Лісток бука з Бухенвальдскага лесу, у якім захоўваюцца рэшткі каля 8 тысяч савецкіх ваеннапалонных, якія загінулі ў канцэнтрацыйным лагеры Бухенвальда.

Перададзены Малуха Л.М. у верасні 2017 года.

Бухенвальд (ім. Buchenwald [ˈbuːxənvalt] — «букавы лес») — адзін з найбуйных канцэнтрацыйных лагераў на тэрыторыі Германіі, які размяшчаўся блізу Веймара ў Цюрынгіі. Нягледзячы на тое, што афіцыйна Бухенвальд не меў статусу «лагера смерці», вужэй з лета 1937 года там пачалі знішчаць людзей. З ліпеня 1937 па красавік 1945 года ў лагеры было складзена каля 250 000 чалавек. Бухенвальд меў 138 канцлагераў-філіялаў. Зняволеных эксплуатавалі і ўладальнікі буйных прамысловых фірмаў, чые прадпрыемствы былі змесцаваны ў раёне Бухенвальда. У канцлагерах Бухенвальд, Заксенхаўзен, Ноенгаме, Равенсбрук ствараюцца зброевыя фабрыкі. Асабліва шмат зняволеных загінула ў філіяле Бухенвальда – Дора-Мітэльбаў, дзе ў падземных цэхах выраблялася «зброя адплаты» «Фау-1» і «Фау-2». Лагер быў вызвалены 13 красавіка 1945 амерыканскім войскам. Колькасць ахвяр лагера ацаняецца прыкладна ў 56 000 вязняў.

11 красавіка 1945 года, калі да Бухенвальда наблізіліся амерыканскія войскі, у ім бліснула паўстанне, у выніку якога зняволеныя здолелі перахапіць кантроль над лагерам ля адступалых злучэнняў СС. У памяць пра гэту падзею быў заснаваны Міжнародны дзень вызвалення вязняў нацысцкіх канцлагераў.

Пасля перадачы тэрыторыі Бухенвальда СССР у жніўні 1945 года ў ім быў арганізаваны спецлагер № 2 НКВД для інтэрнаваных, які служыў для інтэрнавання нацысцкіх вайсковых злачынцаў. Паводле савецкіх архіўных дадзеных, до даканцовай ліквідацыі лагера ў 1950 годзе ў ім загінула больш за 7000 зняволеных.

У 1958 годзе на тэрыторыі лагера быў заснаваны мемарыяльны комплекс «Бухенвальд».

Дадзеныя пра злачынствы ў Бухенвальдзе ляглі ў грунт рамана Эрыха Марыі Рэмарка «Іскра жыцця» пра канцлагер Меллерн (у 10 частцы кнігі згадваецца надпіс на каўнярах у лагер «Кожнаму сваё»).

Храналогія падзей:

• 1937 – 15 ліпеня прыбылі першыя зняволеныя з канцэнтрацыйнага лагера Заксенхаўзен. У наступныя тыдні былі расфармаваны лагеры Заксенбург і Ліхтэнбург, а іх вязні, сярод якіх былі палітвязні, сведкі Еговы, злачынцы, а таксама гомасэксуальныя мужчыны, пераведзены ў Бухенвальд. Камендантам лагера быў Карл Кох. 14 жніўня быў павешаны першы зняволены Бухенвальда. Ім быў працоўны з Альтаны, 23-гадовы Герман Кемпек.

• У лютым 1938 года пад кіраўніцтвам Марціна Зомера ў так званым «бункеры» была створана камера катаванняў і памяшканне для расстрэлаў. 1 мая камандаванне СС вылучыла сярод зняволеных катэгорыю яўрэяў. Зняволеныя пазбаўляліся абеду з-за ўяўнага крадзяжу радыскі з агарода лагера. 4 чэрвеня працоўны Эміль Баргатцкі павешаны перад сабранымі зняволенымі. Гэта было першым выпадкам публічнага пакарання смерцю ў нямецкім канцлагеры.

• Люты 1939 – першая эпідэмія тыфу, у лістападзе – эпідэмія дызентэрыі. Пад канец 1939 года ў лагеры знаходзяцца 11 807 зняволеных, 1235 з іх памерлі.

• 1940 – пачатак пабудовы крэматорыя. 22 жніўня выдадзены загад пра выманне залатых зубоў перад спальваннем трупаў. З лета 1940 працуе крэматорый.

• У верасні 1941 года паблізу лагера расстраляны першыя савецкія ваеннапалонныя. Пазней, заходней ад лагера, у стайні СС, з'явілася расстрэльная прылада. Па прыблізных падліках, пад кіраўніцтвам СС было парасстрэльвана каля 8000 савецкіх ваеннапалонных. Савецкія ваеннапалонныя не ўлічваліся ў статыстыцы лагера.

• 1942. У студзені праводзяцца першыя медыцынскія доследы над вязнямі. Пад канец года ў лагеры 9517 вязняў, кожны трэці вязень памёр.

• 1943. Вязні змешчаны ў малы лагер. У красавіку ў блоку 46 прайшла 13-я хваля медыцынскіх доследаў. Больш паловы паддоследных памерлі балючай смерцю. Недалёка ад горада Нордхаузен пабудаваны падземны працоўны лагер Дора, у якім вырабляліся ракеты V2. На працягу першых шасці месяцаў памерла 2900 вязняў. Пад канец года ў лагеры было 37 319 чалавек, з іх 14 500 грамадзянаў СССР, 7500 палякаў, 4700 французаў і 4800 немцаў і аўстрыйцаў. Амаль палова з іх знаходзілася ў знешніх лагерах.

• 1944 Эрнст Тэльман, старшыня КПГ, расстраляны ў будынку крэматорыя. 24 жніўня хаўруснікі бамбавалі аружэйныя прадпрыемствы і казармы СС. 2000 вязняў атрымалі раненні, 388 загінулі. У лагеры Бухенвальд і яго філіялах утрымліваліся 63 048 мужчынаў і 24 210жанчын. 8644 чалавекі памерла. У кастрычніку-лістападзе 1944 г. пачалі прыбываць зняволеныя з канцлагераў Латвіі, перш за ўсё Кайзервальда і Дондангена. Усяго іх прыбыло каля дзвюх тысяч. Амаль 200 пілотаў, галоўным чынам амерыканскія, брытанскія, канадскія і былі заключаны ў турму.

• У студзені 1945 года прыбываюць тысячы яўрэяў з польскіх канцлагераў. Шмат хто з іх смяротна хворы, сотні целаў застаюцца знежывела ляжаць у вагонах. У лютым Бухенвальд стаў самым буйным лагерам смерці: у 88 філіялах канцлагера за колючым дротам знаходзіліся 112 000 вязняў.

• 8 красавіка, праз змантаваны на дне смеццевага вядра радыёперадавальнік падпольшчыкі перадалі заклік пра дапамогу да надыходзячых войскаў саюзнікаў.

• 11 красавіка ў лагеры пачалося ўзброенае паўстанне. Вязні абяззброілі і захапілі ў палон каля 80 эсэсаўцаў і салдатаў аховы. У вызвалены лагер прыбылі першыя амерыканскія разведчыкі.

• 13 красавіка ў лагер увайшлі амерыканскія войскі.

• За апошні год існавання ў лагеры памерлі 13 959 чалавек. Сотні знясіленых вязняў паміраюць пасля вызвалення лагера. 16 красавіка на загад амерыканскага каменданта ў лагер прыходзяць 1000 жыхароў Веймара, каб убачыць зверствы нацыстаў.

• У агульнай складанасці праз лагер прайшлі каля чвэрці мільёна вязняў з усіх еўрапейскіх краін. Лік ахвяр складае каля 56 000 чалавек.

• У ліпені/жніўні лагер пераходзіць у падначаленне савецкага вайсковага камандавання і НКУС у якасці спецлагера для інтэрніраваных. Тут ствараецца так званы «Спецлагер № 2», які прапрацаваў да 1950 года.

Медыцынскія эксперыменты

Над вязнямі праводзілася мноства медыцынскіх доследаў, у выніку якіх большасць памерлі балючай смерцю. Зняволеных інфектавалі сыпным тыфам, сухотамі і іншымі небяспечнымі захворваннямі для таго, каб праверыць дзеянне вакцын супраць узбуджальнікаў гэтых хвароб.

Захавалася шматлікая лагерная дакументацыя па правядзенні гармонавых доследаў над гомасэксуальнымі зняволенымі, праведзеныя па сакрэтным указе СС доктарам Карлам Вернетам. У 1943 годзе Рэйхсфюрар СС Генрых Гімлер, даведаўшыся пра даследаванні дацкага доктара Вернета па «лячэнні гомасэксуальнасці», запрашае яго праводзіць даследаванні ў Рэйху на базе Бухенвальда. Доследы на людзях былі пачаты Вернетам у ліпені 1944 года. Захавалася дэталёвая дакументацыя пра правядзенне ім аперацый, у выніку якіх гомасэксуальным мужчынам у пахвінную вобласць ушывалася капсула з «мужчынскім гармонам», якая павінна была зрабіць з іх гетэрасэксуалаў.

Інтэрнацыянальны лагерны камітэт

З паступленнем новых палітвязняў з краін, акупаваных нацыстамі, антыфашысты розных нацыянальнасцяў стваралі групы супраціву. З гэтых груп быў у ліпені 1943 года створаны Інтэрнацыянальны лагерны камітэт (ім. Das Internationale Lagerkomitee), які пад кіраўніцтвам камуніста Вальтара Бартэля супрацівіўся нацыстам. Камітэт быў заснаваны ў шпітальным бараку, тамсама праходзілі яго тайныя паседжанні. Пазней камітэтам была арганізавана Інтэрнацыянальная ваенізаваная арганізацыя (ім. Internationale Militärorganisation).

Арганізаванае супраціўленне

Падчас працяглай працы палітвязням удалося заняць некаторыя ключавыя пазіцыі ў кіраванні лагерам. Яны ўплывалі на статыстыку прымусовых прац і абарону лагера. Так, прыкладам, аднаго з самых устойлівых членаў супраціўлення, Альберта Кунца паслалі ў лагер Дора-Мітэльбаў, дзе вырабляліся ракеты Фау-2.

Пра супраціўленне вязняў Бухенвальда расказвае раман «Голы сярод ваўкоў» нямецкага пісьменніка-камуніста Бруна Апіца, які правёў у канцэнтрацыйным лагеры Бухенвальд восем гадоў. У сваім рамане Апіц апісвае выратаванне яўрэйскае дзіцё камуністамі ў лагеры, заадно расказваючы пра гераічнае камуністычнае супраціўленне.

Паўстанне і вызваленне

Напачатку красавіка 1945 года эсэсаўцы вывезлі з лагера некалькі тысяч яўрэяў. Аднак ажыццявіць масавую эвакуацыю зняволеных, запланаваную на 5 красавіка 1945 года, нацыстам не ўдалося. Зняволеныя адмаўляліся выходзіць на пастраенне, а старэйшых па бараках хавалі. У апошнія тыдні існавання Бухенвальдам інтэрнацыянальная падпольная ўзброеная арганізацыя зняволеных рыхтавала паўстанне, прызначанае на 1 красавіка, потым на 8 ці 9 красавіка.

4 красавіка 1945 года часткі амерыканскай 6-й бранятанкавай дывізіі і 89-й пяхотнай дывізій вызвалілі Ордруф, адзін з дапаможных лагераў Бухенвальда. Гэта быў першы нацысцкі лагер, які вызвалілі амерыканскія войскі. Тым часам група зняволеных з дапамогай самаробнага радыёперадавальніка спрабавала выйсці на сувязь з амерыканскімі ці савецкімі войскамі. Гэтым займаліся польскі зняволены Гвідон Дамазін, у мінулым інжынер-радыёаматар, і рускі ваеннапалонны Кастусь Лявонаў. Апоўначы 8 красавіка ім удалося перадаць радыёграму надыходзячаму амерыканскаму войску і атрымаць адказ. Тэкст радыёграмы: «Саюзнікам. Войскі генерала Патана. На сувязі канцэнтрацыйны лагер Бухенвальд. СОС. Просім пра дапамогу. Яны хочуць нас эвакуіраваць. СС хочуць нас знішчыць».

To the Allies. To the army of General Patton. This is the Buchenwald concentration camp. SOS. We request help. They want to evacuate us. The SS wants to destroy us.

Адказ прыйшоў праз некалькі хвілін пасля чарговай перадачы: «Канцлагеру Бухенвальд. Трымайцеся. Спяшаемся да вас на дапамогу. Камандаванне Трэцім войскам».

KZ Bu. Hold out. Rushing to your aid. Staff of Third Army.

Паўстанне пачалося 11 красавіка штурмам вартаўнічых вышак. Паўсталыя дзеялі арганізавана, у складзе загадзя пэўных падраздзяленняў, атакуючы ахову адначасна ў некалькіх кірунках. Потым была захоплена камендатура, былыя зняволеныя занялі кругавую абарону. У той жа дзень у 15:15 у вызвалены лагер увайшлі падраздзяленні Трэцяга войска ЗША.

З каля 250 000 зняволеных, прайшоўшых праз Бухенвальд з дня яго заснавання, каля 56 000 памерлі ці былі забіты.

16 красавіка амерыканцы прывялі ў лагер жыхароў горада Веймар з мэтай паказаць ім лагер і якое адбывалася ў ім для магчымага будучага сведчання на міжнародным працэсе. Большасць з жыхароў заяўлялі, што нічога не ведаюць пра гэты лагер.

Функцыяванне лагера ў 1945—1950 у сістэме НКУС

У перыяд 1945 – 1950 гг. лагер выкарыстоўваўся НКУС СССР у якасці спецлагера для інтэрнаваных – «Спецыяльны лагер № 2». У Бухенвальдзе асноўны кантынгент складалі тыя, хто ў свой час знаходзіўся ў нацысцкіх арганізацыях, але займаўшых сапраўды адказныя пасты сярод іх было вельмі мала.

У 1948 годзе ён быў інтэграваны ў сістэму ГУЛАГА. Паводле савецкіх архіўных дадзеных, у 1945—1950 гг. праз лагер прайшло 28 455 зняволеных, з іх 7113 – памерлі.

Суд

Працэс над супрацоўнікамі канцлагера Бухенвальд праходзіў з 11 красавіка па 14 жніўня 1947. Амерыканскі вайсковы трыбунал прысудзіў 22 падсудных да смяротнага пакарання смерцю (10 заменена турмой), 5 да пажыццёвага турэмнага зняволення, 1 падсудны атрымаў 20 гадоў турмы, двое атрымалі 15 гадоў і яшчэ адзін атрымаў 10 гадоў. Падсудныя, якія атрымалі турэмныя тэрміны, былі вызвалены ў 50-е, падчас шырокай амністыі. Некаторыя з падсудных былі паўторна прыцягнуты да адказнасці.Так, раппортфюрэр Герман Хакманн атрымаў 10 гадоў турмы ў 1981 годзе (за злачынствы здзейсненыя ў Майданэку), Вольфганг Ота ў 1986 быў прысуджаны да 4 гадоў пазбаўлення волі, аднак пазней прысуд быў зменены і ён быў апраўданы.

У 1953 годзе суд Касэля прысудзіў да 8 гадоў турэмнага зняволення былога блокфюрэра Генрыха Эмдэ. Сведкі заявілі, што ён забіў 21 чалавека.

11 чэрвеня 1953 суд Мюнхена прысудзіў былога лекара канцлагера Вернера Кірхерта да 4,5 гадаў турэмнага зняволення. Ён памёр у 1996.

13 чэрвеня 1953 суд Вальдсхута прысудзіў да 9 гадоў пазбаўлення волі былога блокфюрэра Ёханеса Яеніша. Ён памёр у 1965 годзе.

Летам 1958 года суд Байрота прысудзіў да пажыццёвага турэмнага зняволення Марціна Зомера. У 1971 ён быў вызвалены датэрмінова і памёр у 1988.

Доктар Эрых Вагнер пасля вайны трапіў у амерыканскі палон, з якога збег у 1948. Пад фальшывым імем ён займаўся медыцынскай практыкай у Лары. У 1957 годзе ён быў арыштаваны. У 1959 ён скончыў самагубствам, знаходзячыся ў папярэднім зняволенні.

Але не ўсіх злачынцаў нагнала адплата. Былы шутцхафтлагерфюрэр Эрых Густ пасля вайны схаваўся пад фальшывым імем. Ён памёр у 1992 годзе ў Мелле. Былы супрацоўнік палітычнага аддзела Хуберт Леклэйр пасля вайны хаваўся пад імем Герберта Мэдэра. У 1958 годзе быў прыцягнуты да суда, але апраўданы. Доктар Генрых Плаза быў завочна прысуджаны да смяротнага пакарання смерцю ў Францыі ў 1954 (за злачынствы, учыненыя ў канцлагеры Нацвейлер). Ён жыў у ФРГ і займаўся медыцынскай практыкай у Пераху.

Мемарыял

У 1951 годзе на тэрыторыі былога лагера была ўстаноўлена мемарыяльная пліта ў памяць пра ўдзельнікаў лагернага Супраціўлення, а ў 1958 годзе было прынята рашэнне пра адкрыццё ў Бухенвальдзе нацыянальнага мемарыяльнага комплексу.

На сённяшні дзень ад баракаў застаўся толькі выкладзены каменем падмурак, які паказвае на месца, дзе былі пабудовы. Каля кожнага — мемарыяльны надпіс: «Барак № 14. Тут утрымваліся рому і сінці», «Барак № … Тут утрымваліся падлеткі», «Барак № … Тут утрымваліся яўрэі» і г. д.

Стваральнікі мемарыяльнага комплексу «Бухенвальд» захавалі будынак крэматорыя. У сцены крэматорыя ўманціраваны таблічкі з імёнамі на розных мовах: гэта сваякі загінуўшых ушанавалі іх памяць. Захаваліся назіральныя вышкі і колючы дрот у некалькі радоў, не кранута брама лагера з надпісам «Jedem das Seine» ( «Кожнаму сваё»)

A beech leaf from the Buchenwald forest, which contains the remains of about 8 thousand Soviet prisoners of war who died in the Buchenwald concentration camp.

Presented by Malukha L. M. in September 2017.

Buchenwald (German: Buchenwald [ˈbuːxənvalt] -" beech forest") was one of the largest concentration camps in Germany, located near Weimar in Thuringia. Despite the fact that officially Buchenwald did not have the status of a "death camp", since the summer of 1937, people began to be exterminated there. From July 1937 to April 1945, about 250,000 people were assigned to the camp. Buchenwald had 138 concentration camp branches. The prisoners were also exploited by the owners of large industrial firms whose businesses were located in the Buchenwald area. In the concentration camps of Buchenwald, Sachsenhausen, Noengame, and Ravensbrook, weapons factories were established. Especially many prisoners died in the Buchenwald – Dora-Mittelbau branch, where the V-1 and V-2 "weapons of retribution "were produced in underground workshops. The camp was liberated on April 13, 1945 by the American army. The number of the victims of the camp is estimated at about 56,000 prisoners.

On April 11, 1945, as the American troops approached Buchenwald, a revolt broke out in which the prisoners managed to seize control of the camp from the retreating SS formations. In memory of this event, the international day for the liberation of prisoners of Nazi concentration camps was established.

After the transfer of the territory of Buchenwald to the USSR in August 1945, there was organized special camp No. 2 of the NKVD for internees, which served for the internment of Nazi war criminals. According to Soviet archival data, more than 7,000 prisoners died in the camp before it was finally liquidated in 1950.

In 1958 a memorial complex was established on the territory of the camp “Buchenwald”.

The data on crimes in Buchenwald formed the basis of Erich Maria Remarque's novel "Spark of Life" about the Mellern concentration camp (in part 10 of the book, the inscription on the collars of the camp "to each his own" is mentioned).

The chronology of events:

• 1937 - On July 15, the first prisoners from the Sachsenhausen concentration camp arrived. In the following weeks, the Sachsenburg and Lichtenburg camps were disbanded, and their prisoners, including political prisoners, Yegova witnesses, criminals, and homosexual men, were transferred to Buchenwald. The camp commandant was Karl Koch. On August 14, Buchenwald's first prisoner was hanged. It was a worker from Altana, 23-year-old Herman Kempek.

• In February 1938, under the leadership of Martin Sommer, a torture chamber and a room for executions were created in the so-called "bunker". On May 1, the SS command designated a category of Jews among the prisoners. Prisoners were deprived of their lunch due to the apparent theft of radishes from the camp's vegetable garden. On June 4, Emil Bargotsky, a worker, was hanged in front of the assembled prisoners. This was the first case of a public execution in a German concentration camp.

• February 1939 - The first typhoid epidemic, in November – an epidemic of dysentery. By the end of 1939, there are 11,807 prisoners in the camp, 1,235 of them died.

• 1940 -The beginning of the construction of the crematorium. On August 22, an order was issued to extract the gold teeth before burning the corpses. The crematorium operated since the summer of 1940.

• In September 1941, the first Soviet prisoners of war were shot near the camp. Later, to the West of the camp, in the SS stables, there was a firing gun. According to rough estimates, about 8,000 Soviet prisoners of war were shot under the leadership of the SS. Soviet prisoners of war were not counted in the camp statistics.

• 1942. In January, the first medical experiments were conducted on prisoners. At the end of the year, there were 9,517 prisoners in the camp, and one in three prisoners died.

• 1943. The prisoners were placed in a small camp. In April, the 13th wave of medical experiments took place in block 46. More than half of the subjects died a painful death. Not far from the city of Nordhausen, the underground laboгr camp Dora was built, where V2 missiles were manufactured. In the first six months, 2,900 prisoners died. By the end of the year, there were 37,319 people in the camp, including 14,500 Soviet citizens, 7,500 Poles, 4,700 French, and 4,800 Germans and Austrians. Almost half of them were in the outer camps.

• 1944. Ernst Thelman, Chairman of the CPG, was shot in the crematorium building. On August 24, the allies bombed SS weapons factories and barracks. 2,000 prisoners were injured and 388 died. The Buchenwald camp and its branches contained 63,048 men and 24,210 women, and 8,644 people died. In October-November 1944, prisoners began arriving from concentration camps in Latvia, primarily Kaiserwald and Dondangen. In total, they arrived about two thousand. Almost 200 pilots, mostly American, British, and Canadian, were jailed.

• In January 1945, thousands of Jews arrived from Polish concentration camps. Many of them were terminally ill, and hundreds of bodies were left lying lifeless in the carriages. In February, Buchenwald became the largest death camp: in 88 branches of the concentration camp, 112,000 prisoners were behind barbed wire.

• On April 8, through a radio transmitter mounted at the bottom of a trash can, the underground sent a call for help to the approaching allied troops.

•On April 11, an armed uprising began in the camp. The prisoners disarmed and captured about 80 SS and guard soldiers. The first American scouts arrived at the liberated camp.

• On April 13, American troops entered the camp.

• During the last year of its existence, 13,959 people died in the camp. Hundreds of emaciated prisoners died after the liberation of the camp. On April 16, on the orders of the American commandant, 1,000 residents of Weimar come to the camp to see the Nazi atrocities.

• In total, about a quarter of a million prisoners from all European countries passed through the camp. The number of victims is about 56,000.

• In July / August, the camp came under the command of the Soviet military command and the NKVD as a special internment camp. The so-called "special camp №2" was created here, which worked until 1950.

Medical experiments

Many medical experiments were performed on prisoners, as a result of which most died a painful death. Prisoners were infected with typhus, tuberculosis and other dangerous diseases in order to test the effect of vaccines against the pathogens of these diseases.

Numerous camp documentation on the conduct of harmon experiments on homosexual prisoners, carried out under a secret decree of the SS by Dr. Karl Werneth, has been preserved. In 1943, the SS Reichsführer Heinrich Himmler, having learned about the research of the Danish doctor Werneth on the "treatment of homosexuality", invited him to conduct research in the Reich on the basis of Buchenwald. Experiments on humans were started by Vernet in July 1944. Detailed documentation has been preserved of his operations, which resulted in the insertion of a capsule with "male hormone" into the groin of homosexual men, which was supposed to make them heterosexuals.

International Camp Committee

With the arrival of new political prisoners from the countries occupied by the Nazis, anti-fascists of various nationalities formed resistance groups. From these groups, the international camp committee was created in July 1943. Das Internationale Lagerkomitee), which under the leadership of the Communist Walter Barthel resisted the Nazis. The Committee was established in the hospital barracks, where its secret meetings were held. Later, the Committee organized an International paramilitary organization (German: Internationale Militarorganisation).

Organised resistance

During the long-term work, political prisoners managed to take some key positions in the management of the camp. They affected the statistics of forced labour and the protection of the camp. For example, one of the most resistant members of the Resistance, Albert Kunz, was sent to the Dora-Mittelbau camp, where the V-2 missiles were manufactured.

The resistance of the Buchenwald prisoners is described in the novel “Naked among the wolves” by the German Communist writer Bruno Apitz, who spent eight years in the Buchenwald concentration camp. In his novel, Opitz described the rescue of a Jewish child by the Communists in a camp, while at the same time telling about the heroic Communist resistance.

Uprising and liberation

In early April 1945, the SS removed several thousand Jews from the camp. However, the Nazis failed to carry out the mass evacuation of prisoners planned for April 5, 1945. The prisoners refused to go out on the line, and the senior on the barracks were hidden. In the last weeks of Buchenwald's existence, an International underground armed organization of prisoners was preparing an uprising scheduled for April 1, then for April 8 or 9.

On April 4, 1945, units of the American 6th armored division and the 89th infantry division liberated Ohrdruf, one of Buchenwald's auxiliary camps. This was the first Nazi camp to be liberated by American troops. Meanwhile, a group of prisoners using a homemade radio transmitter tried to get in touch with American or Soviet troops. This was done by a Polish prisoner, Guidon Domozin, a former Amateur radio engineer, and a Russian prisoner of war, Konstantin Leonov. At midnight on April 8, they managed to transmit a radio message to the approaching American army and receive a response. The text of the radio message:

To the Allies. To the army of General Patton. This is the Buchenwald concentration camp. SOS. We request help. They want to evacuate us. The SS wants to destroy us.

The response came a few minutes after the next transmission:

KZ Bu. Hold out. Rushing to your aid. Staff of Third Army.

The uprising began on April 11 by storming the watchtowers. The rebels worked in an organized manner, as part of pre-determined units, attacking the guards along the way in several directions. Then the commandant's office was captured, and the former prisoners took up a circular defense. On the same day, at 15:15, the units of the Third us army entered the liberated camp.

With some 250,000 prisoners passed through Buchenwald on the day of its Foundation, about 56 000 died or were murdered.

On April 16, the Americans brought the residents of Weimar to the camp in order to show them the camp and what was happening in it for possible future testimony at the international trial. Most of the residents claimed to know nothing about the camp.

Functioning of the camp in the system of NKVD in 1945—1950

During the period of 1945-1950, the camp was used by the NKVD of the USSR as a special internment camp - "Special camp №2". In Buchenwald, the main contingent consisted of those who had been in the Nazi organizations, but there were very few of them who held really responsible positions.

In 1948, it was integrated into the GULAG system. According to Soviet archival data, 28,455 prisoners passed through the camp in 1945-1950, 7,113 of them died.

Trial

The trial of employees of the Buchenwald concentration camp took place from April 11 to August 14, 1947. The US military tribunal sentenced 22 defendants to death (10 commuted to prison), 5 to life imprisonment , 1 defendant received 20 years in prison, two received 15 years and another received 10 years. The defendants who received prison sentences were released in the 50s, during a broad Amnesty. Some of the defendants were re-prosecuted. So, rapportfuhrer Hermann Hackmann received 10 years in prison in 1981 (for crimes committed in Majdanek), Wolfgang Otto in 1986 was sentenced to 4 years in prison, but later the sentence was changed and he was acquitted.

In 1953, the Kassel court sentenced former blockfuhrer Heinrich Emde to 8 years in prison. Witnesses said he killed 21 people.

On June 11, 1953, a Munich court sentenced the former concentration camp doctor Werner Kirchert to 4.5 years in prison. He died in 1996.

On June 13, 1953, the Waldshut court sentenced former blockfuhrer Johannes Jaenisch to 9 years in prison. He died in 1965.

In the summer of 1958, the Bairoth court sentenced Martin Sommer to life imprisonment. He was released on parole in 1971 and died in 1988.

Dr. Erich Wagner after the war was captured by the United States, from which he escaped in 1948. Under a false name, he practiced medicine in Larry. In 1957, he was arrested. In 1959, he committed suicide while in pre-trial detention.

But not all criminals were caught up in retribution. Former churchaffiliated Eric Gust after the war, disappeared under a false name. He died in 1992 in Mella. Hubert LeClair, a former employee of the political Department, went into hiding after the war under the name Herbert Meder. In 1958, he was brought to trial, but acquitted. Dr. Heinrich Plaza was sentenced to death in absentia in France in 1954 (for crimes committed in the Natzweiler concentration camp). He lived in Germany and was practicing medicine in Perahu.

Memorial

In 1951, a memorial plaque was erected on the territory of the former camp in memory of the members of the camp resistance, and in 1958 it was decided to open a National memorial complex in Buchenwald.

Today, only a stone Foundation of the barracks, indicating the place where the buildings, remains. Near each of them there is a memorial inscription: "Barrack №14. Here Roma and Sinti were kept ", "Barrack № ... Here teenagers were kept ","Barrack № ... Jews were kept here", etc.

The creators of the Buchenwald memorial complex preserved the crematorium building. At the wall of the crematorium mounted signs with names in different languages: шт this way the relatives of the victims paid tribute to their memory. The observation towers and barbed wire in several rows have been preserved, and the gates of the camp with the inscription "Jedem das Seine " Everyone has his own destiny.»)