UncinusMedia

O książce

Władysław Szlengel (1912-1943), autor przedwojennych piosenek, które stały się częścią warszawskiego folkloru — jak Jadziem, panie Zielonka, Panna Andzia ma wychodne — znany jest przede wszystkim z poruszających wierszy z getta warszawskiego, tworzonych z pełną świadomością rychłej śmierci poety i jego czytelników. Mniej znane są wiersze i felietony z lat trzydziestych, rozproszone w przedwojennej prasie. Szlengel pisał je z przeznaczeniem do gazet i są ściśle związane z tym środkiem przekazu. W książce zebraliśmy kilkanaście utworów Szlengla z tego okresu, które nie były dotąd przedrukowane. Liryzm przeplata się w nich z satyrą, ironia szlifowana w kabarecie z wrażliwością poety, nieraz też z zacięciem publicysty. Czytane razem składają się na panoramę tematów nurtujących młodego polsko-żydowskiego autora u progu wybuchu wojny.

O autorach: Piotr Flatau i Katarzyna Zimek

Nasze spotkanie ze Szlenglem zaczęło się nie od jego wierszy z getta warszawskiego, ale od przedwojennych tang i fokstrotów, do których pisał teksty. W maju 2015 roku Katarzyna Zimek wydała w „Gazecie Wyborczej” dwupłytowy album z piosenkami Władysława Szlengla z przedwojennych płyt gramofonowych ze swojej kolekcji: Tanga sentymentalne i Tanga andrusowskie. W tym samym czasie wspólnie zredagowaliśmy hasło poświęcone Szlenglowi w polskiej Wikipedii. Odkryte przy okazji tej pracy nowe detale z jego życia oraz korektę daty urodzenia opublikowaliśmy w artykule Wiemy więcej o Szlenglu dla Żydowskiego Instytutu Historycznego i Yad Vashem. Przeszukując Cyfrową Bibliotekę Narodową Polona oraz inne źródła, natrafiliśmy na wiersze Władysława Szlengla z przedwojennej prasy, które nie były przedrukowane po wojnie. Uwzględniliśmy je w wykazie zamieszczonym w artykule Dzieła Władysława Szlengla w Wikipedii, oznaczając dopiskiem „(F&Z)”, oraz zamieściliśmy ich teksty na utworzonej przez nas w czerwcu 2015 roku stronie sieciowej szlengel.wikidot.com. W tej książce publikujemy te wiersze wraz ze wstępem oraz krótkimi komentarzami wprowadzającymi poszczególne utwory.

About the book:

Władysław Szlengel (1912-1943) is known primarily for his moving poems from the Warsaw Ghetto, created with his awareness of imminent death. Less known are the poems and articles published in the 1930s, scattered throughout the pre-war press. This book contains several poems by Szlengel from that period, which have not often been reprinted. Lyricism is intertwined with satire, irony with poetry and sometimes also with journalistic fervor. This book represents a panorama of topics addressed by a young Polish-Jewish author at the outbreak of the war. Some of them proved prophetic and captured the tense atmosphere within Poland and Europe.

About the authors:
We know of Szlengel not through his Warsaw Ghetto poems, for which he is most well known outside Poland, but from his pre-war tangos, foxtrots, and songs of the Warsaw suburbs. In 2015, Kasia Zimek published a CD in "Gazeta Wyborcza" of Szlengel's pre-war songs Tanga andrusowskie and Tanga sentymentalne. We wrote the story "We know more about Szlengel" for the Jewish Historical Institute and Yad Vashem. We noticed, when searching Polona and other sources, that certain of his writings have not been widely reprinted. Therefore, we wrote a Wikipedia article about him and related Wikipedia article Dziela Wladyslawa Szlengla which listed his works; those which we found ourselves were marked with F&Z symbol. In the same time we wrote a page szlengel.wikidot.com which provided a companion material of poems and materials which we had found. We have collected them in this book along with short historical note. Piotr J. Flatau and Katarzyna Zimek.

Spis treści:

Wstęp
Nota redakcyjna
I Kino
01 Manifest widzów z przedmieścia
02 Gwiazdka małej gwiazdki
03 Najmilsza para na ekranie
04 Groza na ekranie
05 Niedokończony wywiad z Karolem Szymanowskim
II Szpilki
06 Familienlieben
07 Afryka musi mieć kolonie
08 Spotkania o świcie
09 Drobiazg szkalujący Streichera
10 O zarządzeniach niemieckich w sprawie używania starego pieczywa
III Nasz Przegląd
11Warszawa III
12 Rajzełe
13 Pieśn o bohaterze
14 40st. w cieniu
15 Opuszczone mieszkania
16 Świat z tajemnic obdarty
17 Szkolne książki
18 Arabskie ultimatum
19 Lambet Walk
20 Upalna niedziela
21 Pięta Achillesa
22 Dal niepokojąca
23 Cisza (Akwarela letnia)
IV 5-ta Rano
24 Żądam pomnika dla Johna Dillingera
V Robotnik
25 Wielka ruleta
26 Ulice się na was patrzą
27 Cień nad granicą
28 Żale symboli
English summary
Spis ilustracji
Bibliografia