ĐIỀU TRỊ VÀ DỰ PHÒNG

Các biện pháp chăm sóc điều trị và dự phòng HIV

Điều trị thuốc kháng vi rút HIV

Nếu kết quả xét nghiệm khẳng định của bạn là HIV dương tính, bạn hãy đến ngay các cơ sở điều trị HIV để được điều trị càng sớm càng tốt.

Mục đích của điều trị HIV là ức chế tối đa và lâu dài quá trình nhân lên của HIV làm cho tải lượng HIV dưới 200 bản sao/ml hoặc dưới ngưỡng phát hiện giúp cho chức năng miễn dịch của cơ thể được phục hồi, đảm bảo sức đề kháng của cơ thể và đồng thời không lây truyền HIV cho người khác.

Thuốc điều trị HIV là thuốc kháng vi rút HIV được gọi là ARV (viết tắt của chữ Antiretrovirals) là thuốc duy nhất hiện nay được chứng minh có hiệu quả trong điều trị HIV. Người nhiễm HIV cần điều trị lâu dài với phác đồ phối hợp 3 thuốc ARV và tuân thủ điều trị tốt.

Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP)

Nếu kết quả xét nghiệm của bạn là không có phản ứng, bạn nên cân nhắc việc sử dụng PrEP để bảo vệ bạn khỏi bị nhiễm HIV.

PrEP là viết tắt tiếng Anh của điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (Pre-Exposure Prophylaxis), là sử dụng thuốc ARV để dự phòng nhiễm HIV ở người có HIV âm tính nhưng có nguy cơ nhiễm HIV cao. PrEP có hiệu quả dự phòng nhiễm HIV đến 96-99% nếu tuân thủ điều trị tốt.

Nếu bạn có kết quả xét nghiệm HIV âm tính và có một trong các yếu tố nguy cơ sau đây trong 6 tháng vừa qua, bạn nên đến các phòng khám PrEP để được tư vấn hỗ trợ và sử dụng PrEP miễn phí.

• Có bạn tình nhiễm HIV chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV ≥200 bản sao/ml hoặc chưa được xét nghiệm tải lượng HIV.

• Có quan hệ tình dục với người thuộc nhóm nguy cơ cao nhiễm HIV.

• Có một trong các yếu tố sau: 1) quan hệ tình dục đường hậu môn hoặc âm đạo không sử dụng bao cao su với hơn 01 bạn tình; 2) đã mắc hoặc đang điều trị bệnh lây truyền qua đường tình dục; 3) đã điều trị dự phòng HIV sau phơi nhiễm (PEP) mà không phải do tai nạn nghề nghiệp; 4) Có quan hệ tình dục để đổi lấy tiền hoặc hiện vật; 5) có nhu cầu sử dụng PrEP.

• Dùng chung bơm kim tiêm hoặc dụng cụ tiêm chích;

PrEP là biện pháp dự phòng bằng thuốc nên cần có chỉ định của bác sĩ và làm một số các xét nghiệm cần thiết khác như chức năng thận, viên gan B, ... Để đạt được hiệu quả dự phòng bạn cần phải tuân thủ uống thuốc theo hướng dẫn của cán bộ y tế.

Điều trị dự phòng sau nhiễm HIV (PEP)

Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm HIV hay còn gọi là PEP là từ viết tắt của Post-Exposure Prophylaxis.

Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm HIV là dùng thuốc ARV cho những người bị phơi nhiễm với HIV. Việc điều trị sau phơi nhiễm cần được thực hiện càng sớm càng tốt trong vòng 72 giờ kể từ khi phơi nhiễm với HIV.

Bạn có thể đã phơi nhiễm với HIV nếu bạn có một trong các hành vi sau đây:

• Quan hệ tình dục với người nhiễm HIV hoặc người không rõ tình trạng HIV mà không sử dụng bao cao su hoặc bao cao su bị rách trong khi quan hệ hoặc bị hiếp dâm, cưỡng dâm.

• Dùng chung dụng cụ tiêm chích ma túy.

• Bị kim đâm xuyên da có dính máu người nhiễm HIV.

• Tiếp xúc với máu, chất dịch cơ thể của người nhiễm HIV dính vào các vùng da bị tổn thương hoặc niêm mạc (mắt, mũi, họng).

Bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị dự phòng nếu bạn nghi ngờ mình bị phơi nhiễm với HIV.

Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con

Nếu bạn mong muốn có thai hoặc là phụ nữ mang thai nhưng có nguy cơ cao nhiễm HIV hãy đến các cơ sở điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) hoặc cơ sở điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con để được tư vấn hỗ trợ.

Để dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, phụ nữ mang thai nhiễm HIV cần được điều trị HIV càng sớm càng tốt để đạt được tải lượng HIV dưới ngưỡng phát hiện. Điều trị ARV cho mẹ và điều trị dự phòng bằng ARV cho con sẽ ngăn ngừa được nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Điều trị methadone

Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng methadone là một quá trình điều trị lâu dài, có kiểm soát, giá thành rẻ. Methadone được sử dụng theo đường uống, dưới dạng siro có tác dụng giảm các dấu hiệu thèm thuốc hoặc hội chứng cai nghiện vì thế người được điều trị methadone có thể sinh hoạt và làm việc bình thường. Sử dụng Methadone cũng làm giảm việc tiêm chích ma túy vì thế giảm nguy cơ lây truyền các bệnh qua đường máu như HIV, viêm gan B và C.

Methadone là một chất dạng thuốc phiện tổng hợp, có tác dụng dược lý tương tự như các chất dạng thuốc phiện khác nhưng không gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương và không gây khoái cảm ở liều điều trị, có thời gian bán huỷ dài (trung bình là 24 giờ) nên chỉ cần sử dụng 1 lần trong 1 ngày là đủ để không xuất hiện hội chứng cai.

Chương trình bơm kim tiêm, bao cao su và chất bôi trơn

Một trong các biện pháp dự phòng nhiễm HIV là quan hệ tình dục an toàn và sử dụng bơm kim tiêm sạch khi tiêm chích ma túy. Hiện nay, bao cao su, chất bôi trơn, và bơm kim tiêm sạch đang được cấp miễn phí. Bạn có thể liên hệ với các cơ sở y tế hoặc các nhóm cộng đồng để nhận các dịch vụ dự phòng.