซอฟต์เวิร์ด
โปรแกรมประมวลผลคำมีหลักการ คือ จำลองหน้าจอคอมพิวเตอร์ให้เป็นเหมือนแผ่นกระดาษ มีการกำหนดกั้นหน้า กั้นหลัง ด้านซ้าย-ขวา บน-ล่าง แล้วมีตำแหน่งการพิมพ์บนหน้ากระดาษนั้น ผู้พิมพ์สามารถพิมพ์เอกสารย่อหน้า เว้นวรรค และสร้างภาพประกอบข้อความได้ ลบแก้ไข และคัดลอกเอกสารได้
ส่วนประกอบของโปรแกรมไมโครซอฟต์เวิร์ด
หมายเลข 4 ริบบอน (Ribbon) เป็นส่วนที่แสดงเครื่องมือต่าง ๆ ซึ่งจะเปลี่ยนตามแท็บเมนู
หมายเลข 5 ตำแหน่งพิมพ์ (Cursor) เป็นเครื่องหมายที่บอกตำแหน่งการพิมพ์งาน ซึ่งสามารถใช้แป้นพิมพ์ให้เลื่อนไปยังตำแหน่งต่าง ๆ ของเอกสารได้
หมายเลข 6 แถบเลื่อน (Scroll Bar) แถบเลื่อน โดยปกติมีทั้งแนวตั้งและแนวนอน ใช้สำหรับการเลื่อนดูเอกสารทั้งในแนว บน-ล่าง และแนวซ้าย-ขวา
หมายเลข 7 มุมมองย่อ/ขยาย มุมมองย่อ/ขยาย ใช้สำหรับปรับมุมมองของเอกสาร ซึ่งสามารถปรับได้ทั้งแบบย่อและ แบบขยาย โดยเปรียบเทียบได้จากตัวเลขแสดงเปอร์เซ็นต์ (Percent) ของการย่อ/ขยาย
2. การสร้างตาราง
การสร้างตารางเป็นการประยุกต์ใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์เพื่อบันทึกข้อมูลในรูปแบบเป็นแถวและคอลัมน์เพื่อความสะดวกในการคำนวณหรือประมวลผล เช่น บัญชีรายรับ-รายจ่าย บัญชีเงินเดือน และแฟ้มประวัติบุคคล เป็นต้น โปรแกรมตารางงานเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า Spreadsheet เช่น โปรแกรมไมโครซอฟต์เอ็กเซล
หลักการทำงานของโปรแกรมประเภทนี้ คือ การสร้างกระดาษทำการ หรือกระดาษคำนวณขนาดใหญ่ขึ้นมา แล้วแบ่งออกเป็นช่อง ๆ แต่ละช่องสามารถพิมพ์ตัวหนังสือ ตัวเลข สูตรคำนวณต่าง ๆ ดังนั้นการสร้างตารางจึงเหมาะกับงานด้านบัญชี หรือตัวเลขที่นำมาคำนวณประมวลผล
ส่วนประกอบของโปรแกรมไมโครซอฟต์เอ็กเซล
หมายเลข 1 แถบเครื่องมือด่วน (Quick Access) แสดงปุ่มคำสั่งในรูปไอคอนที่มีการเรียกใช้บ่อย สามารถเพิ่มหรือลบคำสั่งได้บนแถบนี้
หมายเลข 2 แสดงชื่อแฟ้มข้อมูลที่เปิดอยู่ ตามด้วยชื่อโปรแกรม Excel
หมายเลข 3 แท็บเมนู (Menu Tab) เป็นส่วนที่แสดงคำสั่งที่เป็นรายการระเอียดที่ต้องเปิดใช้งาน
หมายเลข 4 ริบบอน (Ribbon) เป็นส่วนที่แสดงคำสั่งทั้งหมดของโปรแกรม
หมายเลข 5 กล่องชื่อ (Name Box) ใช้สำหรับแสดงตำแหน่งเซลล์ หรือชื่อกลุ่มเซลล์
หมายเลข 6 แถบสูตร (Formula bar) เป็นส่วนที่ใช้ในการพิมพ์ข้อมูลหรือสูตรการคำนวณที่จะป้อนเข้าสู่ Excel หรือแสดงข้อมูลที่กำลังแก้ไข
หมายเลข 7 คอลัมน์ (Column) แถวที่อยู่ในแนวตั้ง โดยมีชื่อของหัวแถวเป็นตัวอักษร A, B, C, …
หมายเลข 8 แถว (Row) แถวที่อยู่ในแนวนอน โดยมีชื่อของหัวแถวเป็นตัวเลข 1, 2, 3, …
หมายเลข 9 ตารางงานหรือชีต (sheet) หรือพื้นที่การทำงาน
หมายเลข 10 แสดงชื่อชีตที่เปิดใช้ และแสดงจำนวนชีตทั้งหมดในแฟ้มข้อมูล
3. การสร้างกราฟ
กราฟเป็นการนำเสนอข้อมูลในรูปของแผนภาพ ทั้งแบบ 2 มิต และ 3 มิติ ลักษณะของกราฟที่นิยมใช้กัน คือ กราฟแท่ง กราฟวงกลม กราฟเส้น และกราฟแท่งแนวนอน การสร้างกราฟโดยปกติใช้โปรแกรมสำเร็จรูป คือ ไมโครซอฟต์เอ็กเซล
4. การนำเสนอผลงาน
สำหรับโปรแกรม Microsoft PowerPoint นั้น เป็นโปรแกรมที่ใช้สำหรับการแสดงหรือการนำเสนอผลงาน โดยจะนำเอาข้อมูลต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นอักษร ตัวเลข รูปภาพ กราฟ ตาราง หรือข้อมูลอื่นใด มาจัดการให้อยู่ในรูปของสไลด์
ส่วนประกอบของโปรแกรมไมโครซอฟต์พาวเวอร์พอยด์
หมายเลข 1 แถบเครื่องมือด่วน (Quick Access) แสดงปุ่มคำสั่งในรูปไอคอนที่มีการเรียกใช้บ่อย สามารถเพิ่มหรือลบคำสั่งได้บนแถบนี้
หมายเลข 2 แสดงชื่อแฟ้มข้อมูลที่เปิดอยู่ ตามด้วยชื่อโปรแกรม PowerPoint
หมายเลข 3 แท็บเมนู (Menu Tab) เป็นส่วนที่แสดงคำสั่งที่เป็นรายการระเอียดที่ต้องเปิดใช้งาน
หมายเลข 4 ริบบอน (Ribbon) เป็นส่วนที่แสดงคำสั่งทั้งหมดของโปรแกรม
หมายเลข 5 แถบนำทาง (Navigation Page) เป็นส่วนที่ใช้แสดงสไลด์ขนาดย่อ เพื่อจัดการกับสไลด์ เช่น การแทรก การลบ การย้ายสไลด์ เป็นต้น
หมายเลข 6 พื้นที่สไลด์ (Slide Pane) เป็นส่วนสำหรับอออกแบบและแสดงรายละเอียดของสไลด์
หมายเลข 7 ปุ่มมุมมอง (View) เป็นส่วนสำหรับเปลี่ยนมุมมองการทำงานของสไลด์
หมายเลข 8 ปุ่มเลื่อนย่อ-ขยาย (Zoom Controls) เป็นส่วนสำหรับย่อ-ขยายหน้าจอของโปรแกรม