รำวง 3 ส. สืบสานวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น แบ่งปันรอยยิ้ม และความสุข


"รำวง" เป็นศิลปะ การละเล่น ดนตรีและนาฏศิลป์ ที่อยู่คู่กับคนไทยมาอย่างยาวนามีวัฒนธรรมมาจาก“รำโทน”เป็นการรำและร้องของชาวบ้าน จะมีผู้รำทั้งชาย หญิง รำกันเป็นคู่รอบครกตำข้าวที่วางคว่ำไว้ หรือรำกันเป็นวงกลม โดยมีโทนเป็นเครื่องดนตรีประกอบจังหวะลักษณะการรำและร้องเป็นไปตามความถนัดไม่มีแบบแผนกำหนดไว้ มุ่งเน้นที่ความสนุกสนานรื่นเริงเป็นสำคัญ ซึ่งสามารถพบเห็นได้ทั่วไปในทุกภาคของประเทศไทย และมีรูปแบบท่ารำแตกต่างกันไปตามแบบฉบับของท้องถิ่นนั้นๆ เป็นศิลปะที่สะท้อนความเป็นตัวตนของผู้คนในแต่ละท้องถิ่น ทั้งการแต่งกาย ความชื่นชอบแนวดนตรีหรือบทเพลงรวมไปถึงท่วงท่าในการร่ายรำถือเป็นเอกลักษณ์ และเสน่ห์ ของชาวไทย ที่สร้างความประทับใจให้กับชาวต่างชาติได้ไม่น้อย

ผู้เขียนขอกล่าวถึงประวัติอำเภอขาณุวรลักษบุรี พอสังเขป ดังนี้ อำเภอขาณุวรลักษบุรี หรือเมืองแสนตอ เป็นชื่อเดิมของอำเภอขาณุวรลักษบุรี ตั้งอยู่บริเวณทางใต้ลุ่มแม่น้ำปิงเป็นชุมชนโบราณเรียกว่าเมืองแสนตอสันนิษฐานว่าเป็นเมืองโบราณ รุ่นเดียวกับเมืองเทพนคร เมืองไตรตรึงษ์ เมืองพาน เมืองคณฑี เมืองนครชุม เมืองชากังราว มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน ในสมัยสมเด็จพระมหาจักพรรดิ์แห่งกรุงศรีอยุธยา มีบันทึกในพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐว่าพ.ศ.2102 สมเด็จพระมหาจักรพรรดิเสด็จมาคล้องช้าง ณ เมืองแสนตอ ซึ่งขึ้นกับเมืองกำแพงเพชร ได้ช้าง 40 เชือก

ชุมชนเก่าแก่ของอำเภอขาณุวรลักษบุรี คือชุมชนเขากะล่อน บริเวณบ้านป่าพุทรา เป็นชุมชน ในยุคหินใหม่มีอายุประมาณ5,000 – 10,000 ปี จากการสำรวจของมหาวิทยาลัยศิลปากรเมื่อปีพุทธศักราช 2530 พบโบราณวัตถุเป็นจำนวนมาก อาทิ ขวานหินขัด หัวธนู กำไล ลูกปัดเศษภาชนะดินเผา จากหลักฐานดังกล่าวยืนยันได้ว่าชุมชนเมืองแสนตอเป็นเมืองเก่าแก่ก่อนประวัติศาสตร์ของจังหวัดกำแพงเพชรแต่เดิมอำเภอขาณุวรลักษบุรี มีฐานะเป็นกิ่งอำเภอ แยกจากอำเภอคลองขลุง มีชื่อว่า"กิ่งอำเภอแสนตอ"ที่ว่าการกิ่งอำเภอ

แสนตอเดิมตั้งอยู่บริเวณริมแม่น้ำปิง(หน้าโรงเรียนวัดน้อย

วรลักษณ์ในปัจจุบัน)เนื่องจากถูกน้ำกัดเซาะจึงย้ายมาตั้ง

ในสถานที่ปัจจุบัน มีพื้นที่เชื่อมต่อกับจังหวัดนครสวรรค์


อำเภอขาณุวลักษบุรี จึงเป็นหนึ่งในเมืองเก่าของจังหวัดกำแพงเพชร ลูกหลานยังคงสืบทอดวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของคนพื้นถิ่นมาอย่างยาวนาน และมีการพัฒนาปรับเปลี่ยนไปตามยุคสมัย ผู้เขียนขอกล่าวถึงด้านศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี ของชาวอำเภอขาณุวรณี ที่สะท้อนถึง
ค่านิยม ประเพณี วิถีชุมชน ที่สำคัญคือเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงความสุข ความรักสามัคคีของชาวขาณุวรลักษบุรี
กลุ่ม
“รำวง 3 ส.” เป็นการรวมตัวกันของคนที่มีความชอบด้านดนตรี เสียงเพลง และการดูแลสุขภาพตนเอง โดยกลุ่มได้นำรูปแบบการรำวงมาเป็นกิจกรรมในการรวมตัวของกลุ่ม และได้พัฒนาท่วงท่าการรำวงให้เป็นแบบฉบับของกลุ่ม เน้นความสนุกสนาน ซึ่งกลุ่มได้ให้ความหมาย ของ 3 ส. ประกอบด้วย ส.ที่ 1 สนุก ส.ที่ 2 สุขภาพดี ส.ที่ 3 สามัคคี รวมเป็น
รำสนุก-สุขภาพดี- สามัคคีเกิด จึงใช้ชื่อกลุ่มว่า รำวง 3 ส. มาตลอด ถึงปัจจุบันเป็นเวลา 6 ปี

กลุ่มรำวง 3 ส. มีนางกาญจนา ปั๋นแก้ว เป็นประธานกลุ่ม ปัจจุบันมีสมาชิกรวม 30 คน ในทุกวัน หากสมาชิกไม่ติดภารกิจ หรือไม่มีฝนตกก็จะมารวมตัวกันช่วงเวลา 18.00 – 19.30 น. ณ ลานริมปิง เพื่อมารำวง ออกแบบท่ารำใหม่ๆ
ให้เข้ากับจังหวะเพลงที่สนุกสนาน จึงทำให้มีท่ารำที่แปลกใหม่ สวยงาม พร้อมเพรียงกัน สะกดสายตาผู้ชมทุกครั้งที่ทำการแสดง ทำให้การรำวงไม่ใช่เรื่องน่าเบื่อล้าสมัย
อีกต่อไป ผู้คนเริ่มให้ความสนใจ และเข้าร่วมเป็นสมาชิก
มากขึ้น เป็นที่ยอมรับ และชื่นชอบที่กลุ่มทำกิจกรรมสร้างสรรค์เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับลูกหลาน เยาวชน และประชาชนทั่วไป ทั้งยังช่วยส่งเสริมและสืบสานประเพณีท้องถิ่นให้เป็นที่รู้จักของคนทั่วไป ทั้งในและนอกพื้นที่ เนื่องจาก เมื่อมีกิจกรรมหรือวันสำคัญต่างๆ กลุ่มจะเข้าร่วมแสดงรำวงอยู่เสมอ ได้สร้างสีสันและรอยยิ้ม สร้างความประทับใจให้กับผู้พบเห็น ทำให้การรำวงที่มีมายาวนานยังคงเป็นวัฒนธรรม
ที่ชาวขาณุวลักษบุรีได้สืบสานมาจนถึงปัจจุบัน “รำวง 3 ส." จึงเป็นตัวแทนที่สะท้อนถึงศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณีท้องถิ่น ของอำเภอขาณุวรลักษบุรี จังหวัดกำแพงเพชร
ได้เป็นอย่างดี

รำวง3ส.ได้รับการสนับสนุนจากเทศบาลอำเภอขาณุวรลักษบุรี กศน.อำเภอขาณุวรลักษบุรี รวมทั้งหน่วยงานอื่นในระดับพื้นที่ ช่วยส่งเสริมสนับสนุนให้กลุ่มเป็นตัวแทน ในการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมร่วมแสดงรำวงในชุดสีสันสดใสในงานประเพณีสำคัญต่างๆ เช่นประเพณีวันลอยกระทง งานสารทไทยกล้วยไข่ งานปีใหม่ ตรุษจีน เป็นต้น รวมทั้ง ได้มีโอกาสแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมการรำวงกับอำเภอใกล้เคียงและจังหวัดอื่น สมาชิกทุกคนมีความสุขทุกครั้งที่ได้ร่วมแสดงการรำวงมีความภาคภูมิใจที่เป็นส่วนหนึ่งในการร่วมสืบสานศิลปะวัฒนธรรม ประเพณีท้องถิ่น

จุดเด่น และเอกลักษณ์ของกลุ่ม คือรอยยิ้ม ความสนุก ความสดใสที่มีในตัวของสมาชิกทุกคนซึ่งสอดคล้องกับความหมายของกลุ่มรำสนุก-สุขภาพดี-สามัคคีเกิดรวมถึงชุดที่ใช้ในการแสดงแต่ละครั้งสมาชิกกลุ่มจะให้ความสำคัญในการร่วมคิด ร่วมตัดสินใจเลือกแบบที่เน้นความสดใส และเหมาะสม
ในแต่ละกิจกรรม

หากมีผู้สนใจสามารถแวะเวียนมาชมการรำวงของกลุ่มได้ทุกวัน หรือต้องการมาเรียนรู้ฝึกการรำวงกลุ่มก็ยินดีแบ่งปันถ่ายทอดศิลปะการรำวงให้กับผู้ที่สนใจเพื่อให้รำวง 3ส.คงอยู่ในใจของลูกหลานประชาชนชาวอำเภอขาณุวรลักษบุรี และเป็นที่รู้จักของคนทั่วไป

เอกสารอ้างอิง

KRURAVIWUN “ประวัติความเป็นมารำวงมาตรฐาน”.(2565).(ออนไลน์). เข้าถึงได้จาก: https://sites.google.com/a/bualai.ac.th/kruraviwan/prawati-khwam-pen-ma-rawng-matrthan.(วันที่ค้นข้อมูล 022 มีนาคม 2565)

ฐานข้อมูลท้องถิ่นกำแพงเพชร – ตาก “ประวัติอำเภอขาณุวรลักษบุรี”.(2565).(ออนไลน์). เข้าถึงได้จาก: https://arit.kpru.ac.th/ap2/local/?nu=pages&page_id=3&code_db=610001&code_type=06.(วันที่ค้นข้อมูล 02 มีนาคม 2565)

นางสาววณิชา อินทรศักดิ์.(2565).ภาพถ่าย

นางสาววณิชา อินทรศักดิ์.(2565).สมาชิกกลุ่ม รำวง 3 ส. เทศบาลตำบลขาณุวรลักษบุรี

เขียนโดย นางธัญมล โอมณีเขียว ตำแหน่ง ครูผู้ช่วย กศน.อำเภอขาณุวรลักษบุรีจังหวัดกำแพงเพชร

ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นางสาววณิชา อินทรศักดิ์

ข้อมูลเนื้อหาโดย นางสาววณิชา อินทรศักดิ์ สมาชิกกลุ่ม รำวง 3 ส.